18. Funksional gallyusinatsiyalar kuzatiladi: Выберите один ответ

Abuliya - uta xafsalasizlik, umuman xoxish, faoliyatning butunlay yukolib ketishi. Bu xolat apatiya bilan kushilib keladi.
Gipobuliya - irodaning pasayib ketishi, xavas susayib, bemorlar bushashib kolishadi, faollik va xarakat, gayrat kobiliyatlari susayadi.
Giperbuliya - faollikning ortishi, tashabbus va istaklarga tulgan xolda bemorlar sergap, serxarakat bulishadi.

13) Irodaning sifat buzulishlari:

Parabuliya - irodaning uzgarishi salbiy munosabatlarda gayritabiiy va galati xarakatlar bilan namoyon buladi.
Gipokineziya - xarakatlanish kobiliyati susayib, ilgari bemorlar shaxsiga xos bulgan yorkin va boy xatti-xarakatlar kashshoklanadi (kamayadi) va sekinlashadi.
Akineziya - xarakatlanish kobiliyati yukoladi, bemorlar uz ixtiyorlari bilan xarakatlana olmaydilar, fakat tashki muxit tasiri (turtkisi) natijasida ular qo'zg'alishlari mumkin.
14) Katatonik kuzgalish - xatti-xarakatlari bilan gap-suzlarida bir xillik paydo buladi, ixtiyorsiz ravishda ba’zi bir xarakatlarni kilib, suzlarni bir necha marotaba kaytaradilar. Aftlarini bujmaytirib galati kiliklar kilib uzlarini notabiiy tutadilar. Ularning tashki kiyofalari ichki kayfiyatlariga tugri kelmaydi. Katatonik kuzgalishlarda kutilmaganda tushinib bulmaydigan xarakatlar (impulsivnost), kulgiga uxshash xolatlar, masxarabozlik kiliklari kuzatiladi. Ular bir xil xarakatlart va bir xil iboralarni bir necha bor kaytarishadi (exopraksiya,exolaliya).
Maniakal kuzgalish - yukori kayfiyat bilan serxarakatlik kushilib keladi. Bir ishni boshlab uni oxiriga etkazmasdan boshkasiga utish, sergap bulish bunday bemorlarga xosdir. Xarakatlarida va faoliyatlarida tartibsizlik paydo buladi, nutklarida uzuk-yulukliklar namoyon buladi.

15) Маниакал кўзғалиш — фаолиятга интилишнинг кучайиши, унинг тугалланмаганлиги, кайфиятнинг кўтаринқилиги, фикрларнинг бойлиги билан тавсифланади. Беморлар ҳаддан ташқари ташаббускор, ҳар доим бирор иш билан машғул, лекин чалғувчанлиги туфайли бирон бир ишни охиригача етказмайди, ҳамма нарсаларга фаол аралашади. Бунда беморлар жуда гапдон бўлиб, жуда тез ва пала-партиш гапиришади, бир фикрни охи рига етказмай бошқасиги ўтиб кетишади, ўзлари тўқиган шеърларни ўқишади ва уйинга тушишади, сексуал жиҳатдан суюк бўлиб, аёллар билан тез танишиб олади.

Гебефреник кўзғалишлар — ҳаракат ва нутк кўзғалишлари, ақлсизлиқ болалардек холат, ортикча аффект билан кечиши ҳисобланади. Ҳаракат кўзғалишлари ахмоқлиқ ҳар хил қиликлар, тилини кўрсатиш, эхолалия, эхопраксия, ҳазиллашиш қиликлари билан бирга келади. Кайфияти бекарор — ё жуда қувноқ сабабсиз кулади, башарасини бужмайтиради, гулдираб бирдан жиддий, тажовўзкор бўлиб қолади. Нутки ўзуқ-юлуқ сўзларни қўшиб гапиради.

16) DEPRESSIYaNI U YoKI BU BUZILIShIGA KURA TURLARI:

adinamik, anankastik, yashirin, endogen, alkogolli, involyustion, reaktiv, tomirli, postravmatik.
senestopatik, yumshok (matovaya), depressiv-paranoid, organik, nevrotik, narkomanik, somatik, paralitik.

Депрессия турлари: 1. адинамик депрессия — хаёт тонусининг пасайиши билан тавсифланувчи; 2. ингровчи депрессия — таъсирчанлиқ норозилик; 3. неврастеник депрессия — неврастеник ва истерик бузилишлар; 4. ананкастик депрессия — ақлга сиғмайдиган фикрлар, эслашлар, қўрқув; 5. ёш улуғланишита хос депрессия — кўнгил бўш бўлиб қолувчи; 6. сенестопатик депрессия — енгил депрессиялар.

17) Депрессив беморларда сомато-вегетатив бузилишлар: уйқунинг, иштаҳанинг бузилиши, оғиз куриши, озиб кетиш, қабзият, оқариб-сарғайиб кетиш, тез қариш, эндокрин фаолиятларнинг бузилишлари кузатилади.
18) Соматик ўзгаришлар — бу бронхит, гастрит, юрак соҳасида нохуш ҳислар, қон босимининг ўзгарувчанлигидир. Неврозсимон аломатлар—енгил, тезда ўтиб кетадиган бўлиб, нохуш сезгилар, «бошда оғирлик», уйқу бузилиши, тез жахл чиқиши, иш кобилиятининг пасайиши билан намоён бўлади.

19) Depressiv sindromning oddiy variantlari Adinamik depressiya, Bezovta depressiya, Anestetik depressiya, Disfotik depressiya, Kinoyali depressiya, Yigloki depressiya, Vaximali depressiya,Depressiya- noadekvat kayfiyatning tushishi. Tipik depressiya sindromlari 3 ta belgi bilan ifodalanadi:

1.Kayfiyatning uta pasayishi ("yurak gashligi,sikilishlik,xafalik-"toska").
2.Xarakatning sekinsashishi (zatormojennost motornaya).
3.Tafakkurning sekinlashishi (zatormojennost mishleniya).
Kayfiyat pasayib kungil gashlanadi, shu bilan birga fikrlash jaraeni uta susayib xarakatlar sekinlashadi. Xafalik va kaygu kuchayib bemorlarning a’zosi badanlari ogirlashib, kukrakda ogrik xam seziladi, atrof-muxit va xamma borlik kaygu tuygusini kuchaytiradi. Ilgari kungilni kutarib xushvakt etadigan taassurotlar bema’nidek bulib tuyuladi. Utmishda bulib utgan kungilsiz vokealar edga tushib alamiga-alam kushiladi. Utgan kunlardagi erishilgan yutuklari kadrsizdek tuyulib, uzining ishlarida katta-katta xatoliklarga yul kuyilgandek tuyuladi. Ularni xozirgi va kelajak kunlarida buladigan vokealar bezovta kiladi, oldida turgan vazifalarni bajara olish kiyin ekanligi gamini eydilar va boshka masalalarni echish yullarini topa olmay eziladilar. Xamma narsa korongulashib dune tor bulib jon azobida koladi. Xarakatlari sekinlashib bir xil pozada turib kolishadi eki kuprok urinda etib estikdan boshlarini kutarishmaydi. Kullari xech kanday ishga bormaydi. Kuzlarida kaygu, yuzlarida gamginlik alomatlari kuzatiladi. Bemorlarni tushkunlik ruxi kamrab oladi, ba’zan boshlarida bu dunening azob-ukubatidan kutulish yulini izlab uz-uzini xar xil vositalar bilan nobud kilish goyalari kela boshlaydi. Bunday fikrlar amalga oshishi xam mumkin. Goyaviy tormozlanish nutk jaraeniga ta’sir etadi, nutk sekinlashib ovoz pasayadi. Bemorlarda idrok etish kobiliyati susayadi, fikrni bir joyga jamlash kobiliyati buziladi va bemorlar xotiraning zaifligidan shikoyat kilishadi. Depressiya sindromi xar xil darajada buladi: engil-kichik (subdepressiya,stiklotimik) turida kayfiyat kun buyi uzgarib turadi, ertalab kuchayib, kechkurun axvol bir oz engillashadi

20) Depressiyaning murakkab turlariga senestopatik ipoxondriya, derealizastiya va deporsonalizastiya, bredlarining xar xil turlari, gallyustinastiyalar va boshqa sindromlarga xos belgilar bilan qushilib kelishi kiradi. Shulardan eng murakkabi va tez-tez uchraydiganlaridan depressiv-paranoid sindromidir. Tushkunlik kayfiyati bilan tazyiq va uzini-uzi ayblaydigan bredlarning o'tkir turlari bilan qushilib ketadi. Xastaliknng rivojlanishi bilan ustiga yana ongning oneyroid buzilishiga xos belgilar, katatoniyaga oid alomatlar, chin va soxta gallyustinastiya va Kandinskiy sindromida uchraydigan ruxiy avtomatizmlar qushilib murakkab manzarani tashkil etadi.

21) Гебефреник кўзғалишлар — ҳаракат ва нутк кўзғалишлари, ақлсизлиқ болалардек холат, ортикча аффект билан кечиши ҳисобланади. Ҳаракат кўзғалишлари ахмоқлиқ ҳар хил қиликлар, тилини кўрсатиш, эхолалия, эхопраксия, ҳазиллашиш қиликлари билан бирга келади. Кайфияти бекарор — ё жуда қувноқ сабабсиз кулади, башарасини бужмайтиради, гулдираб бирдан жиддий, тажовўзкор бўлиб қолади. Нутки ўзуқ-юлуқ сўзларни қўшиб гапиради, неологизм билан давом этиши

22) Кататония люцид ва онейронд кататонияларга бўлинади. Люцид кататония онгнинг хиралашувисиз кечади ва негатив ступор ва тормозланиш ва донг қотиш ёки импульсив кўзғолиш билан намоён бўлади. Онейроид кататония ўз ичига онейроид онгнинг бўзилишини: кататоник кўзғалиш, хаёл паришонлик ёки мумга ўхшаш ступорни ўз ичига олади.

24) Кататоник ступор — ҳаракатсизлиқ мушак тонусининг ошиши, нутқдан воз кечишв — мутизм хосдир. Бир холатда узок вакг қолиб кетишади, ступор негативизм билан давом этади. Кататоник ступор — кататоник синдром структурасига кириб, шизофрения, экзоген—органик психозларда учрайди.

Кататоник ступор— тўлиқ ҳаракатсизлиқ бунда беморлар бир хил, кўпинча ноқулай холатда: бир оёғида туриб, кўлини кўтарган ҳолда котиб қолишади. Беморлар бошини ёстиққа тегизмай ётиши — «хаво ёстиғи аломати», хомила холатини эгаллаши мумкин.

25) Онгнинг онейроид бузилиши (юнонча—oneiros туш кўриш), онейроид туш кўриш, фантастик қоронғилашиш васвасаси. Туш каби аниқ сахналаштирилган фантастик галлюцинацияларни ташиб келиши, худди бемор соғлом одам туш кўрганидек кўради, онгини тўлдиради. Беморнинг нигоҳи олдида пайдо бўлган суратлар тушга ўхшайди, бир-бирини кетидан кела бошлайди, худди воқеалар бир-биридан чиқаётгандеқ саҳналаш-тирилгандек туюлади ва шу билан ажралиб туради. Беморлар кўпинча атрофдан тўла ажралганларида, атрофдагиларга мўлжаллари бузилган ва ўзини касаллик дунёсига чўмган, ёхуд мўлжали икқиланган холдадир, яъни ҳам реал, ҳам патологик холатларни акс эттиради. Беморлар шу ҳолда планеталараро саёҳатлар қиладилар. Марс аҳолисини ичида бўладилар, улар билан курашиш ҳақида келишувлар олиб борадилар, тарихий борлиқ ичида санғиб юрадилар, жаннат ёки жаҳаннамга тушадилар, онейроиддан чиққандан сўнг бошидан кечганларини икир-чикирларигача тўла ёзадилар.

5-Masala
5. Bemor 42 esh, uzok vakt mobaynida epilepsiya bilan ogriydi, II gurux nogironi, kushnisini gapidan sung jaxldor, emotsional taranglashgan, kuzgaluvchan, uni urib kulini chikargan. uzining kilmishini uning ranjituvchi gaplariga xafa bulganligi bilan boglaydi.

Simptomlarni sanab uting
Tekshiruv plani
Kiyosiy tashxis
Taxminiy tashxis

9.Bemor 24 esh, 4 yil davomida ruxiy kasal, 2 marta ruxiy statsionarda davolangan, uyda kullab turuvchi terapiyani kabul kilmagan. Oxirgi bir necha kun davomida xarakatsiz, tushakda, gaplashmaydi, ovkat emaydi. Mushaklar gipertonusi, ensa mushaklari rigidligi aniklandi. Xojatini tushakda bajaradi.

Simptomla sanab uting
Tekshiruv plani
Kiyosiy tashxis
Taxminiy tashxis

3.Simptomlar: tushkun kayfiyat,holsizlik,apatiya,eshituv gallyusinatsiyalar;

Tekshiruv plani : -psixiatr korigi; - instrumental korik :MRT,KT,EEG;
Qiyosiy tashxis : Nevrotik depressiyalar;
Taxminiy tashxis: Depressiv sindrom.

4.Simptomlar: maniya,giperdinamiya,giperbuliya,taxifreniya;

Tekshiruv plani : -psixiatr korigi - instrumental korik :MRT,KT;
Qiyosiy tashxis : Gebefrenik sindrom
Taxminiy tashxis: Maniakal sindrom.

5.Simptomlar: agressivlik,hissiyot buzilishi;

Tekshiruv plani : -psixiatr korigi; - instrumental korik :MRT,KT,EEG;
Qiyosiy tashxis : Ong xiralashuvi patalogiyalari, Shaxsning o'zgarishlari (xulq-atvor buzilishi).
Taxminiy tashxis: Disforik sindrom.

6.Simptomlar: maniya,giperdinamiya,giperbuliya,taxifreniya;

Tekshiruv plani : -psixiatr korigi; - instrumental korik :MRT,KT;
Qiyosiy tashxis : Gebefrenik sindrom
Taxminiy tashxis: Maniakal sindrom.

7.Simptomlar: tushkunlik,ozini ayblash hissi;

Tekshiruv plani : -psixiatr korigi; - instrumental korik :MRT,KT;
Qiyosiy tashxis : Nevrotik depressiyalar;
Taxminiy tashxis: Depressiv sindrom

8.Simptomlar: agressivlik,hissiyot buzilishi;

Tekshiruv plani : -psixiatr korigi; - instrumental korik :MRT,KT,EEG;
Qiyosiy tashxis : Ong xiralashuvi patalogiyalari.
Taxminiy tashxis: Disforik sindrom.

9.Simptomlar: embrional poza,kapyushon,xartum,katalepsiya,mutizm,negativizm;

Tekshiruv plani : -psixiatr korigi; - instrumental korik :MRT,KT,EEG;
Qiyosiy tashxis : neyroleptik sindrom,depressiv stupor.
Taxminiy tashxis: Katatonik sindrom,katatonik stupor turi.

NAZORAT SAVOLLARI №5

«Ong» mavzusi bo’yicha amaliy mashgulot savollari.
1. Ongning asosiy belgilari.

2. Ongning tarkibiy qismlari.

3. Oydin ong kriteriylari.

4. Yaspers bo’yicha ong buzulishi kriteriylari.

5. Ongning o’chirilishi sindromlariga nima kiradi?

6. Ongning xiralashishi sindromlariga nima kriadi?

7. Oneyroid sindromga nima xarakterli?

8. Qanday patologiyalar strukturasida oneyroid sindrom uchraydi?

9. Deliriyga nima xarakterli?

10. Qanday patologiyalarda deliriy uchraydi?

11. Amenstiya nima?

12. Qanday patologik xolatlarda amenstiya uchraydi?

13. Ongning nomozshomsimon buzulishlariga nima xarakterli?

14. Ongning nomozshomsimon buzulishlari turlarini sanab bering.

15. Qanday nozologiyalar strukturasida ongning nomozshomsimon buzulishlari uchraydi?

16. Karaxtlik(oglusheniya) darajalari.

17. Karaxtlik(oglushenie), sopor, koma sindromal tashxislarini qo’yish kriteriylari.

18. Deliriyning nozologik xususiyatlari.

19. Deliriyda bemorlarning o’zini tutishini ta’riflang.

20. Oneyroidda bemorlarning o’zini tutishini ta’riflang.

21. Ongning nomozshomsimon buzulishlarida bemorlarning o’zini tutishini ta’riflang.

22. Amenstiyada bemorlarning o’zini tutishini ta’riflang.

4) Онг коронгилашуви мезонлари (Ясперс тетрадаси):

1. Борликдан ажралиб колганлик;
2. Вактга, жойга, атрофдагиларга ва уз шахсига дезориентировка;
3. Тафаккурнинг пойма-пойлиги, богликсизлиги, инкогерентлиги;
4. Онг бузилиши давридаги реал вокеаларга нисбатан кисман еки тулик амнезия.

5) ongning o’chirilish sindromlari quyidagilar:

-Karaxtlik
-Sopor
-Koma

6) ongning xiralashish sindromlariga quyidagilar kiradi:

-Deliriy
-Oneyroid
-Namozshomsimon buzulish
-Anemsiya

7) Онейроид – жуда рангдорлиги, сахнасимонлиги ва фантастик кечинмалари билан ажралади. Атрофни фантастик бахолаш устун туради. Галлюцинациялар кам, улар тасвири тез узгаради. 8) Бу холат истерияда, эпилепсияда ва бошка касалликларда кузатилади.

9) Делирий – рангдор, асосан курув ва эшитув галлюцинацияларининг атрофга елгон ориентировка фонида юзага келиши Билан кузатилувчи онг бузилиши. Эмоционал холат узгарувчанлиги, хавотир ва куркув билан ажралади. Беморлар одатда кузгалган, харакатчан ва безовта. Тафаккурлари купинча булакланган. Онгнинг холати елгон сезгиларга чамбарчас боглик. Галлюцинациялар камайганда онг вактинча ёришади, улар кучайганда – яна коронгилашади.

10) Делирийда кузатилади:

1. вактга, жойга, атрофдагиларга дезориентировка кузатилади, аммо узликни англаш сакланади;
2. куркув аффекти устунлик килади.
3. галлюцинациялар асосан курув, сахнасимон чин ва куркитувчи характерга эга;
4. васваса образли, уткир, купинча таъкиб васвасаси.

11) Аменция - ”аклнинг йуколиши”. Бу рухиятнинг парчаланиши билан кечувчи онгнинг чукур бузилишидир. Онгнинг бузилиши турлича даражада намоен булиши мумкин – енгил, бунда асосий белги довдираш, жой, вакт ва вазиятни тушуна олмаслик булиши мумкин.

12) Аменция (фикрсизлик) – узок ва огир кечувчи соматик ва юкумли касалликларда учрайди, Умумий ва интракраниал инфекцияли психозлар, Церебрал безгак, тугрукдан кейинги психозлар.

13) Онгнинг намозшомсимон хиралашуви. Истерик ва реактив психозларда, патологик мастликда, эпилепсияда учрайди. Даврийлиги бир неча дакикадан бир неча соатгача. Уткир бошланиб, уткир тугайди, купинча кахр газаб, гам, аффект характерига эга булади. Атрофдаги одамлар харакатларидан фарк килмайди, галлюцинатор-васвасали симптоматика окими ва кетма-кет келган, максадга йуналган хатти харакатлардан иборат булади.

14) Онгнинг намозшомсимон хиралашувини Учта варианти ажратилади: