|
Mavzu: Delphi dasturlash tili,uning ishchi muhiti
va asosiy tushunchalari
Reja:
1.Delphi dasturlash muhitiga kirish.
2. Delphi 7 dasturi oynasi elementlari bilan ishlash.
Delphi dasturlash muxiti bilan tanishish uchun quyidagi
ko’rsatmalarni bajaring:
1.Kompyuterga dasturlash muxitini yuklaymiz, buning uchun quyidagi ketma-ketlikdagi amallarni bajariladi: "Pusk-Vse programmi-Borland Delphi 7-Delphi 7" va dasturlash muxitining asosiy oynalari bilan tanishamiz.
2. Asosiy oyna yordamida yaratilayotgan dastur loyihasini boshqarishning zaruriy funksiyalari bajariladi. Uning xossalari bilan tanishamiz:
Hamisha ekranning yuqori qismida joylashadi;
Uni ekran bo’yicha "yoyish" amali uning andozalarini o’zgartira olmaydi;
"Svernut" amali muxitning barcha oynalari yopish, "Zakrit" amali dasturdan chiqish
imkoniyatini beradi;
Bu oynada instumental tugmalar, komponentlar palitrasi va menyular (ichki menyular) joylashgan;
3.Instrumental tugmalarning standart ko’rinishi va uni nostandart ko’rinishga keltirish(Standard, View, Debug, Custom, Desktops, Internet guruhlari bilan tanishish). Buning uchun asosiy menyuda kursorni joylashtirib, kontekstli menyuni chaqirib va undagi holatlarni o’zgartirib asosiy oynadagi instumentlar panelini kuzating.
4. Instrumentlar panelidan ayrim guruhlarni o’chirish yoki tiklash amalini bajarish mumkin.
5. Customize bandidan ixtiyoriy kategoriyadan ixtiyoriy 5-ta buyruq piktogrammasini Separator bilan ajratgan holda instrumentlar paneliga joylashtiramiz.
6. Dasturlash muhitining oynalari bilan ishlash. Delphining 5-versiyasidan boshlab, dasturchi o’zi uchun qulay bo’lgan oynalarni kerakli bo’lgan o’lchamlar bilan ekranga joylashtiradi va bu holatni u Desktops guruhi elementlari yordamida bajara oladi ( Bajarib kuzating).
7. Komponentlar palitrasi oynasi bilan tanishish. Palitra ustida o’ng tugma yordamida kontekstli menyu ochamiz va Properties (Xossalar) buyrug’i bilan tanishamiz, ammo hozircha biror komponentlarni o’chirmang, faqat ayrim bandlar (komponentlar guruxini) o’rnini olib o’tish yo’li bilan almashtirishimiz mumkin.
8.Forma oynasi bilan tanishish. Bu oynadagi boshqaruvchi tugmalar, uning dastlabki qadamlarda bo’shligi, sarlavhalar qatori va chegara chiziqlari hamda ko’rinishiga e'tibor beramiz. Ishchi sohadagi nuqtalar zichligi kamaytiring (yoki kattalashtiring), nuqtalarni ko’rinmas holga keltirish ham mumkin.. Buning uchun, Tools menyusining Environment options guruhining Designer bandi buyrug’lari bilan ishlash kifoya.
9. Ob'ektlar shajarasi oynasi bilan tanishish. Formaga bir necha komponent joylashgan. Sichqoncha tugmasini bosish yo’li bilan (bir va ikki marotaba) yuzaga kelgan holatlarni kuzatib chiqaring.
10. Ob'ektlar inspektori oynasi bilan tanishish. Formada bir necha komponent joylashtiring va
ketma-ket xar bir komponent xossalarini mazkur oynada kuzating va imkon boricha ayrim xossalar parametrlarini o’zgartirib ko’ramiz va kerakli xulosalar chiqaramiz. Masalan, ob'ektning nomi, o’lchamlari, rangi, undagi yozuv parametrlarini o’zgartiring, shuningdek ob'ektlar inspektori oynasi uchun kontekstli menyu ochamiz va Arrange By Category buyrug’lari yordamida kategoriyalar bo’yicha tartiblangan xossalar va hodisalar ro’yxatini xosil qilamiz.
11. Dastur kodi oynasi bilan tanishish. Bu oyna yaratilayotgan dastur matnini kiritish va tahrirlash uchun mo’ljallangan. Bu oynani ochgan zahoti u quyidagi ko’rinishda bo’ladi:
unit Unit1;
interface
uses
Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,
Dialogs, StdCtrls;
Type TForm1 = class(TForm)
Label1: TLabel; Button1: TButton;
private
{ Private declarations }
public
{ Public declarations }
end;
var
Form1: TForm1;
implementation
{$R *.dfm}
end.
Dasturning yuqori qismini Delphining o’zi boshqaradi va biz hozircha bu qismga o’zgartirishlar kirita olmaymiz, kerakli buyruqlarni esa {$R *.dfm} va end qatorlari orasiga joylashtiramiz. Dastur kodi oynasi bilan birgalikda kod brauzeri oynasi ham faollashadi va bu oyna ko’p kodlar qatori terilganda kerakli elementni tez qidirib topishga yordamlashadi. Shuningdek, quyi qismida joylashgan Diagram yorlig’i komponentlarning o’zaro bog’lanishi diagrammasini beradi va bu komponentlar bilan ishlashni osonlashtirish imkoniyatini beradi.
12.Qo’shimcha material. Standard bandining komponentlarini formaga joylashtirish va ularning xossalarini o’rganish.
frame komponenti- boshqa komponentlarni uchun konteyner vazifasini bajaradi
yaratilgan freymdan zarur hollarda formaga joylashtirish uchun ishlatiladi
frame1, frame2 kabi nomlar bilan nomlanadi
Freym quyidagicha yaratiladi(file→New→Frame). Yaratilgan freymga bir necha komponentni joylashtiramiz. Bu ishni bir necha freym uchun takrorlab, yangi forma hosil qilamiz va ko’rsatilgan holatdagidek ko’rinish yaratamiz.
Do'stlaringiz bilan baham: |
