19-мавзу. Макроиқтисодий беқарорлик: инқироз, ишсизлик ва инфляция 1

Филипс эгри чизиғининг моҳияти
Унга кўра

Меҳнатга лаёқатли аҳоли умумий сонида ишсизларнинг улуши қанчалик оз бўлса, нархларнинг инфляция таъсири остидаги ўсиш суръатлари шунчалик юқори бўлади. инфляция даражасини 1%га пасайтириш учун ишсизликни 2%га ўстириш лозим бўлади.

Номинал иш ҳақи ва инфляция
Ишсизлик даражаси
Ишсизлик ва унинг турлари. Ишсизлик даражасини аниқлаш.
Ишсизлар
Улар меҳнатга лаёқатли бўлиб, ишлашни хоҳлаган, лекин иш билан таъминланмаганлар.
Ишсизлик турлари

• Кишилар турли сабабларга кўра ўз ишларини алмаштириш вақтида ишсиз қолиши.

фрикцион

• ФТТ натижасида юзага келадиган ишсизлик.

таркибий

• Иқтисодий циклнинг инқироз фазасида пайдо бўладиган ишсизлик.

циклик

• Меҳнат биржаларининг етарли даражада ривожланмаганлиги натижасида пайдо бўладиган ишсизлик.

институционал

• ишлаб чиқаришни механизациялаш, автоматлаштириш, роботлаштириш ва информацион технологияни қўллаш натижасида вужудга келадиган ишсизлик.

технологик

• расман иш билан банд бўлсаларда, амалда тўлиқ ҳолда ишламайдиганлар.

яширин
Ишсизлик даражаси
Бу ишсизлар сонининг ишчи кучи таркибидаги улушидир.
Ўзбекистонда ишчи кучи бандлигини таъминлаш ва ишсизларни ижтимоий ҳимоялаш борасидаги давлат сиёсатининг асосий йўналишлари.
1

• кенг фаолият турлари, шунингдек якка тартибдаги тадбиркорликни кенгайтириш учун шароит яратиш.

2

• Хизмат соҳасини ривожлантириш, аҳолига кўрсатиладиган ижтимоий-маиший хизмат ва қурилиш бўйича хизмат турларини анча кенгайтириш.

3

• қишлоқда кенг тармоқли ижтимоий ва ишлаб чиқариш инфратузилмасини яратиб, шу орқали янги иш жойларини очиш, янги ишлаб чиқаришларни вужудга келтириш.