1903 йилда эритиб контактли учма-уч пайвандлаш ишлаб чиқилди

7. Пайванд бирикмалар сифатини назорат килиш
1) Чокларни кўздан кечириш ва ўлчамларини ўлчаш
Текширишнинг бу усули пайвандлашда зарур ва кенг тарқалган усуллардандир.
Пайвандлашда ёмон пайвандланадиган пўлатларнинг пайванд чокларини қайта-қайта кўздан кечириш тавсия этилади. Кўздан кечириш билан дарз кетган жойлар ёки бириккан элементлар ўқларининг ноперпендикулярлиги, бириктириладиган элементлар қирраларининг сурилганлиги, чокларнинг ўлчамлари ва шакллари номувофиклиги (баландлиги, катети ва чок кенглиги ҳамда кучайтиришнинг бир текисмаслиги, қатламланиши бўйича), барча кўринишлар ва йўналишлардаги дарзлар, эриб тўпланиб қолган жойлар, кесиклар, куйган жойлар, тўлдирилмаган кратерлар, яхши пайвандланмаган ерлар, ғоваклик ва бошқа нуксонлар, бир кесимдан иккинчи кесимга ўтишнинг равонмаслиги, пайвандланган узел (буюм)нинг умумий геометрик ўлчамларининг чизма ва техник шартларга тўғри келмаслиги, пайвандчининг тамғаси йўқлиги ёки қўйилган тамғанинг жорий қилинган талабларга мос келмаслиги аниқланади.
Биттасини ҳам колдирмасдан барча пайванд бирикмаларни кўздан кечириш лозим. Ташқи кўрик ва пайванд бирикмаларни ўлчаш текшириш объекти етарлича ёритилган шароитда амалга оширилади.
2) Радиацион дефектоскопия
Текширишнинг радиацион усулларига пайванд бирикмаларни рентген нур ва гамма нури билан ёритиб кўриш киради. Рентген нурларининг тўлқин узунлиги - 6∙10-¹³...1∙10^-9 мм, гамма-нурлар - 1∙10^-13 ...4∙10^-12мм.
Пайванд бирикмаларда ички нуқсонларни аниқлаш рентген ва гамма нурининг турли каттиқ ашёлар, шу жумладан металлар орқали ҳам ўтишига асосланган. Ашё орқали ўтаётганда исталган нурланиш ўзининг интенсивлигини пасайтиради.
Текширилаётган ашёнинг кимёвий таркиби, қалинлиги ва нурланиш энергиясига қараб у маълум қонунга кўра кучсизланади. Еритиладиган объект орқали ўтган нурланиш интенсивлигининг турлича бўлиши текширилаётган худуднинг қарама-қарши томонидан детектор — радиографик плёнкада, электрон-оптик тизим — телевизор, электронлар ўлчагичигида қайд қилинади.
Нур нуксонлари бор пайванд бирикма орқали ўтганда яхлит металлдагига нисбатан кам кучсизланади.
Чокларни ёритганда ички нуқсонлар, яъни дарзлар, чала пайвандланган жойлар, ғоваклар, шлак қўшилмалар аниқланади. Бу усул билан масъулиятли буюмлар текширилади. Одатда чок умумий узунлигининг 3—15 % и ёритиб кўрилади. Жуда масъулиятли конструкцияларнинг барча чоклари ёритиб кўрилади.