18-Mavzu. Turizmni iqtisodiy yuksalishini prognoz qilish

Keltirilgan daromad va yalpi milliy yoki ichki mahsulotdagi ulushi. Bu ko‘rsatkich turizmning umuman iqtisodiyotdagi nisbiy ahamiyatini ko‘rsatadi.
Xalkaro turizm yordamida ishlab topilgan valyuta. Bu ko‘rsatkich chet El valyutasidagi yalpi daromadlar (chet ellik turistlar sarflagan umumiy hajmi) hisobini ham chet el valyutasidagi sof daromadlar (chet el valyutasining chiqib ketish koeffitsentini chiqarib tashlashdan keyin mamlakatda qoladigani) hisobini ham o‘z ichiga oladi. CHet el valyutasining chiqib ketishi deganda valyutaning turizm uchun chetdan olib kelinadigan tovar ham xizmatlarga oziq-ovqat mahsulotlari, Mehmonxona jihozlari va materiallar etkazib berishga, chet ellik xodimlar maoshi va chet elliklarning ko‘l ostida bo‘lgan obektlarning foydalarini chet elga ko‘chirishga, Mehmonxonani boshqarayotgan chet el kompaniyalariga hak tulashga sarflanishi tushuniladi. Hududiy miqyosdagi tegishli xudud tashqarisidagi manbalardan ishlab topilgan yalpi va sof tushumlar ko‘zda tutiladi.
Turizmni shakllantirish natijasida yuzaga kelgan mahalliy ish joylari. Bandlikning quyidagi turlari mavjud:
Bevosita bandlik turistik korxonalarda (masalan, mex,monxonalar, restoranlar, turistlar uchun do‘konlarda, turistik agentliklarda va sayohatlar borosida) ishlaydigan shaxslar;
Bevosita bandlik taminot sektorlarida (masalan, qishlok ho‘jaligi, baliqchilik va sa’noat) yaratilgan ish joylari;
Ish bilan bandlik bevosita va bilvosita bandlik sohasida ishlayotgan hodimlarning daromadlarini sarflash tufayli yaratiladigan qo‘shimcha ish joylari;
qurilishda bandlik turistik infrastruktura qurilishida yuzaga keladigan ish joylari. Bu odatda vaqtinchalik holat, lekin turizm to‘xtovsiz rivojlanayotgan joylarda bu uzoq vaqtga cho‘zilish ham mumkin.
Multiplikatsiya effekti. Bu iktisodiyotga tashqi daromadlar manbai ko‘rsatadigan ta’sirga ta’luqli. U birlamchi turistik harajatlarning mahalliy iktisodiyotga kirib kelishi raundlari sonini o‘zida mujassamlashtiradi. Ushbu ko‘rsatkich asosida turistik harajatlar qanday qilib iktisodiyot orqali yoyilishi va iqtisodiy faoliyatining boshqa turlariga ta’sir qilishi baholanadi.