|
Muammoli o‘qitishning mohiyati:
O‘qituvchining bilish faoliyatiga boshchilik qilish bilan belgilanadi, ya’ni qiziqtirishi, mustaqil ishga rahbarlik qiladi, kerakli jihoz va materiallar, axborotlar bilan ta’minlaydi.
O‘quvchilar aqliy faoliyatining muhim bosqichi: -muammoni yechish usulini o‘ylab topish, gipoteza qo‘yish va gipotezani asoslashdan iborat.
Muammoli vaziyatning belgilari:
O‘quvchiga notanish faktning mavjudligi;
Vazifalarni bajarish uchun o‘quvchilarga beriladigan ko‘rsatmalar;
Yuzaga kelgan bilish mashaqatini hal qilishda ularning shaxsiy manfaatdorligi
Muammoning tarkibiy qismlari:
Ma’lum (aniq topshiriq asosida) ya’ni pedagogika fanining predmeti, maqsad va vazifalarining taxlil qilish;
Noma’lum (ularni topish yangi bilimlarni shakillanishiga olib keladi) androgogika sohasining maqsad va vazifalarini tahlil qilish;
Avvalgi bilimlar tajribasiga asoslanish.Jumladan, xozirgi davrda jamiyatning shaxsga bo‘lgan ijtimoy talablari nimalardan iborat? (Savol tashlanadi, asoslanadi, yangi bilimlar beriladi) ya’ni pedagogika va androgogikaning maqsad va vazifalarini anglagan holda jamiyat talablarini hisobga olib, zamonaviy shaxsning mezonlari yaratiladi.
Muammoning muxim belgilari
Yangi bilimlarning shakllanishiga olib keluvchi noma’lumning qo‘yilishi;
O‘quvchilarda noma’lumni topish yo‘lida izlanish uchun muayyan bilim zahirasining bo‘lishi;
Muammoning tarkibiy qismlari va muhim belgilari ularning “ma’lum – noma’lum ” kabi o‘zaro munosabati o‘quvchilarda bilishga bo‘lgan ehtiyojni yuzaga keltiradi.
Muammoli o‘qitishni tashkil etishning shartlari:
Birinchi sharti: o‘quv-axborot materiallarini yetkazib berish;
Ikkinchi sharti: muammolarni echish usulini xilma-xilligini ta’minlash;
Uchinchi sharti: o‘quvchining ushbu mavzuni o‘zlashtirishdan manfaati, maqsadi, va bilish imkoniyatlaridan foydalana olishi.
Muammoli o‘qitish metodlari:
-ijodiy yondoshuv metodi;
-qisman ijodiy-yondoshuv yoki evristik;
-axborotlarni muammoli bayon qilish;
-axborotni muammoli boshlash orqali bayon qilish.
Muammoli o‘qitish mashg‘ulotlarini tashkil etish va o‘tkazishning muhim tomoni shundaki, bunda o‘qituvchi uning ham ta’limiy, ham tarbiyaviy funksiyasini yaxshi anglab olgan bo‘lishi talab qilinadi. O‘qituvchi hech qachon o‘quvchilarga tayyor haqiqatni (yechimni) berishi kerak emas, balki ularga bilimlarni olishga turtki berishi, mashg‘ulotlarda va hayot faoliyatlarida zarur bo‘lgan axborot, voqea, vaqt va hodisalarni ongida qayta ishlashlariga yordam berishi lozim bo‘ladi.
Muammoli o‘qitish bilimlarni ongli va mustahkam o‘zlashtirish, atrof-muhitga o‘zining faol munosabatini belgilab olishda o‘quvchilar bilish faoliyatini jonlantirishda katta imkoniyatlarga ega.
Shunday qilib, muammoli o‘qitishning vazifasi o‘quvchilar tomonidan bilimlar tizimi va aqliy hamda amaliy faoliyatlari usullarini samarali o‘zlashtirishga hamkorlik qilish, ularda yangi vaziyatda olingan bilimlarni ijodiy qo‘llash malakasini hosil qilish, bilish mustaqilligi o‘quv va tarbiya muammolarini hal qilishdir.
2.Bilimlarning ko‘nikma va malakalarga aylanish texnologiyasining pedagogik-psixologik mohiyati.
Yigirmanchi yillardayoq metodistlar o‘qitishning yangi metodlarini izlashdi. Ular o‘quvchilar fanning turli sohalaridan iloji boricha kengroq ma’lumotlarni o‘zlashtirishi bilan birga ularda mustaqillik, hayotga ijodiy munosabat malakalarini tarkib toptirishi kerak, degan xulosaga keldilar. Ana shu maqsadda o‘qitishni o‘quvchilarning u yoki bu shakldagi ta’limiy faoliyati tadqiqotni eslatadigan, o‘quvchilar uchun “kashfiyotlar” bilan tugaydigan, ya’ni ular mustaqil holda xulosa chiqaradigan va qandaydir amaliy vazifani hal qiladigan metodlarga asoslanish taklif etiladi.
Juda ko‘p didaktlar, o‘qituvchilar va metodistlar (Babanskiy, Lerner, Matyushkin, Maxmutov, Pishkalo, Okon, Fleminch, Markov, Sani va boshqalar) muammoli ta’lim masalalari bo‘yicha tadqiqot ishlarini amalga oshirdilar. Muammoli ta’lim metodlari orasida quyidagi beshtasi asosiy metodlar sifatida farqlanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
