1."Muammo" ("Problema" grekcha problema masala) bu

1.“Muammo” – (“Problema” grekcha problema — masala) bu –

*yechilishi lozim bo‘lgan murakkab va qarama qarshi savoldir.

2.“Gipoteza” (grekcha hypothesis — tahmin) – bu

*tekshirilishi lozim bo‘lgan ilmiy asoslangan tahmindir.

3.“Nazariya” (Teoriya grekcha theoria — kuzatuv, tadqiqot) bu

*aniq bir hodisani tavsiflovchi va tushuntiruvchi bilimlar tizimidir.

4.Metod (grekcha methodos — maqsadga yo‘l) bu

*bilishning qoida, uslub, usulidir.

5.Genri Fordning muammolar to’g’risidagi fikri.

*«Katta muammolar yo‘q — faqat ko‘pgina kichkinalari bor»

6.Kompromiss –bu

*o‘zaro murosa asosida erishilgan kelishuv.

7.Intuitiv yechim – bu

*faqat ichki tuyg‘u, birdan kelgan fikr (ozereniya) asosida qilingan tanlov.

8.Mulohaza asosidagi yechim – bu

*bilim yoki to‘plangan malakalarga asoslangan tanlov.

9. Ratsional yechim – bu

*ko‘pincha oldingi tajribalardan holi holda analitik jarayon asosidagi yechimdir.

10. Loyihalashtirishda quyidagi yechimlar qabul qilinadi:

*katta masala va biznes tabiati yechimlari xaqida; maqsadlar haqida; tashqi muhit bilan munosabati haqida; qo‘yilgan maqsadga erishish uchun tashkilot tomonidan tanlangan strategiya va taktika haqida.

11. Kompaniya faoliyatini tashkillashtirish jarayonida quyidagi qarorlar qabul qilinadi:

*tashkilot ishini tuzish, tizimlash; turli bloklar ishlashini muvofiqlashtirish; bo‘lim rahbarlari o‘rtasida vakolatlarni taqsimlash; tashqi muhitning o‘zgarganida tashkilot tuzilishi haqida.

12. Necha xil sinfdagi strukturalar farklanadi?

*Ierarxik, noerarxik va aralash ierarxiya

13. Nazorat jarayonida quyidagi qarorlar qabul qilinadi:

*ish natijalarini o‘lchovi; ushbu natijalarning bahosi; tashkilot maqsadiga qanchalik erishilganligi; maqsadni tuzatish kiritish haqida.

14. qarorlar qabul qilishda asosiy Modellar turlari:

*jismoniy, analogli (tashkiliy sxema, grafik), matematik (obekt yoki xarakatlarni ta’riflashda simvollardan foydalanish).

15. Emperik metodlarning asosi bu

*his tuyg‘uga (his qilish, idrok qilish, tasavur qilish) va o‘lchov asboblari ko‘rsatmalariga asoslangan bilishdir.

16. Emperik metodlarning asosi bu his tuyg‘uga (his qilish, idrok qilish, tasavur qilish) va o‘lchov asboblari ko‘rsatmalariga asoslangan bilishdir. Bu metodar sirasiga quyidagilar kiradi:

*Kuzatuv; eksperiment; o‘lchash; taqqoslash

17. Emperik metodlarning asosi bu his tuyg‘uga (his qilish, idrok qilish, tasavur qilish) va o‘lchov asboblari ko‘rsatmalariga asoslangan bilishdir. Bu metodar sirasiga quyidagilar kiradi: kuzatuv — bu

*holatlarni maqsadga yo‘naltirilganligini idrok qilishdir;

18. Emperik metodlarning asosi bu his tuyg‘uga (his qilish, idrok qilish, tasavur qilish) va o‘lchov asboblari ko‘rsatmalariga asoslangan bilishdir. Bu metodar sirasiga quyidagilar kiradi: eksperiment — bu

*nazoratlovchi va boshqaruvchi shartlar bilan hodisalarni o‘rganishdir;
19. Emperik metodlarning asosi bu his tuyg‘uga (his qilish, idrok qilish, tasavur qilish) va o‘lchov asboblari ko‘rsatmalariga asoslangan bilishdir.Bu metodar sirasiga quyidagilar kiradi: o‘lchash — bu
* o‘lchanayotgan kattalikni etalonga nisbatini aniqlash;

20. Emperik metodlarning asosi bu his tuyg‘uga (his qilish, idrok qilish, tasavur qilish) va o‘lchov asboblari ko‘rsatmalariga asoslangan bilishdir.Bu metodar sirasiga quyidagilar kiradi: taqqoslash — bu

*ob’ektlarning yoki ularning belgi, a’lomatlarining o‘xshashligi yoki farqini aniqlash.

21. Hozirgi zamonaviy ilmda ko‘proq “...” metoddan foydalanilmoqda. Bu gipoteza va boshqa muqadimalardan xulosa qilishga (deduksiya) asoslangan bo‘lib, haqiqiy qiymati noma’lum bo‘lgan fikr mulohaza metodidir.

*gipotetik deduktiv

22. Axborot tizimini yaratish, tashkilotning boshqaruv tuzilmasini taxlil qilishdan boshlanadi. Boshqarish deganda quyidagi vazifalarni amalga oshirish funksiyasi bilan, qo‘yilgan maqsadga erishish tushuniladi: Tashkillashtirish – bu:

*normativ xujjatlar kompleksi va tashkiliy tuzilmani ishlab chiqish; shtat jadvali, bo‘limlar, laboratoriyalar va h.k.

23. Axborot tizimini yaratish, tashkilotning boshqaruv tuzilmasini taxlil qilishdan boshlanadi. Boshqarish deganda quyidagi vazifalarni amalga oshirish funksiyasi bilan, qo‘yilgan maqsadga erishish tushuniladi: Hisobga olish – bu

*funksiya firma yoki tashkilot ko‘rsatkichlarining metod va formalarini ishlab chiqadi. Masalan; buxgalteriya hisoboti, moliyaviy hisob kitob, boshqaruv hisoboti va boshqalar.

24. Axborot tizimini yaratish, tashkilotning boshqaruv tuzilmasini taxlil qilishdan boshlanadi. Boshqarish deganda quyidagi vazifalarni amalga oshirish funksiyasi bilan, qo‘yilgan maqsadga erishish tushuniladi: Taxlil (analiz) – bu

*rejalashtirilgan vazifalarni qay darajada bajarilganligini aniqlaydi

25. Abstrakt modellar qatoriga “…”modellari kiradi

*matematik, matematik mantiqiy, tekst, axborot.

26. Tekshirilayotgan jarayonning tabiati va geometrik tuzilishi asl nusxadagidek, ammo undan miqdor (o‘lchami, tezligi, hajmi) jihatidan farq qiladigan modellar “…” deyiladi.

*fizik model

27. “…” tizimlarning tuzilishi, o‘zaro aloqalari va funksiyasi qonuniyatlarining matematik mantiqiy, matematik tavsifidan iborat bo‘lib, tajriba ma’lumotlariga ko‘ra yoki mantiqiy asosda tuziladi, so‘ngra ular tajriba yo‘li bilan tekshirib ko‘riladi.

*matematik modellar

28. “…” turli tirik obektlar va ularning qismlari molekula, suv hujayra, organizm va shu kabilarga xos tuzilish, funksiya va jarayonlarni molellashtirishda qo‘llaniladi.

*biologik model

29. “…” Bunday modellashtirish asosan suyuqlik kuchi bilan ishlaydigan apparat (idishlar) orqali hisoblanadi. Modellashtirishning bunday usuli suyuqliklarni o‘lchashda qo‘llaniladi.

*gidravlik modellar

30. “…” Fizika sohasida qo‘llanilib, elektr tarmog‘i xarakteristikasi tarzida tasvirlanadi.

*elektr tasvirlash modellari

31. Inson muammolarining uch turi mavjud:

*shaxsiy muammo; boshqa inson bilan muammo; guruh bilan muammo

32. “Boshqalarni tanqid qilmang. Biz ham ular o‘rnida bo‘lib qolishimiz mumkin.” Degan fikrni kim aytgan

*Abraxim Linkoln, AQSH Prezidenti

33. Tahlilning usullaridan birida, haqiqiy muammoni aniqlash uchun “...” "W“ savol beriladi:

*Kim, nima, qachon, qayerda, nima uchun va agarda nima? oltita

34. Muammoni yechish usullaridan Xisob taxliliy usul – bu

*eng aniq usul sanaladi. Agar kutilgan natijalar aniq xisoblansa, boshqaruv qarorini doimo qabul qilishda foydalaniladi.

35. Muammoni yechish usullaridan Evristik usul– bu

*ma’lum vaziyatda ruxiyatning o‘ziga xoc tomonlariga asoslangan. Bunda inson doimo bitta muammo ustida o‘ylab yuradi da, kutilmaganda ajoyib, eng maqbul qarorga keladi

36. Muammoni yechish usullaridan Mantiqiy usul– bu

* to‘liq va aniq ma’lumotlar bo‘lmaganda qo‘llaniladi. Bunda noaniqlik mantiqiy fikrlash orqali qoplanadi.
eng aniq usul sanaladi. Agar kutilgan natijalar aniq xisoblansa, boshqaruv qarorini doimo qabul qilishda foydalaniladi.

37. “…’– bu ayrim standart holat yoki abstrakt ko‘rinishlarni namoyish etishga asoslangan bilimlar strukturasidir.

*Freym (angl. Frame – karkas yoki rom)

38. Makiavelli qanday boshqaruv qarorlari ayniqsa samarali bo‘ladi, deb hisoblagan?

*avtaritar

39. Platon qaror qabul qilish samaradorligini nima belgilaydi, deb hisoblaydi?

* g‘oya

40. Aristotel qaror qabul qilish samaradorligini nima belgilaydi, deb hisoblaydi?

* aniq maqsad

41. Amir Temur qaror qabul qilish samaradorligini nima belgilaydi, deb hisoblaydi?

*adolat

42. Abu Rayhon Beruniy qaror qabul qilish samaradorligini nima belgilaydi, deb hisoblaydi?

*bilim

43. ma’lum bir sohaga oid muammolarni xal kilishda yechishda ishlatiladigan jarayonlar tizimining muayyan tartibda bajarilishi haqidagi aniq dasturi”…” deiladi.

*algoritm

44. bir biriga qarama qarshi bo‘lgan) – ikki vaziyatdan, fikrdan, narsadan, imkoniyatdan birini tanlash yoki tanlashga majbur bo‘lmoqlik”…”deiladi.

*altеrnativ(muqobillik)

45. “…” bu bilish predmetini fikran qismlarga ajratish, uning alohida tomonlari, xossalari, belgilarini, ular o‘rtasidagi munosabatlarni ajratish, ob’ektning mohiyatini anglab yetish maqsadida uning tur xillarini va hokazolarni aniqlash demakdir.

*analiz

46. “…”inson ilmiy faoliyatining davlat va jamiyat jumladan tashqi siyosat va diplomatiyani boshqarishni rivojlantirishga, modernizatsiyalashga, xalqaro munosabatlarni tadqiq etishga qaratilgan tavsiya va ko‘satmalarni, xulosalarni ishlab chiqish, mavjud va egallangan bilimlarning, ko‘nikmalarning, amaliyotning sifatini oshirishga qaratilgan samarali axborot tahlilini ta’minlaydigan yaxlit tizim.

*analitika

47. “…’ bu ijtimoiy ob’ekt taraqqiyotining nobarqarorligi, kelgusi taraqqiyot talablariga mos kelmaslik xolatidir.

*muammoli vaziyat –

48. “…”(fran. enquete –surishtirish, xabar, ma’lumot olish) –Ilmiy (sotsiologik) tadqiqotda empirik ma’lumotlar to‘plash usuli.

*ankеta

49.”…” (– asos dalil) tizimli tahlilda biron boshqa fikrni, xulosalar tizimining haqiqatligini tasdiqlash uchun keltiriladigan faktlar tizimi.

*argumеnt

50. “…” ikki bir–biriga o‘xshaydigan ob’ektlardagi bir xilliklar, ularning shakllari va ular o‘rtasidagi mantiqiy aloqadorlik.

*analogiya
51. “…”psixologik usul bo‘lib, “aqliy hujum” degan ma’noni bildiradi.
*brеynstorming usuli

52. “…” bu. Ijtimoiy omillar rivojining tendensiyalarini aniqlashda qo‘llanadigan hujjatlarni sifatiy tahlil etish usuli;

*kontеnt tahlil

53. “…” bu, tadqiq qilinayotgan jarayonning yo‘naltirilganligi va bosqichma–bosqichligini kuzatish imkonini beradigan ahamiyatli va tuzilmaviy ko‘rsatkich.

*Indikator

54. “…”Bu ob’ektning holatini, uning ayrim mezonlari qiymatini, yuz berayotgan jarayonlar dinamikasini o‘rganishdir.

*Monitoring

55. Muammoni hal qilish jarayonini 6 bosqichdan iborat bo’lib 1 bosqichi bu:

*1 Bosqich — Muammoni identifikatsiyalash va aniqlash

55. Ierarxiklik belgisini yana qanday atash mumkin?

*Joylashuv

56. Muammoni hal qilish jarayonini 6 bosqichdan iborat bo’lib 2 bosqichi bu:

*2 Bosqich — Maqsad va vazifalarni aniqlash

57. Muammoni hal qilish jarayonini 6 bosqichdan iborat bo’lib 3 bosqichi bu:

*3 Boshqich — Yechimlarni shakillantirish

58. Muammoni hal qilish jarayonini 6 bosqichdan iborat bo’lib 4 bosqichi bu:

4 Boshqich — Harakat rejasini ishlab chiqish

59. Muammoni hal qilish jarayonini 6 bosqichdan iborat bo’lib 5 bosqichi bu:

*5 Bosqich — Diagnoztika

60. Muammoni hal qilish jarayonini 6 bosqichdan iborat bo’lib 6 bosqichi bu:

*6 Bosqich — Qaror qabul qilish

61. Inson muammolari

Inson muammolarining uch turi mavjud: shundan shaxsiy muammolarga quidagilar kiradi:
*Sizning tayyorgarligingiz kamchiligi; Shaxsiy qoniqmaslik; Ishdan ko‘ngil qolishi; Shaxsiy ziddiyatlar; Nosog‘lom raqobat; Mijoz bilan ziddiyat; Guruhdagi natijasiz sardorlik.

62. Inson muammolarining uch turi mavjud: shundan Guruh muammolariga quidagilar kiradi:

*Ishda Siz gurux muammolariga uchrashingiz mumkin; Guruhda Sizning ma’naviy holatingiz tushib boradi; Fraksiyalar guruhni bir biriga qarshi guruhlarga ajratib tashlaydi. Bo‘limlar tashkilot ichida nosog‘lom raqobat olib boradi.

63. Inson muammolarining uch turi mavjud: shundan Tashkiliy muammolarga quidagilar kiradi:

*Masalani yechish uchun resurs olish imkoni yo‘q; Tashkilotninng maqsadi noaniq; Iqtisodiyotdagi o‘zgarishlar; Bozordagi o‘zgarishlar.

64. Muammoni qabul qilishda quyidagi faktorlar uni qabul qila olishga o’z ta’sirini o’tkazadi:

*Obyektning xarakteristikasi; Subyektning xarakteristikasi; Kontekstning xarakteristikasi.

65. Muammoni qabul qilishda quyidagi faktorlar uni qabul qila olishga o’z ta’sirini o’tkazadi: Obyektning xarakteristikasi; Subyektning xarakteristikasi; Kontekstning xarakteristikasi Shundan Obyektning xarakteristikasi, ya’ni “...”

*qaralayotgan muammoning yangiligi, hajmi, masofasi va shu kabi ko’rsatkichlari;

66. Muammoni qabul qilishda quyidagi faktorlar uni qabul qila olishga o’z ta’sirini o’tkazadi: Obyektning xarakteristikasi; Subyektning xarakteristikasi; Kontekstning xarakteristikasi Shundan Subyektning xarakteristikasi, ya’ni “...” qaralayotgan muammoning yangiligi, hajmi, masofasi va shu kabi ko’rsatkichlari;

*shu muammoga qarayotgan insonning tajribasi, shaxsiy ko’rsatkichlari, kutayotgan narsalari

67. Muammoni qabul qilishda quyidagi faktorlar uni qabul qila olishga o’z ta’sirini o’tkazadi: Obyektning xarakteristikasi; Subyektning xarakteristikasi; Kontekstning xarakteristikasi Shundan Kontekstning xarakteristikasi, ya’ni “...”

*shu muammo qaralayotgan vaqt, amaldagi prinsiplar va boshqalar

68. Muammoni qabul qilishda yana boshqa ko’rsatkichlar ham ta’sir qiladi. Bu ko’rsatkichlar insonlarning tashqi olam bilan aloqasiga bog’liq bo’lib ularga quyidagilar kiradi:

*Fundamental atributsiyaning hatoligi; Kontrast effekti; O’zi kabi fikrlar va qarashlarni barcha insonlarda bir xil deb o’ylashi; Stereotiplar;

69. Muammoni qabul qilishda yana boshqa ko’rsatkichlar ham ta’sir qiladi. Bu ko’rsatkichlar insonlarning tashqi olam bilan aloqasiga bog’liq bo’lib ularga quyidagilar kiradi: Shundan Fundamental atributsiyaning hatoligi – bu:

*insonlar o’z omadlarini shaxsiy yutuqlari deb, omadsizliklarini atrofdagi faktorlar ko’rsatkichi deb qabul qilishi;

70. Muammoni qabul qilishda yana boshqa ko’rsatkichlar ham ta’sir qiladi. Bu ko’rsatkichlar insonlarning tashqi olam bilan aloqasiga bog’liq bo’lib ularga quyidagilar kiradi: Shundan Kontrast effekti bu:

*ba’zi holatlarda muammoni juda yuqori yoki aksincha juda chuqur qabul qilib yuborish;

71. Amaliy vazifalarni hal etishga qaratilgan va milliy manfaatlar hamda davlat xavfsizligini ta’minlash mumkin bo‘lgan qulay sharoitlarni yaratish bilan bog‘liq tadqiqotlar “…” tadqiqotlarga kiradi.

*Strategik

72. Mazkur tizimni, hodisani, jarayonni boshqalar bilan qiyoslash va bu o‘z navbatida ularning xususiyatlarini aniqlashga imkon beradigan metod “…”metodiga mansubdir.

*Qiyoslash

73. “…” fan texnika, mehnat va ishlab chiqarishni tashkil etish shakllari rivojlanishi tendensiyalarining tahlili bilan bog‘liqdir.

*Ekstrapolyatsiya usuli

74. “…” harakatlarni, eng avvalo, uch toifaga bo‘linadi ob’ektni ustidan kuzatish, o‘zgartiruvchi, retrospeksiya va bashoratlash usullar.

*Empirik usul
75. “…”xulosa va vaziyatlarning nazariy asosini tekshirish maqsadida sun’iy vaziyatni yuzaga keltirishda tajriba uslubi tabiiy fanlardagi asosli uslublardan biri hisoblanadi.
*Eksperiment

76. “...” predmetning turli unsurlari, tomonlarini yagona yaxlitlikka (tizimga) birlashtirishusulidir.

*Sintez

77.”…” eng to‘g‘ri javoblarni mutaxassislar emas, balki o‘rganilayotgan masalalarni yuzaki biluvchilar taklif etishi usuli. bu usullar yordamida yangi, noodatiy, o‘ziga xos qarorlar ishlab chiqilishi mumkin.

*Sinektika uslubi

78. o‘z hamjamiyatida namuna, me’yor, muammolar yechimining standarti sifatida qabul qilingan tarixiy shakllangan metodologik, dunyoqarash, ilmiy, boshqaruv va boshqa me’yorlarning majmuiga “…” deyiladi.

*Paradigma

79. Vaziyatni yoki taklif qilinayotgan qarorni qabul qilish uchun ushbu sohaning bilvosita boshqaruv sub’ekti, buyurtmachi bilan xizmat, moliyaviy yoki boshqa turdagi aloqada bo‘lmagan ekspertlar fikrini o‘rganish. “…” deyiladi

*Mustaqil ekspert baholash usuli

80. “…”Bu ob’ektning holatini, uning ayrim mezonlari qiymatini, yuz berayotgan jarayonlar dinamikasini o‘rganish

*Monitoring

81. “…”– bu o‘rganilishi lozim bo‘lgan voqelikning ayrim bo‘g‘inini o‘xshashlikning zaruriy yoki imkon qadar erishiladigan xadigacha aks ettiruvchi mantiqiy, matematik yoki boshqa ob’ektlar majmuidir.

*Model

82. “…”tizimning samaradorligini aks ettiradigan me’yorlar majmuiga asoslanadi va so‘ng real tizim me’yoriy tizim bilan taqqoslanadi

*Me’yoriy metod

83.”…” tafakkur ong vositasida yaratilgan idealda (hayoliy konstruksiyalarda)dir.

*Mavhum modellar

84. “…’ haqiqatlik belgisi bo‘lib, uning asosida baholash, anglash, boshqarish, optimallashtirish va h.k. amalga oshadi.

*Kriteriya

85. “…”biror sohani rivojlantirishga qaratilgan keng qamrovli loyiha yoki soha taraqqiyotini asoslab berishni o‘z ichiga olgan qarashlar majmui.

*Konsepsiya

86. “…”Ijtimoiy omillar rivojining tendensiyalarini aniqlashda qo‘llanadigan hujjatlarni sifatiy tahlil etish usulidir.

*Kontent tahlil

87. “…”tizimni tahlil qilish uning maqsadlaridan boshlanadi va tizimga nisbatan funksiyasi orqali olib boriladi.

*Konstruktiv tahlil

88. “…” dalil, hodisa, harakat va boshqalarning begumonligini aniqlash, qayd etishdir.

*Konstatatsiya

89. “…’ muhokama qilinayotgan yoki baxsli masala bo‘yicha baxs–munozara va pozitsiyalarning yaqinlashuvi natijasida ovoz berish jarayonisiz erishilgan umumiy kelishuvdir.

*Konsensus

90. “…”muammoli vaziyatning xarakteri va tuzilmalarini belgilashga qaratilgan tadqiqot ob’ektidagi sabab–oqibat aloqalarining jadvalli aksidir.

*Kognitiv xarita

91. “…”tushunchaning mantiqiy hajmini ko‘pdarajali, tarmoqlarga ajratilishi, ob’ektlarning mavjud belgilari bo‘yicha tartibga solinishidir.

*Klassifikatsiya

92.”…” tahliliy ko‘nikalarni ba’zi bir matnlarni jamoaviy muxokama qilish vositasida o‘rganish bo‘lib, bunda tasvirlanayotgan vaziyat “...” deb nomlanadi

*Keys–stadi metodi, keys

93.”…” tarkibiy qismlarning katta guruhlarining uchinchi istisno qonuni asosidagi bosqichma bosqich istisnoga asoslanadi

*Istisno metodi

94. “…”qandaydir o‘lcham yoki tizimning u yoki bu shartga yoki qayta tuzilish majmuiga nisbatan o‘zgarmasligidir

*Invariantlik

95. “…”kuzatilayotgan hodisalar va jarayonlar o‘rtasidagi aloqaning u yoki bu shakli to‘g‘risidagi tahmin sifatida chiqadi

*Ilmiy faraz

96Ushbu yondashuv o’ziga xos tahlil usuli bo’lib, u nafaqat jarayon negizini, balki uni boshqaruvchi tizim hisoblanadi

*Fikrlashning asosiy tipi

97. “…” Ilmiy faktlar, invariantdir, ular nazariyalar tuzilmasiga kirgan holda ulardan mustaqildir, chunki ular o‘z asosiga ko‘ra moddiy voqelikka borib taqaladi

*Ilmiy faktlar

98. “…” o‘z hamkasblari bilan (bilvosita muloqot) orqali bevosita yoki bilvosita muloqotga kirishidir

*Ilmiy muloqot

99. “…”Uchta protseduradan iborat: Deskriptiv (ta’riflash) interpretatsiya, Tuzilmaviy interpretatsiya, Omilli interpretatsiya

*Nazariy interpretatsiya

100. Qaror qabul qiluvchi sub’ektlar:

*qaror qabul qiluvchi shaxs, muammoning egasi, raxbar

101. Biznesning asosiy qoidasi Hayotda hech qachon “…” ko‘p vaqtingizning muammoga ketkazmang, balki vaqtingizni kamida “…” yechimga bag‘ishlang.

*10 %; 90 %


102.Muammoning yechimiga oid dastlabki g’oya jamoani “boshi berk ko’cha”ga olib kirib qo’ysa da, vaziyatdan chiqish yo’llarini izlab topish maqsadida qo’llaniladigan metod qanday nomlanadi?
*Qiyin vaziyatlarni bartaraf etish” metodi;