1mavzu: “Buxgalteriyada axborot texnologiylari” f

NAZORAT SAVOLLAR:
1.Bank kuchirmasi haqda gapring
2.Nakd va nakd pulsiz xisob-kitoblar xisobi nima?
3.Korporativ plastik kartochkalar haqda gapring.
4.To’lov topshiriqnomalari bo’yicha xisob – kitoblar

9 MAVZU: Xodimlar bilan xisob-kitoblarga doir xujjatlar. Xodimlar bilan xisob-kitoblarga doir xujjatlar ishlab chikarishdagi ishchilarning xisobi malumotlari bilan ishlash, tulov kaydnomasini shakllantirish, oylik maoshlarini belgilash. Ish xaki xisobi uchun xujjatlar.


Reja

1. 
   Xodimlar bilan xisob-kitoblarga doir xujjatlar
   
2. 
   Xodimlar bilan xisob-kitoblarga doir xujjatlar ishlab chikarishdagi ishchilarning xisobi malumotlari
   
3. 
   Oylik maoshlarini belgilash. Ish xaki xisobi uchun xujjatlar
   

Korxona va tashkilotlarda xodimlar soni ishlab chiqarish dasturi asosida aniqlanadi. Korxonada xodimlar, eng avvalo, ikki guruhga ajratiladi:

• 
  asosiy faoliyatda band bo’lgan xodimlar;
  
• 
  asosiy bo’lmagan faoliyatda band bo’lgan xodimlar.
  

Asosiy faoliyatda band bo’lgan xodimlar tarkibiga asosiy va yordamchi tsexlarning, yordamchi ishlab chiqarishlarning, zavod laboratoriya va bo’linmalarining, tozalash inshootlarining, aloqa uzellarining, axborot-hisoblash markazlarining, barcha turdagi qo’riqlashning, zavod boshqarmalarining xodimlari kiradi.
Asosiy bo’lmagan faoliyatda band bo’lgan xodimlar toifasiga uy-joy va kommunal xo’jaligiga xizmat ko’rsatish, savdodagi, tibbiyot muassasalari hamda maktabgacha tarbiya muassasalarida band bo’lgan xodimlar kiradi.
Korxonada xodimlar bajaradigan vazifalariga ko’ra quyidagi guruhlarga bo’linadi:

• 
  ishchilar;
  
• 
  xizmatchilar.
  

Ishchilar tarkibiga moddiy ne’matlarni yaratish, tuzatish, yuklarni ko’chirish, yo’lovchilar tashish, moddiy xizmatlar ko’rsatish bilan bevosita band bo’lgan xodimlar kiradi.
Xizmatchilar tarkibiga rahbarlar, mutaxassislar va boshqa xodimlar kiradi.
Rahbarlar tarkibiga korxona va uning tarkibiy bo’linmalarida rahbarlik lavozimini egallab turgan xodimlar (direktor, uning o’rinbosarlari, bosh muhandis, bosh iqtisodchi, bosh buxgalter, bosh texnolog) va boshqalar kiradi.
Mutaxassislar tarkibiga muhandislar, iqtisodchilar va boshqa iqtisodiy hamda muhandislik-texnikaviy ishlar bilan band bo’lgan xodimlar kiradi.
Boshqa xodimlar toifasiga hujjatlarni tayyorlash, rasmiylashtirish ishlarini olib boruvchi, xo’jalikka xizmat qiluvchi boshqa xodimlar (kassirlar, nazoratchilar, tabelchilar, ish yurituvchilar va hokazolar) kiradi.
Respublikamizda milliy daromadning muhim qismi ish haqi shaklida taqsimlanadi. Milliy daromadning to’g’ri taqsimlanishi va mehnat unumdorligining oshishi Mehnatga haq to’lash fondidan to’g’ri hamda maqsadga muvofiq, foydalanishga bog’liq. Bu fondni sarflashda tejash maxsulot tannarxining pasayishiga, ortiqcha sarflash esa uning ortib ketishiga olib kedadi. SHuning uchun fondning sarflanishi nazorat qilib boriladi. Fond mablag’ining to’g’ri sarflanishi ustidan muntazam nazorat avvalo korxona xodimlari tomonidan amalga oshiriladi.
Buxgalteriya hamda reja bo’limi xodimlari birgalikda korxonada tag’rif stavkalari, okladlar, ishbay narxlar, ishlab chiqarish meoyo’rlari va boshqalarning to’g’ri qo’llanilishini ta’minlashlari lozim. Mehnatga haq to’lash fondining to’g’ri sarflanishi ustidan nazorat Markaziy bank zimmasiga ham yuklatilgan. Bank korxonaga choraklik yalpi maxsulot ishlab chiqarish yoku sotish rejasining bajarilishiga qarab ish haqi to’lash uchun mablag’ beradi.
Sanoatda ishchilarga ish haqi to’lash uchun mablag’ ularning rejada belgilangan mehnatga haq to’lash fondidan har bir sanoat tarmog’i bo’yicha tasdiqlangan normativ asosida qaytq hisoblash yo’li bilan aniqlanadi. To’la xo’jalik hisobi va o’zini-o’zi mablag’ bilan ta’minlashga o’tgan korxona hamda birlashmalarda xozirgi vaqtda fond miqdorini aniqlashning va bank tomonidan amalga oshiriladigan nazoratning yangi tartibi belgilangan.
Navbatdagi yil uchun mehnatga haq to’lash fondining umumiy summasi o’tgan yilgi mehnatga haq to’lash fondi miqdori va fondni ko’paytirish yoku kamaytirish summasi asosida tashkil qilinadi. Hisobot yiliga fondni ko’paytirish yoku kamaytirish summasi maxsulot xajmining har bir oshirib bajarilgan foizi uchun hisoblangan normativ asosida aniqlanadi.
Mehnatga haq to’lash fondining sarflanishi ustidan nazorat bunday sharoitda bank muassasalari tomonidan har chorakda amalga oshiriladi. Bank korxonaga ish haqi uchun mablag’ni chorak uchun belgilangan mehnatga haq to’lash umumiy fondi va hisobot davrida ishlab chiqarish xajmining o’sishi yoku kamayishi bo’yicha belgilangan normativ asosida qayta hisoblangan summada beradi. Ayrim xollarda yuz beradigan fonddan ortiqcha sarflashlarga Yuqori tashkilot ruhsat beradi, agar fond mablag’ini sarflashda iqtisod qilinsa, u korxona ixtierida qoladi.
Korxona ro’yxati tarkibida bo’lgan va ruixatida bo’lmagan xodimlaridan bo’lgan joriy qarzlarni
(Mehnat haqqining xamma turlari, mukofot, .Yordami, ishlaydigan pensiyaoluvchilarga hisoblangan pensiyava boshqa to’lovlar) to’gisidagi axborotni umumlashtirish, shuningdek korxonaning Aksiyalari va boshqa kmmatli qog’ozlari bo’yicha daromadlarni to’lash quyidagigi 67g’g’-“ Mehnat haqi bo’yicha xodim bilan hisoblashishlar” schyotida amalga oshiriladi va quyidagigi subschyotlarda umumlashtiriladi;