1мавзу. Маиший кимё товарлари экспертизаси

Laklar.

• Turli qatronlar va yog‘larning organik erituvchi moddalardagi eritmasi bo‘lib buyumlar yuzasida tiniq hamda yaltiroq parda hosil qilish uchun foydalaniladi. Xomashyosi bo‘yicha quyidagi guruhlarga bo‘linadi:

• 1. Ёғли лаклар. Алкид ва феноформалдегид қатронлари, калсий, рух резинатлари ҳамда канифол эфирларини ўсимлик ѐғлари билан бирга қиздириб уайт-спирт ва скипидарда эритиб олинади. Таркибидаги ѐғлар 75% ни ташкил қилган лаклар серѐғли лак дейилиб, юқори эгилувчан ва ташқи муҳит таъсирига чидамли.

• Шунинг учун ташқи ишларда эгилувчан буюмларни лаклашда қўлланилади. Таркибида 30% ѐғи бўлган лаклар карнѐғ лак дейлииб, тез қурийдиган ялтироқ ва қаттиқ парда ҳосил қилганлиги сабабли мебелларни лаклашда фойдаланилади. 55% ѐғи бўлган лаклар эса пол учун ишлатилади.

• 2. Қатронли лаклар. Хомашѐси бўйича етти турга бўлинади: спиртли, алкид,мочевино ва меламиноалкид, полиефир,полиакрилат, полиуретан ҳамда эпоксид лаклари Спиртли лаклар ўсимлик зараркунандалари чиқарадиган қатрансимон моддани (шеллакни) ѐки феноформалдегид қатронини этил спиртида эритиб олинади. Мебел, чарм, мусиқа асбоблари, шишава метал] буюмлари лакланади. Таркибида 10-25% қатрони бўлган лаклар политура дейилиб, ѐғоч буюмларини лаклашда қўлланилади.

• Алкид лаклари глифтал ѐки пентафтал қатронларидан уайт-спирт ва солвент-нафтда эритиб тайѐрланади. Таркибида қатрони кўпроқ лаклар пардаси эгилувчан, қаттиқ ва ташқи муҳитга чидамли бўлганлиги сабабли очиқ ҳаводаги ишларда ва бўѐқ тайѐрлашда ҳамда қатрони камроқлари ички ишларда, жумладан, паркет пол учун қўлланилади.

• Мочевина ва меламиноалкид лаклари шу номли қатронларнинг уайтспиртдаги эритмасидан олиниб, тcз қуриши, бензин ҳамда ѐғлаш мойларига чидамлиги учун эмал бўѐғи тайѐрлашда ишлатилади.

• 3. Нитролаклар. Селлулозага азот кислотаси таъсирида олинган нитроселлулозани (коллаксилинни) асетон, этил, бутил, амиласетатларнинг бирида эритиб олиниб, тез қурийдиган, қаттиқ, пишиқ ва сув ҳамд;и бензинга чидамлилиги учун автомашина, мебел, чарм ҳамда клеѐнкаларни лаклашда фойдаланилади.