18-mavzu: Menejmentda boshqaruv qarorlari Reja

18.6. Ko’p tarmoqli fermer xo’jaliklarida boshqaruv qarorlarni qabul qilish.

Ko’p tarmoqli fermer xo’jaliklarida qaror qabul qilish jarayoni boshqa tadbirkorlik faoliyatiga nisbatan keskin farq qiladi⁴. Asosiy funksiyalar, tamoyillar, boshqaruv texnikasi hamma joyda bir xil bo’lishi mumkin, ammo ko’p tarmoqli fermer xo’jaliklarida boshqaruv qarori qabul qilishga jiddiy ta’sir etishi mumkin bo’lgan ba’zi xususiyatlar ham mavjud.

Qishloq xo’jaligining bitta farqlanadigan xususiyatlaridan biri bu cheklangan hududlarda tabiatga oid fizik va biologik qonun-qoidalar asosida qaror qabul qilishdir. Odatdagi fermer xo’jaligi biologik jarayon va iqlim yuzasidan bir necha ekin turi bo’yicha muammolarga duch kelsa, ko’p tarmoqli fermer xo’jaliklari bir necha faoliyati yuzasidan biologic jarayon va iqlim xususiyatlarini inobatga olishga majbur. Ba’zan menejerlar o’zlari nazorat qila olishmaydigan muammolarga ham duch kelishadi. Qoramollar bo’g’ozlik davrida qisqa vaqtda bajara olmaydigan ishlar, hayvonlarni oziqlantirishda aynan kunlik ozuqa miqdoriga talabdagi o’zgarishlar, o’simlikchilik ham qisqa vaqtda intensiv qarovni talab etishi mumkin.
Navbatdagi xususiyatlar yerning cheklanganligi va xo’jalik o’lchami hisoblanadi. Ko’p tarmoqli fermer xo’jaligi boshqaruvchisi bunday sharoitda ishlab chiqarishni intensivlashtirish yuzasidan qaror qabul qilishi mumkin, ekstensiv imkoniyatlardan foydalanish juda kam.
Nazorat uchun savollar:
1. Qaror nima?
2. Boshqaruv qarori qanday talablarga javob berishi kerak?
3. Boshqaruv qarori kim tomonidan qabul qilinadi?
4. Boshqaruv qarorining qanday turlari bor?
5. «Ringi» usuli qanday usul?
6. Qaror qanday qabul qilinadi?
7. Boshqaruv qaroriga qanday talablar qo’yiladi?
8. Boshqaruv qarori ijrosi qanday nazorat qilinadi?
9. Qishloq xo’jaligida boshqaruv qarorlarni qabul qilish bo’yicha qanday xalqaro tajribalarni bilasiz?
10. Ko’p tarmoqli fermer xo’jaliklarida boshqaruv qarorlarni qabul qilishda qanday xususiyatlar inobatga olinishi kerak?

1^ Ronald D. Kay, William M. Edwards, Patricia A.Duffy. Farm management. – 6th ed. ISBN 978-0-07-302829-3 – ISBN 0-07-302829-0. –New York, 2008. – 463 p. -19-b.

2^ O’sha adabiyot. -26-b.

3^ O’sha adabiyot. -28-b.

4^ Ronald D. Kay, William M. Edwards, Patricia A.Duffy. Farm management. – 6th ed. ISBN 978-0-07-302829-3 – ISBN 0-07-302829-0. –New York, 2008. – 463 p. -30-31-b