18. Funksional gallyusinatsiyalar kuzatiladi: Выберите один ответ

Paranoid (yoki gallyutsinator paranoid) shakl. Bu eng ko‘p tarqalgan shakl bo‘lib, ko‘proq 40—50 yoshlar orasida yuzaga chiqadi. Asosiy simptomi vasvasa hisoblaiadi. Kasallik asta-sekin rivojlanadi, lekin ko‘rinishlari to‘satdan namoyon bo‘ladi. Vasvasa g‘oyalari paydo bo‘layotgan va rivojlanayotgan ishonchsizlik, ehti-yotkorlik, shubhalilik, kamgaplik kuzatiladi va shu asosda ularning hayot faoliyati o‘zgaradi.
8. Katatonik shakli. Shizofreniyaning ilgari uchragan bu shakli hozir ancha kam uchraydi. Bu shaklga ruhiyat buzilishmniig mushak tonusi o‘zgarishi bilan birga kechishi xosdir.
Shizofreniyaning bu shakli turli yoshda uchrashi mumkin. Bunda bemorlarda katatonik stupor bilan katatonik qo‘zg‘olishning almashinib kelishi kuzatiladi. Katatonik stuporda autizm belgisi aniq, ko‘rinadi: bemor mushaklari to‘liq qisqarishga uchraydi va shu sababli u o‘rinda bir xil qotib qolgan (ko‘proq embrional) holda yotadi. Bemor yuzida g‘amginlik va ajablanish, ayrim hollarda jilmayish qotib qoladi. Mutizm (mustahkam jimlik), negativizm (ko‘rsatmalarni bajarishga qarshilik qilish) alomatlari uchraydi. Bemorlar ayrim hollarda mumsimon egiluvchanlik namoyon qiladilar, bunda ular qarshilik qilish tugul, holatlarini sun’iy o‘zgartirilganda shunday ahvolda juda uzoq muddat turib qolishi mumkin. «Dyugere havo yostig‘i» simptomi bemorning mustaqil ravishda boshini o‘rindan ko‘targan holda qotib qolishida vujudga keladi.
Ko‘p xollarda exomimiya (mimikami kaytarish), exo-praksiya (harakatni kaytarish) va o‘xolaliya (so‘zlarni kaytarish) simptomlari uchraydi.
Katatonik stupor bir necha kush mcha cho‘znlishi mumkin. Stupor holatdan chiqqan bemor bilan suxbatlashganda stupor holatida bemorlar atrof mo‘ljalini to‘liq gaqlaganliklarini va shu vaqtda atrofda bo‘lgan suxbat va voqealarni yaxshi eslab qolganligimi aniqlash mumkin.
Katatonik shaklda oneyroid sindrom uchraydi, bunda bemorlar fantastik dunyo ogushida bo‘ladilar. Bunda i xollarda ular suxbatlashmaydilar, savollarga javob bermaydilar, o‘rinda uzoq yotadilar, ajablangan xolda atrof bilan xayoliy saxnalarni kuzatadilar.
Katatonik stupor ikki taraflama xavfli — birinchidan, bemorda yotoq yaralar hosil bo‘lishi mumkin. Ikkinchidan, ovqat yemasligi sababli u ochlikdan o‘lib qolishi mumkin. Bundan tashqari, katatonik stupor tez va kutilmaganda qo‘zg‘alishta o‘tishi mumkin: bemorlar jo‘shqin va impul’sin ravishda o‘rindan sakrab ketadi hamda uzluksiz bir xil harakatlar qiladi, bu harakatlar ketma-ket bir necha kun davomida charchoqsiz davom etishi mumkin.

9. Шизофренияга ҳарактерли тафаккур бузулишлари.

Аутизм, негативизм

11. шизофренияга ҳарактерли идрок бузулишлари

Идрок бузилишларга псевдогаллютсинатсия киради, псевдогаллютсинатсия коъпинча вербал, шарҳловчи, антагонистик тузилишга эга боълади. Бошқа сезги бузилишлари нисбатан кам учрайди.

15. Shizofreniya—sabablari noma’lum bo‘lgan, surunkali kechishga va bemor ruhiyati bir butunligining turli buzilishlariga moyil kasallik hisoblanadi

11-Masala

1) Bemor 16 yosh. Oxirgi oylarda boshqaruvsiz, uydan ketib qoladigan, yaqinlariga dushmanlik hissi paydo bo'lgan, g’ayritabiiy kiyinadi, boshini ustara bilan qirib, zelyonka bilan bo'yagan, aftini burishtiradi, kasal buvasini mashara qiladi. Impulsiv ravishda onasini urdi, “tsirkdagi masharaboz singari” sakrab yuradi.
1. Simptomlarni sanab o'ting: Максадсиз кузгалувчан бузилишлар, ахмокона харакатлар, негативизм. Атрофдагиларга ва узига нисбатан ахамиятсиз.
2. Tekshiruv plani: ЭЭГ, ЭХО-ЭГ,кон ва пешобнинг биохимик анализи, патопсихологик текширувлар
3. Qiyosiy tashxis: биполяр бузилишлар, реактив психоз
4. Taxminiy tashxis: Гебефреник синдром
5. Taktika: Рухий касалликлар касалхонасига жунатиш.

5) Bemor 24 yosh, 2 kundan beri embrional holatda yotibdi, harakatsiz, savollarga javob bermaydi, atrofdagilarga befarq, ovqatdan bosh tortmoqda. Ahlat va peshob hidi kelmoqda.

Simptomlarni sanab o’ting
Tekshiruv plani
Qiyosiy tashxis
Taxminiy tashxis
Taktika
10. 32 yoshli bemorda neyroleptiklarni katta dozasi bilan uzoq vaqt davolanishi fonida mushaklar rigidligi, distoniya, akineziya, taxikardiya, gipersalivatsiya, gipertermiya rivojlangan, A/B ko’tarilgan.
Simptomlarni sanab o’ting
Tekshiruv plani
Qiyosiy tashxis
Taxminiy tashxis
Taktika

20. Bemor ayol 56 yosh, avval bolalar muassasasida enaga bo’lib ishlagan. O’g’lining oilasi bilan yashaydi. Oxirgi paytlarda kelini o’zining buyumlarini o’g’irlayotganidan shubxalanadi, kelini uni o’ldirishgacha olib bormoqchi deb hisoblaydi, militsiya organlariga murojat qiladi. Kelini ustidan shikoyat qiladi, uni o’g’rilikda ayblaydi.

Taxminiy tashxis
Tekshiruv plani
Qiyosiy tashxis
Yakuniy tashxis
Davo, profilaktika
1. Bemor 16 yosh. Oxirgi oylarda boshqaruvsiz, uydan ketib qoladigan, yaqinlariga dushmanlik hissi paydo bo'lgan, g’ayritabiiy kiyinadi, boshini ustara bilan qirib, zelyonka bilan bo'yagan, aftini burishtiradi, kasal buvasini mashara qiladi. Impulsiv ravishda onasini urdi, “tsirkdagi masharaboz singari” sakrab yuradi.

Simptomlarni sanab o'ting- harakat va mayl buzilishi, tajovuzkorlik, ahmoqona harakatlar

Tekshiruv plani- psixiatr –narkolog maslahati, PAVga test,MRT

Qiyosiy tashxis –PAVga qaramlik, maniacal sindrom

Taxminiy tashxis- Gebefrenik sindrom

Taktika- maxsus brigade, qo’pollik ishlatmagan holda ushlash, fiksatsiyalash, trankvilizatorlar yuborish, samarasiz bo’lsa aminazin, transportirovka qilish. Galoperidol, azaleptol, karbomazepin/ antidepressantlar, yumshoq neyroleptiklar

2. Bemor D., 19 yoshda, yalang’och holatda, impulsiv, stereotip xaotik harakatlar qiladi, exolaliya, zhoproksiya belgilari, nutq bog’liqsiz, to’xtovsiz harakatda.

Simptomlarni sanab o’ting- impuksiv xaotik harakat, exolaliya, exoproksiya belgilari, nutq bog’liqsiz, to’xtovsiz harakat

Tekshiruv plani- psixiatr maslahati, MRT

Qiyosiy tashxis- Maniakal qo’zg’alish. Gebefrenik qo’zg’alish

Taxminiy tashxis –katatonik qo’zg’alish

Taktika- maxsus brigade, qo’pollik ishlatmagan holda ushlash, fiksatsiyalash, trankvilizatorlar yuborish, samarasiz bo’lsa aminazin, transportirovka qilish. Galoperidol, azaleptol, karbomazepin/ antidepressantlar, yumshoq neyroleptiklar

5. Bemor 24 yosh, 2 kundan beri embrional holatda yotibdi, harakatsiz, savollarga javob bermaydi, atrofdagilarga befarq, ovqatdan bosh tortmoqda. Ahlat va peshob hidi kelmoqda.

Simptomlarni sanab o’ting –embrion pozali simptom, harakatsiz, savollarga javob yo’q, atrofdagilarga befarqlik, ovqatdan bosh tortish, ahlat va peshob hidi kelishi

Tekshiruv plani- psixiatr maslahati, MRT

Qiyosiy tashxis- apatik stupor, depressive stupor

Taxminiy tashxis –Katatonik stupor

Taktika- maxsus brigade, qo’pollik ishlatmagan holda ushlash, fiksatsiyalash, trankvilizatorlar yuborish, samarasiz bo’lsa aminazin, transportirovka qilish. Galoperidol, azaleptol, karbomazepin/ antidepressantlar, yumshoq neyroleptiklar

6.Bemor 19 yoshda, yalang’och holatda, impulsiv, stereotip xaotik harakatlar qiladi, exolaliya, exopraksiya belgilari, nutq bog’liqsiz, to’xtovsiz harakatda.

Simptomlarni sanab o’ting- impuksiv xaotik harakat, exolaliya, exoproksiya belgilari, nutq bog’liqsiz, to’xtovsiz harakat

Tekshiruv plani- psixiatr maslahati, MRT

Qiyosiy tashxis- Maniakal qo’zg’alish. Gebefrenik qo’zg’alish

Taxminiy tashxis –katatonik qo’zg’alish

Taktika- maxsus brigade, qo’pollik ishlatmagan holda ushlash, fiksatsiyalash, trankvilizatorlar yuborish, samarasiz bo’lsa aminazin, transportirovka qilish. Galoperidol, azaleptol, karbomazepin/ antidepressantlar, yumshoq neyroleptiklar

NAZORAT SAVOLLARI №12

1) Gipertoniya kasalligi va serebral aterosklerozdagi ruxiy buzilishlar qiyosiy tashxisoti.
Гипертония касаллигида сезгирлик ошади, уйқусизлик сабирсизлик тоъсатдан бошланади, қоърқиш ҳам тусатдан ривожланади, ипохондрик муносабатлар, кузатув васвасалари, оз-озини айблаш, хотира ҳарҳил даражада пасайиши, деменсия, Серебрал атеросклерозда озига танқидий қарайди, шахснинг масхараланиши кузатилади, бемор оз хиссиётига берилувчан, йигълоқи раҳмдил, эйфория , кашфиёт ва эроти васвасалар, кома, қоърқиш секин ривожланиб боради, базида нутқ, эшитиш ва коъриш бузулади, Шу жиҳатдан бир бирларини фақлашимиз мумкин

2) Gipertoniya kasalligi va serebral aterosklerozda bemorlarni davolashning xususiyatlari.

Серебрал атеросклероз касаллигини даволашда бошланишида ёд препаратлари қолланилади
Гипертонияда қолланилмайди, бундан ташқари серебрал атеросклерозда навакаиндан ҳам фойдаланилади гипертонияда қоълланилмайди,
Серебрал А линетол ва диоспонин қолланилади Гипертония к да эса қолланилмайди
Иккаласида ҳам транквилизаторлардан фойдаланилади даволашда,
Агар атеросклероз гипертония касаллиги билан бирга келса гипотензив дори воситалар билан фосфорли дорилар (фитин, липосеребрин)
Гипертония касаллигида қон босимни тушуриш учун дибазол, магнезия қилинади беморга, яна диуретин ва теобромин ҳам ишлатилади. Бундан ташқари иккласида ҳам бир хил қоълланиладиган препаратлар аминазин, нозепам

3) Involyutsion yoshning xususiyatlari.

Бу ёш мезонлари шартли равишда иккита даврга ажратилади қарилик олди даври ёки пресенил 45-60 ёш оралигъида қарилик ёки сенил даври 65 ёшдан катталарда Ёши улу давр руҳий касалликлари қуйидагича схема асосида ривожланиши мумкин
1)климакс даври билан болиқ руҳий бузлишлар
2)пресенил психозлар, инволутасион меланхолия, пресенил параноид
3)сенил психозлар, сенил деменсия, алсгеймер касалллиги, бош мия тизимининг атрофик касалликлари

4) Involyutsion davrda ruxiy buzilishlar kelib chiqishida turli zararli ta'sirlar, nasliy moyillikning roli

Инволюцион психозларни ривожланишида конституционал, ситуацион, психоген, эндокрин, ирсий факторлар рол уйнайдилар.

5) Involyutsion yoshda ruxiy buzilishlar va psixozlarning klinik ko’rinishi.

Инволюцион психозларнинг таснифи:
Инволюцион меланхолия
Инволюцион параноид
Кечки кататония
Ёмон сифатли шакл (Крепелин касаллиги)

1. Инволюцион меланхолия. Купинча аёлларда учрайди (45-55 ёшда). Асосий синдром – ажитирлашган депрессия. Беморда гамли-ташвишли кайфият ортирилади, суикасд фикрларни гапиради. Ажитация чуккисида Котар васвасаси ривожланади, булардан ташкари Шарпонтье адаптациясини бузилиши белгилланиши мумкин – турган жойини алиштирганда ажитирлашган кузгалувчанлик кучаяди.

Иккинчи симптом – Клейст симптоми: беморлар врачни куриб каттик жаврашади, ёрдамни сурашади, лекин врач улар билан сухбатлашганда – улар индамай колишади.
Учинчи симптом – иллюзорли идроклик – беморлар беморларнинг уртасида узиинг кариндош, танишларни курадилар.

2. Инволюцион параноид. Кичик кенглик васвасаси ривожланиши билан характерланади. Одатдаги муносабатларнинг васвасаси кузатилади, васваса оддий, одатдаги нарсаларга тегишли булади. Васваса кариндошларга, кушниларга тегишли булади. Купинча бу васвасалар ёлгиз яшаган инсонларда учрайди. Улар кушниларим газ, сувни, ёругликни угирлашяптилар деб шикоят килишади.

3. Кечки кататония. Ташвишли, ховотирли холатдан кейин депрессия билан Котар васвасаси ривожланади, бундан кейин эса мутизм билан ступорозли холат ривожланади. Бу холат акл заифлиги билан тугайди.

4. Крепелин касаллиги – ташвишли, ташвишли-депрессивли холат. Бу холатда нуткнинг алокасизлиги, психомотор кузголиш, онгнинг хиралашувининг онейроид турдаги бузилишлар ривожланади.

Онейроиднинг маъноси ажойиб булади: Беморлар узининг ёки якин кариндошларнинг кумишида ихтироч этишадилар. Кейин Котар васвасаси кушилади. Бир неча ойдан кейин беморлар кахексиядан вафот этишади, чунки овкатдан кунмаслик булишади.

6) «Involyutsion yosh, involyutsion psixozlar» tushunchalari

Ёшлик даврдаги ва ёш ўтиб қолгандаги руҳий касалликлардан ташқари, психозларнинг фақат ёши улуғлашган даврда учрайдиган айрим турдари мавжуд. Бу ёш шартли иккита даврга ажратилади: қарилик олди ёки пресенил — 45—60 ёш ва қарилик ёки сенил—65 ва ундан юқори ёш.
Инволюцион ёки пресенил психозлар клиник жиҳатдан кечиши бўйича ҳам, оқибати бўйича ҳам психознинг ҳар хил шаклларидир. Улар инволюцион давр касалликларининг алоҳида шакллари сифатида Крепелин томонидан 1896 йилда ажратилган.
Хозирги вақтда пресенил психозлар клиник кўриниши ва кечишига қараб инволюцион меланхолия, инволюцион параноид ва пресенил психознинг хавфли шакли Крепелин касаллигига ажратилади.

1) Gipertoniya kasalligi va serebral aterosklerozdagi ruxiy buzilishlar qiyosiy tashxisoti.

.Атеросклерозда Кўпинча неврозга ўхшаш аломатлар: ўта қўзгалувчанлиқ чарчаш, меҳнат қилиш қобилиятининг пасайиши кузатилади. Айниқса, ақлий иш қобилиятининг пасайиши тавсифлидир. Бемор фикри тарқоқ тез чарчайдиган бўлиб қолади.

Бошланғич церебрал атеросклерозда ишончсизликнинг кучайиши, гумонсировчи, юзаки ўйловчи, ҳасис, бесабр, умуман К.Шнейдер таъбирича, «шахснинг масхараланиши»га ўҳшаш кўриниш намоён бўладики, бу унинг ўзига хос томонларидир.

Касаллик ривожланиши билан беморнинг иш қобилияти ва хотираси пасаяди. Улар нима қилмоқчи бўлганини, нимани қаерга қўйганини тез унутадилар. Айниқса улар ўтиб кетган воқеаларни, кун номларини эслаб қоладики, натижада у ўз ҳолатини танқидий бахолайди. Баьзи ҳолларда кар-соқов синдромигача етиб боради. Яна «майли» ўзгардики, улар ҳаракатчан бўлиб қоладилар.

Церебрал атеросклерознинг энг тавсифли томони бе¬мор ҳиссиётига берилувчан бўлиб қолади. Улар йиғлоқи, раҳмдил бўлиб қоладиларки, ҳатто мусиқа ва кинони йиғлаб эшитадилар ва кўрадилар, тез кулиб юбориши ҳам мумкин. Яна тавсифли томони аста-секин ортиб борадиган аҳамиятсиз нарсадан ҳам портлаб кетадиган қўзғалишнинг юзага келишидир. Атрофдагилар билан муносабати ўзгарзди.

Майл ва хотиранинг бузилиши, ҳиссиётга берилувчанлик ва айниқса хатти-ҳаракатидаги ўзгаришлар атеро¬склероз, ақлсизликнинг юзага чиққанидан далолат бе¬ради.

Церебрал атеросклероз қариликда содир бўлиши мумкин бўлган тутқаноқнинг сабабларидан бири бўлиши мумкин. Кўпинча руҳий тушкунликлар, баъзи ҳоллардагина кайфичоғлик (эйфория), тунлари эса кунлаб, соатлаб давом этадиган қўрув, эшитув, васваса галлюцинациялари содир бўлади. Кўп ҳолларда васвасанинг рашқ муносабат, кузатиш, ипохондрия турлари, баъзан эса кашфиёт ва эротик васвасалар кузатилади.

Оғир атеросклерознинг тавсифли аломатларидан би¬ри мияга қон қўйилиши (инсульт)дир. Кутилмаганда чуқур даражада онгнинг туманлашиши (кома) содир бўлади. Агар ҳаёт учун аҳамиятли марказлар зарарланган бўлса, тез ўлимга олиб боради. Бошқа ҳолларда бир неча соатлаб давом этадиган сопор билан алмашиниб турадиган, астасекин эснинг ўз ҳолига кайтиши билан борадиган чуқур даражадаги онгнинг туманлашиши кузатилади. Бу даврда сабрсиздиқ шошқалоқлик, қўрқув, сўзлаш ва ҳаракат қўзғолувчанлиги, тиришиш ҳолатларини ҳам учратиш мумкин.

Қон қўйилишининг асоратларига нафақат неврологик (паралич, афазия, агнозия, апраксия), балки апоплексиядан кейинги ақлсизлик кўринишидаги руҳий бузилишлар ҳам киради.

Инсульт нафақат қўққисдан, балки секин-аста продромал даврдан кейин ҳам бош айланиши, бошга қон қўйилиши, қудокда шовқин, кўз олди қоронғилашиши, гавданинг ярми ишламаслиги каби қатор белгилар билан инсульт олди ҳолати юзага келиши мумкин. Баъзан нутқ кўриш ва эшитишнинг бузилиши кузатилади. Инсульт олди ҳолати доим ҳам инсультгача бормай, юқорида санаб ўтилган белгилар билан тугаши ҳам мумкин.

Инсультлар ҳам қўққисдан ҳамда ҳар хил омиллар: руҳий кучланиш ҳолати (диққат, қўрқув, шошқалоқлик), жинсий ва алкогол эҳтиёжи, меъданинг тулиб кетиши, кабзият ва бошқа таъсирлар натижасида юзага келиши мумкин.

Гипертония касаллигида церебрал бузилишлар бошқа хасталиклар қатори ўзига хос тавсифга эга. Улар енгил гипертоник криздан бошлаб то инсульт каби энг оғир зарарланишгача, мия қон айланиши бузилишлари кўринишида бўлади. Лекин, мия кон айланиши бузилишларидан ўладиганлар сони юрак хасталикларидан ўладиганлар сонидан кейин иккинчи ўринда туради.

Гипертония касаллиги учун кўп сонли неврологик бўзилишлар билан бирга гипертония психозлари деб номланадиган руҳий бузилишлар ҳам тавсифлидир. Бу касалликдаги психопатологик кўринишлар касалликнинг ҳар қандай шақли ва боскичларида учрайди. Шу билан бирга гипертония каеаллигининг руҳий бузилиш¬лар тавсифи билан маълум нисбати бор. Масалан, неврозга ўҳшаш аломатлар 1-босқичга, ақл пастлик 3-босқичга ҳосдир. Шунингдек, маниакал ҳолат, депрессив васваса, псевдоступор синдромлари, псевдопаралитик статус каби аралаш клиник кўринишларни учратиш мумкин.

Гипертония касалликлари билан оғриётган беморлар: сезгирликнинг ошиши, бош оғриги, уйқусизлиқ чарчаш ва бўшашиш, иш қобилиятининг пасайиши, кўнгли бўшлик ва тез ҳафа бўлувчанликдан шикоят қиладилар. Бир сўз билан айтганда, уларнинг кайфиятлари тушиб кетадики, баъзан танг аҳволда кўрсанг, баъзаи эса нимадандир тоқати тоқ бўлаётгандек туюлади. Сабрсизлик кўпинча тусатдан тунлари бошланади. Шунингдек, гипертонияда учрайдиган кучли қўрқиш ҳоллари ҳам тусатдан содир бўлади. Бу касалликка яна ипохондрик муносабат ва кузатув васвасалари, рашк, ўз-ўзини айблаш тафаккурлари; хотиранинг ҳар хил даражада па-сайиши, деменция, ақлсизлик тавсифлидир.

2) Gipertoniya kasalligi va serebral aterosklerozda bemorlarni davolashning xususiyatlari.

Церебрал атеросклерозда даво

Давоси ва олдини олиш чоралари. Атеросклерознинг (олдини олиш учун овқатланишни тўғри ташқил этиш билан бирга алкоголь, чекиш каби заҳарли моддалардан заҳарланишдан ўзини сақлаш, меҳнат ва дам олишни тўғри ташқил этиш керак. Касаллик бошланишида қўлланиладиган даво учун йод дорилари:

Сайодин (0,5 г дан 2—3 марта, овқатдан кейин); йод-гиперсол (0,5—1 г дан 2 марта, овқатдан олдин); 3% ли калий (1 ош қошиқдан 3 марта) ёки 5% ли спиртли йод эритмаси (кунига 2—3 томчидан 2 марта, 1 томчидан ошириб 15—20 томчига етказилади, сут билан овқатдан кейин ичилади). Йод дориларини қабул қилаётганда йодизм келиб чиқиши мумкин эканлигини унутмаслик лозим. Кейинги вақтларда линетол (эрталаб 20 мл дан 1 марта) ва диоспонин (0,02—0,2 г дан 2 марта, овқатдан кейин) кенг қўлланилмокда. Бу беморларга 5 мл 2% ли новокаин 3 марта кунига, ҳафтада 1 та инъекция ва 10 кун танаффусдан кейин яна 1 йилда 4 босқичда даво олиш ксрак бўлади. Атеросклероз психозлзрида нейро¬лептик дорилардан: аминазин, нозепам, этапиразин. Транквилизаторлардан: мепротон, либриум. Агар атеро¬склероз гипертония касаллиги билан бирга келса, гипотензив дорилар, ақл пастликда фосфорли дорилар (липоцеребрин, фитин) берилади. Беморнинг аҳволини ҳам кузатиб бориш керак: инсульт юзага чиқса эуфиллин (5—10 мл, 2,4% 10—20 мл 40% глюкоза билан) юборишии унутмаслик лозим

Гипертонияда рухий бузилиш давоси

Давоси ва олдини олиш. Гипертония касаллигининг олдини олиш омилларига: оилавий муҳит, меҳнат ва дам олишни тўғри ташқил этиш, овқатланиш тартиби, заҳарланишдан сақланиш кабилар киради. Даволашда резерпин, серпазил, раунатин, фенотиазин қаторидан нозепам, аминазин, транквилизаторлардан мепротан — андаксин, лимбриум, элениум қўлланилади. Бошланғич даврида электроуйқунинг ҳам катта аҳамияти бор. Шу¬нингдек диуретин, теобромин, сальсолин ва дибазол (па¬дутин) ҳам ишлатиш мумкин.

Тромбозмболитик асорати юзага чиқмаслиги учун тикоагулянтлар ҳам тавсия қилинади.

Гипертоник криз ҳолатида эуфиллин, дибазол, магнезий сульфат беришни унутмаслик керак.

5) Involyutsion yoshda ruxiy buzilishlar va psixozlarning klinik ko’rinishi.

Yoshi ulug‘ davr ruhiy kasalliklarini sxema¬tik ravishda qo‘yidagicha ajratish mumkin:

1. Klimakterik davr bilan bog‘liq ruhiy buzilishlar.

2. Involyutsion yoki presenil psixozlar, involyutsion melanxoliya, presenil paranoid.

3. Qariliq senil psixozlari, senil dementsiya, Al’-sigeymer kasalligi va boshmiya tizimining atrofik kasalliklari, Pik kasalligi va boshqalar.

Инволюцион психозларнинг таснифи:

Инволюцион меланхолия

Инволюцион параноид

Кечки кататония

Ёмон сифатли шакл (Крепелин касаллиги)

1. Инволюцион меланхолия. Купинча аёлларда учрайди (45-55 ёшда). Асосий синдром – ажитирлашган депрессия. Беморда гамли-ташвишли кайфият ортирилади, суикасд фикрларни гапиради. Ажитация чуккисида Котар васвасаси ривожланади, булардан ташкари Шарпонтье адаптациясини бузилиши белгилланиши мумкин – турган жойини алиштирганда ажитирлашган кузгалувчанлик кучаяди.

Иккинчи симптом – Клейст симптоми: беморлар врачни куриб каттик жаврашади, ёрдамни сурашади, лекин врач улар билан сухбатлашганда – улар индамай колишади.

Учинчи симптом – иллюзорли идроклик – беморлар беморларнинг уртасида узиинг кариндош, танишларни курадилар.

2. Инволюцион параноид. Кичик кенглик васвасаси ривожланиши билан характерланади. Одатдаги муносабатларнинг васвасаси кузатилади, васваса оддий, одатдаги нарсаларга тегишли булади. Васваса кариндошларга, кушниларга тегишли булади. Купинча бу васвасалар ёлгиз яшаган инсонларда учрайди. Улар кушниларим газ, сувни, ёругликни угирлашяптилар деб шикоят килишади.

3. Кечки кататония. Ташвишли, ховотирли холатдан кейин депрессия билан Котар васвасаси ривожланади, бундан кейин эса мутизм билан ступорозли холат ривожланади. Бу холат акл заифлиги билан тугайди.

4. Крепелин касаллиги – ташвишли, ташвишли-депрессивли холат. Бу холатда нуткнинг алокасизлиги, психомотор кузголиш, онгнинг хиралашувининг онейроид турдаги бузилишлар ривожланади.

Онейроиднинг маъноси ажойиб булади: Беморлар узининг ёки якин кариндошларнинг кумишида ихтироч этишадилар. Кейин Котар васвасаси кушилади. Бир неча ойдан кейин беморлар кахексиядан вафот этишади, чунки овкатдан кунмаслик булишади.

Карилик психозлар (сенил психозлар)

Бу психозлар 65-70 ёшда ривожланадилар. 4,3% ни ташкил этадилар.

Сенил психозлар – бу тотал деменция ривожланиши ва рухий фаолиятнинг прогрессивли бузилишлар, бош мияниншг атрофияси билан органик касалликдир. Карилик психозлар камдан кам патологоанатомик асослари билан рухий касаллик. Бош миянинг хажми кичкиналашади – пешона, чакка ва тепа булакларнинг атрофия хисобига. Бош мия тумшуксимон булиб колади. Миянинг каттик пардаси зич, шиш, лойка, мия моддасига усиб кетган, изилари текисланган, жуяклари кенгайган. Нейрофибриллаларда ёгли бузилишлар пайдо булиб коладилар (сенил друзлар).

Карилик акл заифлиги 3 боскичдан иборат:

Бошлангич

Дементли

Жисмоний ва рухий маразм

Бошлангич боскич шахснинг преморбид бичимларнинг кучайиб кетиши билан характерланади. Бундан кейин шахснинг даражасини пасайиши кузатилади : хотиранинг пасайиши, беморлар махтанчок буладилар, узининг имкониятларини туа бахоллайдилар, олдинги курсатган хизматларини эслайдилар. Уларда эйфория, бегамлик, хулк атворнинг беъманлиги, майлларнинг кучайиши (иштаха кучайиши, гиперсексуаллик, педофилия) риволанади. Энг асосий симптом эса – хотиранинг купол бузилишлари – Рибо конун буйича. Булардан ташкари фиксацион амнезия хам кузатилади, бу таъсирида амнестик ориентировка белгилланади.

Дементли боскич тотал, сенилли деменция ривожланиши, хотиранинг купол бузилишлари, тафаккурнинг пасайиши билан характерланади.

Дементли боскичда бир неча шаклни ажратади:

1.Оддий шакл

Сенил деменция ривожланиши билан характерланади.

2.Кофабулятор шакл

Биринчи урнига хотиранинг конфабуляторли ёлгонлари чикадилар. Бемор узининг опа, акаларини ота-онам деб хисоблайди. Укишга кирмокчи булади ёки турмушга чикмокчи буладилар.

3. Делириозли шакл

Тотал деменция мухитда амнестик девориентировка ва галлюцинатор синдром кузатилади. Бемор ута харакатчанг (стереотипли тиришиш симптоми), яъни беморлар узининг ёрдамини, интилишларни такдим этадилар.

Кир ювиш симптоми – беморлар худди кир ювмокчи буладилар.

Уз муносабатини билдирмок симптоми – беморлар врач ва бошка бемор сухбатлашганда аралашадилар, бошка беморларга буйрук беришадилар.

Тинчланиш симптоми – ёмон сифатли симптом деб хисобланади. Бирор бир интеркуррентли касаллик ривожланганда пайдо булади. Беморлар физиологик турмуш тарзини утказадилар ва кейинчалик вафот булишади. Купинча пневмония касалликдан. Бу касалликни даволаш жуда хам кийин.

6) «Involyutsion yosh, involyutsion psixozlar» tushunchalari

Ёшлик даврдаги ва ёш ўтиб қолгандаги руҳий касалликлардан ташқари, психозларнинг фақат ёши улуғлашган даврда учрайдиган айрим турдари мавжуд. Бу ёш шартли иккита даврга ажратилади: қарилик олди ёки пресенил — 45—60 ёш ва қарилик ёки сенил—65 ва ундан юқори ёш.

Инволюцион ёки пресенил психозлар клиник жиҳатдан кечиши бўйича ҳам, оқибати бўйича ҳам психознинг ҳар хил шаклларидир. Улар инволюцион давр касалликларининг алоҳида шакллари сифатида Крепелин томонидан 1896 йилда ажратилган.

Хозирги вақтда пресенил психозлар клиник кўриниши ва кечишига қараб инволюцион меланхолия, инволюцион параноид ва пресенил психознинг хавфли шакли Крепелин касаллигига ажратилади.

12-Masala
1.Bemor ayol 56 yosh, avval bolalar muassasasida enaga bo’lib ishlagan. O’g’lining oilasi bilan yashaydi. Oxirgi paytlarda kelini o’zining buyumlarini o’g’irlayotganidan shubhalanadi, kelini uni o’ldirishgacha olib bormoqchi deb hisoblaydi, militsiya organlariga murojat qiladi. Kelini ustidan shikoyat qiladi, uni o’g’rilikda ayblaydi.
· Taxminiy tashxis: paranoid sindrom
· Tekshiruv plani: kliniko-anamnestik tekshiruv, EEG, kalla suyagi R-grafiyasi, EXO-EG
· Qiyosiy tashxis: shizofreniya, involyutsion psixoz, bosh miya organic kasalliklari
· Davo, profilaktika: Рухий касалликлар шифохонасига еткизиш

5.Bemor kunlarni, sanalarni bilmaydi, yil va oyni noto'g'ri aytadi. Kasalxonada qachon tushganini eslay olmaydi. O'z to'shagini topolmaydi, lekin o'tmishdagi voqealarni yoshlik yillarini yaxshi eslaydi.

• Taxminiy tashxis: Psixoorganik sindrom
• Tekshiruv rejasi: MRT, EEG, kliniko-anamnestik tekshiruv
• Qiyosiy tashxis: adtenik sindrom, demensiya
• Yakuniy tashxis: Qon tomir buzilishi-entsefalopatik bosqich-psixoorganik sindrom.
• Davolash va profilaktika choralari: Bosh miyada qon aylanishini yaxshilovchi vositalar-peratsitam 10 mg dan sutkada 2 maxal, antisklerotiklar, qon tomirni kengaytiruvchi vositalar, antikoagulyantlar-geparin-flenoks-kleksan, psixotrop vositalar-rekapen-ademta, antideprisantlar, trankvilzatorlar.
Bosh miya travmalari, ruxiy zo'riqishlar (turli stress ba dopressiyalar), uyqusizlikni oldini olish.

NAZARIY SAVOLLAR №13

1. Epilepsiyaga qanday buzulishlar xos?

2. Epilepsiyada qanaqa paroksizmal buzulishlar uchraydi?

3. Katta tutqanoq fazalarini ayting.

4. Tutqanoq xurujining ruxiy ekvivalentini ayting.

5. Epilepsiyada doimiy ruxiy komponentga nima kiradi?

6. Epilepsiyadagi shaxs o‘zgarishlarining xususiyatlarini ayting.

7. Epilepsiyada tafakkur buzulishlarining xususiyatlarini sanab o‘ting.

8. Epilepsiyada aqli zaiflikning xususyatlari bo‘lib quyidagilar xisoblanadi: ...

9. Epilepsiya kasalligining simptomatik epilepsiyadan farqlarini ko‘rsating.

10. Epileptik bemorarni davolashning asosiy tamoyillari bo‘lib quyidagilar xisoblanadi: ...

11. Epileptik status rivojlanish sabablarini sanab o‘ting.

12. Epileptik statusda shoshilinch ta’birlar(choralar).

13. BMJ (CHMT) davrlarini sanab o‘ting.

14. BMJning o‘ta o‘tkir davrida qanday ruxiy buzulishlar uchraydi.

15. BMJning o‘tkir davrida qanday ruxiy buzulishlar uchraydi.

16. BMJning rekonvalessensiya davrida qanday ruxiy buzulishlar uchraydi.

17. BMJning kechki oqibatlari davrida qanday ruxiy buzulishlar uchraydi.

18. BMJning qaysi davrida Korsakov sindromi uchraydi?

19. BMJning qaysi davrida psixoorganik sindrom uchraydi?

20. BMJning o‘tkir davrida bemorda deliriy rivojlandi. Sizning taktikangiz?

21. BMJning kechki oqibatlari davrida shaxs o‘zgarishlariga kiradi: ...

22. BMJ oqibatida xushni yo‘qotish sindromi va talvasa sindromiga baxo bering.

23. Epilepsiya bilan og‘rigan bemorning shaxs xususiyatlarini ko‘rsating.

24. Epilepsiyada ongning nomozshomsimon buzulishlari va disforiyaning farqlarini ko‘rsating.

25. Epileptik psixozlarning alomatlarini sanab o‘ting.

26. Paranoid shizofreniya va posttravmatik psixozni differensial diagnostika qiling.

3. Katta tutqanoq fazalarini ayting

• Aura
• Tonik faza
• Klonik faza
• Koma

4. Tutqanoq xurujining ruhiy ekvivalentini ayting

Эпилептик психозлар :
Психозлар уткир ва сурункали булиши мумкин, хотиранинг купол узгаришлар билан.
Уткир психозлар – онгнинг хиралашуви билан утиши мумкин, яъни онгниг намозшомсимон хиралашуви, онейроид, уткир параноид.
Сурункали психозлар – паранойял, галлюцинатор-параноидли, парафренли, кататоник психопатологик холатлар.

5. epilepsiyada doimiy ruhiy komponentga nima kiradi

6. Epilepsiyadagi shaxs o‘zgarishlarining xususiyatlarini ayting.

Эпелепсия касаллигида шахс узгаришининг чукурлиги даражаси турлича: яъни у билинар-билинмас мижоз узгаришидан тортиб, чукур акл зайфликка етиб боради. бу хилдаги шахс узгшариши етарли даражадла хусусий булиб, унинг асосий хусусияти кам харкатчанлигидадир, барча рухий жараёнларнинг сусайишида, майда, кераксиз кисмларда тикилиб колишида, бош фикрни иккинчи даражали фикрлардан ажрата олмасдан эзмаланиб сузлашларида, бир фикрдан бошка фикрдан кучишнинг кийинчилигида номоён булади. юкорида санаб утилган хусусият лар уз навбатида комбинатор кобилиятнинг пасайишига утган вокеаларни хотирада кайта тиклашга, атрофдаги борликка мосланишишнинг кийинлашувига олиб келади. Аффектвнинг кутблилиги шахс узгаришида асосий уринни эгалайди. Аффективнинг кутблиги бир томондан беморнинг сальий аффектив кечинмаларда тикилиб колишдан номоён булса, иккинчи томондан эса унинг эксплозивлиги, яъни жахлдорлигида куринади.

1. Epilepsiyaga qanday buzulishlar xos?

Рухий бузилишларнинг таснифи :
1. Пароксизмал бузилишлар :
а) талвасали пароксизмлар
б) талвасасиз пароксизмлар

Талвасасиз пароксизмлар – бу талвасанинг рухий эквивалентидир.

1. Онгнинг алохидаланган холатлар :
а) онгнинг намозшомсимон хиралашуви ;
б) транслар ;
в) абсанслар ;

2. Кайфиятнинг алохидаланган холатлар – дисфориялар;

3.Патологик майллар – дромомания, пиромания,клептомания.
Доимий кучайиб борадиган бузилишлар:
1. Характернинг узгариши;
2. Эпилептик акл заифлиги;

2. Epilepsiyada qanaqa paroksizmal buzulishlar uchraydi?

1. Пароксизмал бузилишлар :
а) талвасали пароксизмлар
б) талвасасиз пароксизмлар

Талвасасиз пароксизмлар – бу талвасанинг рухий эквивалентидир.

1. Онгнинг алохидаланган холатлар :
а) онгнинг намозшомсимон хиралашуви ;
б) транслар ;
в) абсанслар ;

П.М.Сарадашвили таснифга кура:

1.Умумий тутканоклар:
1) мушак тортишуви билан кечадиган катта тутканоклар;
2) кичик тутканоклар (абсантлар,миоклоник тутканоклар акинетик тутканоклар)
3) эпилептик холат.

2.Фокал (учокли) тутканоклар:

1)харакат тутканоги (Жексон тутканоги,адверсив,жойли, постурал тоник,миоклоник тутканоклар);
2)сезиш(сенсор)тутканоклари(самотосенсор,куриш,эшитиш,хидбилиш,тамбилиш),бош айланиш тутканоклари;
3)рухий тутканоклар,рухиятнинг пароксизмал бузилиши(киска вакт давом этадиган психозлар,тушсимон, хуш хиралашуви билан кечадиган холатлар,дисфориялар);
4)эпилептик психозлар;
5)автоматизмлар;
6)нутк тутканоклари(артикуляциянинг йуколиш тутканоклари,хусусий афатик тутканоклар;
7)рефлектор тутканоклар.
ТУТКАНОК (ПОРАКСИЗМАЛАР)- бирданига юзага келадиган, тезда кайтадиган холат. Бунда хушнинг хиралашуви, то умуман йукотилишига ва бемор ихтиерсиз вужудга келадиган тутканокнинг пайдо булиши билан тавсифланади. Клиник ривожланиши жихатдан доимо бир хил(клише, хили)булган бу тутканоклар тез-тез кайтарувчанлик хусусиятига эга.
Катта эпилентик тутканок(grand mal) - бирданига хушидан кетиш,тоник ва клоник тарзда мушакларнинг тортишуви билан ифодаланади.тутканок олди даври-бош огриши,лохаслиk,кайфиятнинг бузилиши,иш кобилиятинингпасйиши, ланжликбилан тавсифланади.Бу давр бир неча соат бир неча кунгача давом этиши мумкин.

3. Katta tutqanoq fazalarini ayting.

Бу пораксизмаларга катта эпилентик тутканок киради. Унинг ривожланишида куйдаги боскичлар мавжуд;аура,тоник боскич, клоник боскич, хуш бузилиши боскичи.
Бемор аура пайтида узини тутканокга тайёрлайди. Купинча беморлар тутканок бошлаганда вафот булишади.
Аура факат 57% беморларда кузатилади. Аурани полиморфизмга караб даражасини билиш мумкин.
Аурадан кейин бемор бирдан йикилиб ва овоз чикаргандек булади (сабаби – упка, диафрагма, товуш пайчалари кискариш натижасида хаво ута куч билан чикарилади ва шу натижада овоз чикади).Тоник фаза бошланади.
Тутканок пайтида беморнинг боши ёнбошга ёки оркага каратилган булади, оёк ва куллари букилган, куз корачоклари катталашган, ёругликка реакцияси булмайди. Бемор нафас олмайди. Бу фазанг давомлиги – 30-40 сония.
Кейин иккинчи фаза бошланади – клоник фазаси. Биринчи нафас олишдан бошланади, цианоз йуколиб кетади, мушаклар алмашиб кискарадилар, бемор огрикни сезмайди. Буйнидаги томирлар шишиб кетадилар. Бу фазани давомлиги – 30-40 сония. Шу билан талваса тугайди. Тутканокнинг бутун давомлиги – 1-2 дакикадан 3-4 дакикагача.
Кейин бемор кома холатида булади: куз корачоклари катталашган, пай рефлекслар чакирилмайдилар, патологик Бабинский рефлекси булиши мумкин. Буйнида, юзида майда кон куйилишлари булиши мумкин. Кейин бемор сопорга тушади, сопордан кейин карахтликга, карахтликдан кейин эса уйку кузатилади.

5. Epilepsiyada doimiy ruxiy komponentga nima kiradi?

Доимий кучайиб борадиган бузилишлар:
1. Характернинг узгариши;
2. Эпилептик акл заифлиги;

6. Epilepsiyadagi shaxs o‘zgarishlarining xususiyatlarini ayting.

Шахснинг узгаришлари (хулк атвор бузулишлари)
Тутқаноқ дардига мубтало бўлган беморларнинг анчагина қисми, агар талвасалар тез-тез хуруж қилмаса ва улар оғир ҳолда кечмаса узоқ вақтлар, баъзан эса умрларининг охиригача ўз руҳий фаолиятларининг бузилмаганлиги, ўз касби бўйича ишлаб, оила ва жамият учун фойдали кишилар бўлиб қолгани кузатилади. Улар врач, ин¬женер, ўқитувчи, бухгалтер ва шу каби соҳаларда муваффақиятли иш олиб бораверадилар. Бироқ бемор¬ларнинг кайфияти аста-секинлик билан руҳий фаолиятларида ўзгариб қола бошлайди. Бу айниқса эпилепсия ёшлик давридан бошланганда юз беради. Беморлар инжиқ, серзарда ва жаҳлдор бўлиб қоладилар. Арзимаган баҳоналар топиб, оила аъзолари билан жанжал чиқара бошлайдилар. Улар ўта гиначи бўлиб қолишади ва одамлар томонидан қачонлардир тасодифан ўтиб қолган камчилик ёки бирор ножўя сўзларни узоқ вақт мияларида сақлаб юрадилар. Баъзи бир ҳолларда қасос олишгача етиб бориши мумкин. Беморларнинг жаҳли жуда тез чиқади, бу пайтда қалтис ва хавфли ҳаракатлар қилишлари мумкин: нарсаларни синдириб ташлаш, ёқиб юбориш, атрофдаги килишларга улар ким бўлишидан қатъий назар, кўпол гапириш ёки ташланиш ва шу кабилар. Мана шу хатти-ҳаракатлари билан улар оила ва жамиятга анча қийинчиликлар туғдирадилар. Шуниси ҳам борки, худди ана шу беморлар бошқа бир вазиятларда ўта хушфеъл, мулойим ва ширинсухан бўлиб кўринадилар. Улар ўз танишларига ўта ҳушомадгўй, ёқмайдиган ғамхўр, сермуҳаббат, итоатли бўлиб кўринадилар. Қарама-қарши аломатларга эга бўлган ҳулқ-атвор эпилепсия касаллиги учун жуда хосдир. Беморларнинг яна бир хусусиятлари ҳақида тўхтаб ўтиш жоиздир. Бу уларнииг руҳий фаолиятларининг инерт бўлиб қолиши билан боғлик бўлган белгилардир. Тутқаноқли касаллар бир сўзли, ўта қатъиятли ва баъзан кучли иродали бўлиб қолишлари ҳам мумкин. Улар хаддан ортиқ озодаликка, тартибга мойил бўлиб қоладилар. Масалан, ўз хоналаридаги тартиб доимо бир ҳолатда туриши шарт, акс ҳолда улар ғазабга келишлари мумкин.
Беморда тафаккури ёпишкок, беъмани, инертли булади. Нутки монотон, тортишимли. Хотира пасаяди ва специфик бузилади: бемор унга тегмайдиган нарсаларни дарров эсидан чикаради, лекин унга тегишли нарсани майда батафсил нарсаларгача эслайди.
Хиссий сферада хам узгаришлар хам ажойиб булишади: туйгуларнинг полярлиги кузатилади – сузлари ширин ва ёкимли булгани билан беморлар сержахл ва тажовузкор булишади, уларни бирорта-бир инсон хафа килса куп эсда тутишади. Эпилепсия билан огриган беморлар ута пухта булишади: ишда, кийимларда, уйда. Уларда патологик майиллиги хам кузатилиши мумкин: дромомания, клептомания, дромомания.
Беморларга Чиж симптоми характерли – кузларнинг совук, пулатли ялтираши.
Акл заифлик эпилепсияда концентрик, ёпишкок – апатикли булади

7. Epilepsiyada tafakkur buzulishlarining xususiyatlarini sanab o‘ting.

Фикр-мулоҳаза бузилишлари. Руҳий фаолиятнинг инертлиги беморларнинг фикрлаш қобилиятига ҳам таьсир қилдди. Фикр ва мулоҳаза юритишлари сусаяди ва секинлашади. Шу туфайли улар секин, тез-тез тутилиб, сўзларни чўзиб-чўзиб гапирадиган бўлиб қоладилар. Уларнинг гапириш тезлиги гуё мусиқали пластинка ўз тезлигидан паст тезликда айланиб қолганидай чўзилиб қолади. Шу билан биргаликда беморлар бир фикрда узоқ вақт чайналиб, кераксиз, кам аҳамиятли, иккинчи даражали мулоҳазалар устида узоқ тўхтаб қоладиган (яъни «эзма-чурук») бўлиб қоладилар. Бора-бора касалликнинг ривожланиши билан бирга уларда аста-секнн нутқ бойлиги камая бошлайди ва улар доимо бир хил сўзларни қайтара берадиган бўлиб қолади

8. Epilepsiyada aqli zaiflikning xususyatlari bo‘lib quyidagilar xisoblanadi: ...

Ақл-хотира бузилишлари. Хотирадан беморга шу вақтларда у керак бўлмайдиган барча воқеалар йуқолиб кета бошлайди. Шундай пайт келадики, улар ўқиган китобларини, севимли ёзувчиларини, сиёссий масалаларни, тарихий воқеаларни, ҳисоб-китобни бутунлай унутиб юборадилар. Уларнинг қизиқиши эса асосан ўзларига хос бўлган нарсаларгагина сақланиб қолади. Масалан, бемор ойлар нимини билмасдан, ҳафтадаги кунларни айтиб беролмасдан ва биринчи синф ҳажмидаги ариф-метик мисолларни ечолмасдан туриб, ўзлари қачонлардир олган ва олаётган дори-дармонларнинг номини ва ҳатто уларнинг қай миқдорда олганликларини жуда аниқлик билан айтиб беришлари мумкин. Батъзи бир ҳолларда эси паст бўлиб қолган беморларда мураккаб ақлий фаолиятлар сақланиб қолади.

14.BMJ ning o’ta o’tkir davrida qanday ruhiy buzulishlar uchraydi

Bunda es-xushning qattiq va uzoq buzulishi yotadi odatda bemorlarda uzoq vaqt dovdirash holatlari kuzatiladi, berilgan savollarni darrov anglamaydilar, bitta jumlani qaytarayveradilar, injiq va yig’loqi bo’ladilar, beomrning tashqi tasirlarga nisbatan sezgirligi oshadi, ruhiyatda komotoz holatdan chiqish mobaynida xotiraning sustligi diqqatning tezda chalg’ishi, fikr yurutishning qiyinlashuvi, eyforiya bazan kayfiyatning keskin buzulishi, delirioz yoki delirioz-oneyrik alomatlar yuzaga keladi, bemorlar makon va zamonni faqlay olmaydilar

15.BMJnig o’tkir davrida qanday ruhiy buzulishlar uchraydi

Shaxsga va joyga nisbatan orentritovkani buzulishi, bekordsn bekorga qo’rquv vahima, apatik stupor holati kuzatiladi, bularda fikrlash va zamon makonni bilish buzuladi yana Korsakov sindromi, delirioz-amnetiv sindrom, dovdirash sindromi kuzatiladi,

16.BMJ ning rekonvalessensiya davrida qanday ruhiy buzulishlar uchraydi

travmatik demensiya va kechki travmatik psixozlar, serebroastenik sindromlar

17. BMJ ning kechki oqibatlarida qanday ruhiy buzulishlar uchraydi

Jaroxatli serebrosteniya va ensefalopatiya bilan kasallangan shaxslarda asosan epizodik va kechik jaroxatli psixozlar paydo buladi. Ular aksari ongini deliroiz sindromi tipidagi buzilishlarning epizodlari kurinishda utadi. Birok klinik manzarasi bilan sirkulyar psixozlarini eslatuvchi maniakal va depressiv jaroxatlar majmuasi xam buladi. Epizodik psixozlarning ajralib turuvchi xususiyatlari ularning kiska muddatliligi (1-2 kundan 2-3 xaftagach) va bosh miyaning organik zararlanishi alomatlari mavjud bulishi xisoblanadi.

18.BMJ qaysi davrida Korsakov sindromi uchraydi

BMJ ning o’tkir davrida Korsakov sindromi uchraydi

19.BMJning qaysi davrida psixoorganik sindrom uchraydi

BMJ ning eng o’tkir davrida psixiorganik sindrom kuzatiladi

20.BMJ ning o’tkir davrida deleriy rivojlanadi sizning taktikangiz

Jaroxatli buzilishning utkir davridagi asosiy tadbir bemorlarga kamida uch xafta maboynida tula orom berish xisoblnadi. Biror joyga eltadigan transportdan foydalanish zarur, chunki yuldagi xar kanday kushimcha kuchlanish (silkinish, turtki) lar likvordinamika buzilishlarning kuchayishiga imkon tugdiradi, bosh suyak ichida kon kuyilishiga olib keladi va utkir shkastlangan psixozini paydo kilishi mumkin. Shkastlanishdan sunggi birinchi 30-40 minut ichida bemorning boshiga muzli xalta kuyish va xukna yordamida ichaklarni tozalan zarur. Dori preparatlaridan venaga 40% li urotropin eritmasini (5-10 ml dan) yuborib turish kerak. Tomir kengaytiruvchi va tomir toraytiruvchi vositalari magneziy sulfat, kalsiy xlorid, adrenalinni utkir davrda tavsiya etilmaydi. Bu dorilarni kullashga zarurat tugilganda yurak vositalarni tayinlash kerak. Bosh suyakning ochik shikastlanishida bemor doimo fakat jarrox kuzatuvchi ostida bulishi kerak.

21.BMJ ning kechki oqibatlarida shaxs o’zgarishlari

Tezda charchab kolishga va ozib ketishga, zarur bulganda kushimcha kuchlanishlarga chidamsizlik, yangi xayot va mexnatga

morslasha olmaslikdan shiklyat kilish simptommatologiyada yetakchi xisoblanadi. Bundan tashkari, bemorlarning boshi tinmay yoki uktin-uktin ogriydi, ish jarayonida, suxbatlashganda, ob-xavo uzgarganda, avtomashina va tramvayda bosh ogrishini oddiy xolat deb xisoblashi kerak. Nixoyat, bemorlarning xaroratga takillashga, shovkin va boshka tashki ta'sirotlarga juda sezgir bulishi jaroxatli serebrosteniyaning muxim alomati xisoblanadi. Nevrologik tekshirishda odatda ruy-rost organik simptomlar kuzatilmaydi, odatda vegetativ innervatsiyaning labilligi va xatto buzilganligini kursatuvchi alomatlar dikkatini uziga jdalb kiladi.

bexollik, dangasalik, lokaydlik yoki aksincha, sal narsadan ta'sirlanish, impulsivlik, joxillik xolatlari yuzaga chikadi. Bunda xotiraning ba'zan Karsakov sindromi turida juda ruyi-rost buzilishi kup uchraydi. Jarayon zaraygani sari uz xolatlarini tugrilash, sharoitda tugri muljal kilish, uylab karor kilib kobiliyati buziladi. Jaroxatli demeniya odatda,progredient bilan kechadigan kasallikdir

22.BMJ oqibatida xushni yo’qotish sindromi va talvasa sindromiga baho bering

Xushni yo’qotish sindromida mushaklar bo’shashgan, es-xushi o’zidamas, teri rangi oqargan, harakatsiz,

Talvasa sindromi bular kechki davrlarda kuzatiladi bunda kata va kichik tutqanoqlar uchraydi Miya moddasidagi jaroxat chandigi miya atrofidagi normal kimslarning doimiy mexanik kuzgatuvchisi xisoblanadi. Lokal talvasa tutkanogi (Jekson epilepsiyasi) asosida kuzgalishining vakti-vakti bilan yuzaga chikib turishi ana shunga boglikdir.

23.epilepsiya bilan og’rigan bemorning shaxs xususiyatlari

. Birinchi bor tutkonok paydo bulishidan avval be'morlar bir kator uzgarishlar paydo bulishi aniklangan. Bunday xolatlarga bosh aylanishi, uning ogrishi, kungil aynishi, disforiya xolati, uyku buzilishi bilan kechadigan xurujlar misol bula oladi. Ba'zi bemorlarda tashki zararli ta'sirlar tufayli tutkonokka yukori tayergarlik paydo buladi. Aloxida olingan mushak tolalarining yeki mushak tuplamining kunning anik bir vaktida xushning buzilishisiz mioklonik tortishuvi (mushak "uchishi") epilepsiyaning ishonarli va ma'lumotli belgilaridir. birdaniga nafas olishning kiyinlashivi, yurak urib ketishi xurujlari kasllknig vegetativ kurinishlari xisobiga kiradi Aura davrida atrofdagi vokea va xodisalarni bemor umuman kabul kilmaydi,ammo shu davrdagi ichki kechinmalar uning xotirasida saklanib koladi aura sung tutkanokningmushak tortishuvi davri boshlanadi.Bu xolda bemor xushidan ketadi va barcha gurux mushaklarining tonik tutashuvi boshlanadi. Bemor ox-voxni eslatuvchi kattik kichkirik bilan yikiladi. Yikilish vaktida bemor turli xil ogir jarroxatlar olishi mumkin. Uning kul, oyoklari chuzilib, bir oz yukoriga kutariladi, jaglar kattik tirishib, tishlari bir-biriga kuyilib, tilini tishlab olishi mumkin. Nafas olishni tuxtashi natijasida bemorning yuzi avval okaradi, keyin esa kukara boshlaydi. Bemorning tomir urishi tezlashib, arterial bosimi kutariladi. Kuz korachigi kengayib, yoruglik ta'sirini sezmaydi. Bemorda ixtiyorsiz ravishda siydik ketishi, axlat chikishi kuzatiladi. Tonik davri 10-60 soniya davom etadi. Tutkanokning kundalang mushaklarinng tez-tez kiskarishi bilan kechadigan klonik davri urin almashinadi.

24.epilepsiyada ongning nomozomshimon buzulishlari va disforiyaning farqlari

Ong, xushning korangilashuvi, buzilishi klinik kurinishi jixatidan (polimorf) turlicha buladi. Ba'zi xollarda bemor xatti-xarakati avval tugri bulib, keyinchalik jaxldorlik, joxillik xolati turli xil buzginchilik kiliklari paydo bulishi mumkin. Boshka xolarda esa bemor xulki mazmunsiz, tutiriksiz bulib, unda disforik affekt mavjudligi kuzatiladi

. Depressiv disforiya, xayotiy gam=gussa, uz-uzini ayblash, kam xarakatlik bilan birgalikda davom etishi mumkin Ong, xushning korangilashuvi bunaqa xolat kuzatilmaydi

25.epileptik psixoz alomatlarini sanab bering

Psixoz utkir va surunkali bulishi mumkin, xotiraning kupol uzgarishlar bilan

Utkir psixozlar – ongning xiralashuvi bilan utishi mumkin, ya'ni ongnig namozshomsimon xiralashuvi, oneyroid, utkir paranoid.

Surunkali psixozlar – paranoyyal, gallyusinator-paranoidli, parafrenli, katatonik psixopatologik xolatlar.

26.paranoid shizofreniya va postrvmatik psixoz dif diagnostikasi

Urta progredientlik bilan xarakterlanadi. Oxirgi xolatlar 20-25 yildan keyin rivojlanadi.

Post travmatik psixoz tez rivojlanadi bunga qarganda faqat kechki davrda yilllar kerak bo’ladi

Nevrozsimon, yoki psixopatsimon posttravmatik psixozda esa Utkir davrda psixopatsimon xulk atvor bilan gipomaniya yoki apatik subdepressiya rivojlanishi mumkin. Davomligi 1-2 xafta.
Posttravmatik psixozda xotiraning kupol buzilishlar (retro-, anterogradli, fiksatsion, progressivlovchi amneziyalar), paramneziyalar (konfabulyasiya va psevdoreminissensiya) va bir talay polinevritlar xarakterlidir. Davomligi – 1,5 – 2 oy. Shizofrenik psixozda unaqa jarayon kuztilmaydi
Posttravmatik psixozda motorli va sensorli afaziya rivojlanadi. Shizofrenik psixozda unaqa bo’lmaydi
Uta kimmatli goyalarning boskichi (rashk, munosabatli uta kimmatligoyalari) posttravmatikda esa asosan taqib vasvasa

13-Masala

5. Bemor 42 esh, uzok vakt mobaynida epilepsiya bilan ogriydi, II gurux nogironi, kushnisini gapidan sung jaxldor, emotsional taranglashgan, kuzgaluvchan, uni urib kulini chikargan. uzining kilmishini uning ranjituvchi gaplariga xafa bulganligi bilan boglaydi.
Simptomlarni sanab o‘ting: agressivlik,hissiyot buzilishi.
Qiyosiy tashxis: Ong xiralashuvi patalogiyalari, Shaxsning o'zgarishlari (xulq-atvor buzilishi).
Sindromal tashxis: Disforik sindrom.
UASH taktikasi: tinchlantiruvchi va psixotrop vositalr-rekapen, psixiatr ko'rigi va statsionar davo.

6.Bemor 42 esh, jarrox. Eshlikda bosh miya travmasi utkazgan. Oxirgi oyda kup operastiya kilgan, charchagan, tunda murakkab operastiya utkazgan. Shundan sung xamkasbi «uxlash uchun» 150 g. konyak ichishni tavsiya kilgan. Xarrox ichgan va etgan. 20 dakikadan sung urnidan turib, operastiya utkazgan ael palatasiga kirib, uni buggan. Tibbiy personalga agressiv karshilik kursatgan. Sung kattik uykuga ketgan, vokealar esidan chikkan.

Simptomlarni sanab o‘ting. Jismoniy va aqliy zo'riqish
Qiyosiy tashxis. Disforiya. Ongning namozshom xiralashishi
Sindromal tashxis. Patologik mastlik
UASH taktikasi. Oshqozonni yuvish, apomorfin qilish, analeptiklar, diuretiklar. Narkolog maslahati
Bemor 17 eshda, kup farzandli oilada 10 ta farzanddan 5-chi bulib tugilgan, otasi alkogol kup iste’mol kiladi. 2 eshdan boshlab yurgan, 4 eshdan gapira boshlagan, ukish va ezishni bilmaydi. Fikrlashi konkret, abstrakt fikrlash rivojlanmagan. Makollar ma’nosini tushunmaydi, tushunarsiz gapiradi, uyda xech nima kilmaydi, onasi erdamida kiyinadi.
Simptomlarni sanab o‘ting- psixomotor rivojlanishida ortda qoladi, fikrlashi va xotira sust, nutq defekti, o’zgalar yordamiga muhtoj, yozishni va o’qishni bilmaydi.
Qiyosiy tashxis dement sindrom
Sindromal tashxis- .- Oligofreniya imbetsillik darajasi.
UASH taktikasi maxsus brigade, qo’pollik ishlatmagan holda ushlash, fiksatsiyalash, trankvilizatorlar yuborish, samarasiz bo’lsa aminazin, transportirovka qilish. Galoperidol, azaleptol, karbomazepin/ antidepressantlar, yumshoq neyroleptiklar
5. Bemor 42 esh, uzok vakt mobaynida epilepsiya bilan ogriydi, II gurux nogironi, kushnisini gapidan sung jaxldor, emotsional taranglashgan, kuzgaluvchan, uni urib kulini chikargan. uzining kilmishini uning ranjituvchi gaplariga xafa bulganligi bilan boglaydi.
Simptomlarni sanab o‘ting- tushkun g’azabli kayfiyat, sal narsaga jahl chiqish, atrofdagilarga agressiv munosabat
Qiyosiy tashxis- ongning namozshomsimon buzilishi, qo’zg’aluvchan psixopatiya, patologik mastlik
Sindromal tashxis- Disforik sindrom. (epilepsiya, psixopatiya, bosh miya jarohatlarida uchraydi)
UASH taktikasi- maxsus brigade, qo’pollik ishlatmagan holda ushlash, fiksatsiyalash, trankvilizatorlar yuborish, samarasiz bo’lsa aminazin, transportirovka qilish. Galoperidol, azaleptol, karbomazepin/ antidepressantlar, yumshoq neyroleptiklar
Bemor 42 esh, jarrox. Eshlikda bosh miya travmasi utkazgan. Oxirgi oyda kup operastiya kilgan, charchagan, tunda murakkab operastiya utkazgan. Shundan sung xamkasbi «uxlash uchun» 150 g. konyak ichishni tavsiya kilgan. Xarrox ichgan va etgan. 20 dakikadan sung urnidan turib, operastiya utkazgan ael palatasiga kirib, uni buggan. Tibbiy personalga agressiv karshilik kursatgan. Sung kattik uykuga ketgan, vokealar esidan chikkan.
Simptomlarni sanab o‘ting- jismoniy va ruhiy zo’riqish
Qiyosiy tashxis- disforiya, ongning namozshomsimon buzilishi
Sindromal tashxis- patologik mastlik
UASH taktikasi- maxsus brigade, qo’pollik ishlatmagan holda ushlash, fiksatsiyalash, trankvilizatorlar yuborish, samarasiz bo’lsa aminazin, transportirovka qilish. Galoperidol, azaleptol, karbomazepin/ antidepressantlar, yumshoq neyroleptiklar
Bemor 42 esh, kuchli bosh ogrigi, “miyasi kirilishi” sezgisiga, boshida bir nima tukilishi, sung tortilishi, agdarilishi va kuyish sezgisi paydo bulishiga shikoyat kiladi. Uzok vakt shifokorlarga boradi, lekin davolash samarasiz.
Simptomlarni sanab o‘ting- azob beruvchi bitta lokalizatsiyasiz , aniq xaraktersiz xis, kuyish sezgisi
Qiyosiy tashxis- visceral gallyutsinatsiya
Sindromal tashxis - senestopatiya
UASH taktikasi- maxsus brigade, qo’pollik ishlatmagan holda ushlash, fiksatsiyalash, trankvilizatorlar yuborish, samarasiz bo’lsa aminazin, transportirovka qilish. Galoperidol, azaleptol, karbomazepin/ antidepressantlar, yumshoq neyroleptiklar

NAZARIY SAVOLLAR №14

Narkomaniyaga tarif bering.
Narkomaniya turlarini sanab bering.
Geroinli narkomaniya 1 bosqichi simptomlari, uning davomiyligi.
Geroinli narkomaniya 2 bosqichi simptomlari, uning davomiyligi.
Geroinli narkomaniya 3 bosqichi simptomlari, uning davomiyligi.
Geroinli narkomaniyada abstinent sindromini tariflang.
Narkomaniya dinamikasida shaxs uzgarishlarini sanang.
Gashishizmda 1 bosқich simptomlari.
Gashishizmda 2 bosқich simptomlari.
Gashishizmda abstinent sindromini tariflang.
Polinarkomaniya nima?
Toksikomaniyaga tarif bering.
Toksikomaniya turlari.
Toksikomaniya dinamikasida shaxs uzgarishlari.
Psixiativ vositalarni suistemol kilinishida asosiy sindromlar.
Narkomaniyada intoksikastion xarakterdagi psixotik xolatlarni xususiyatlari.
Narkomaniya 1 boskichida kardinal simptomlarni kursating.
Narkomaniya 2 boskichida kardinal simptomlarni kursating.
Narkomaniya 3 boskichida kardinal simptomlarni kursating.
Toksikomaniya 1 boskichi simptomlarini kursating.
Toksikomaniya 2 boskichi simptomlarini kursating.
Toksikomaniya 3 boskichi simptomlarini kursating.
Psixoaktiv vositalarni suistemol kiluvchi shaxslarning premorbid xususiyatlarini kursating.
Narkomaniya va toksikomaniya shakllanish moyil guruxlarni ayting.
Narkomaniyaning okibatlari.
O’tkir alkogol intoksikastiyasining klinik belgilari.
Maishiy ichkilikbozlik va surunkali alkogolizm.
Maishiy alkogolizmning surunkaliga utish konuniyatlari.”
Surunkali alkogolizm” tushunchasi.
Epidemiologiya, etiologiya va patogenezi.
Alkogolizmning birlamchi va ikkilamchi profilaktikasi.
Oilaviy psixokorrekstiya va psixoterapiya.
Giyohvandlik va toksikomaniya tushunchasi.
Giyohvand va toksikomanik moddalar turlari va iste’mol kilish yullari.
Giyohvandlik va toksikomanik mastlikning klinik belgilari.
Giyohvandlik abstinenstiyasi, klinik belgilari, davolov erdami.
Giyohvandlik va toksikomaniyani tashxisoti
Giyohvandlik va toksikomaniyani profilaktika usullari.

1. Narkomaniyaga tarif bering.

Гиёхвандлик, яъни наркомания дейилганда наркотик моддаларни сурункасига истеъмол килиш, унга мойил булиб колиш, наркотик модда булмаганда эса огир рухий, жисмоний, маънавий узгаришлар, ижтимоий тушкунлик билан кузатиладиган касаллик.

2. Narkomaniya turlarini sanab bering

Гиёхвандлик ва токсикоманияни куйидаги турлари маълум:
1) Наша истеъмол килувчи бангилар (нашавандлар)
2) Кукнор (опий группаси) истеъмол килувчи бангилар (кукнор, морфинизм, героизм): опий , промедол, кодеин.
3) Кокаин кабул килувчи бангилик (кокаиномания,чефиризм)
4) Уйку келтирувчи наркотик моддалар истеъмол килувчи бангилик (барбитуромания). Буларга фенобарбитал (амитал), нембутал,хлоралгидрат, барбитал натрий кабилар киради:
5) Амфетамин истеъмол килувчи наркомания: (фенамин,фенатин,эфидрин).
6) Галлюцинацияга сабаб буладиган моддалар истеъмол наркоманияси: (лизерген кислотаси ва бошкалар).
7) Эфедрон наркоманияси.
8) Икки ёки ундан ортик наркотик модда истеъмол киладиган бангилик полинаркомания.
9) Психофармакология моддаларни истеъмол этиш билан утадиган токсикомания (транквилизаторлар, антидепрессантлар, юмшок нейтролептиклар),
10) Рухий холатни тетиклаштирувчи модддалар истеъмоли билан. утадиган токсикомания (центидрин,кофеин).
11) Циклодолни суистеъмол килиш натижасида токсикомания (циклодол, паркопан,артан,ромпаркин).
12)Корхоналарда ва турмушда ишлатиладиган кимёвий моддаларни хидлаш туфайли келиб чикадиган токсикоманиялар (бензин, буёк ва лак эритувчилар).
13) Никотиномания (тамаки, носОпий (афюн) гиёҳвандлиги

3. Geroinli narkomaniya 1 bosqichi simptomlari, uning davomiyligi.

- narkotikka ruhiy qaramlik (obsessive mayl)
- uning dozasi oshib ketishiga himoya reaktsiyasining yo’qolishi
- tolerantlik oshishi
- narkotik moddaning fiziologik ta’siri saqlangan holda uni mutasil qabul qilinishi
- bir necha kundan bir necha oygacha davom etadi

4. Geroinli narkomaniya 2 bosqichi simptomlari, uning davomiyligi.

- To’xtatib bo’lmas mayl bilan bog’liq abstinent sindromi shakllanishi
- Maksimal tolerantlik
- Narkotikka xos bo’lgan ta’sirning o’zgarish (giyohvand moddani stimullash fenomenining yuzaga kelishi)
- Shaxs o’zgarishlari bilan tavsiflanadi

5. Geroinli narkomaniya 3 bosqichi simptomlari, uning davomiyligi.

- Tolerantlik pasayadi
- Narkotikning ta’siri tonusni oshiruvchi, me’yorga tushiruvchi ta;sirga aylanadi. Shu munosabat bilan ko’p xollarda giyohvand moddasiz yashash qiyin bo’ladi.
- abstinent sindrom og’irlashadi va uzoqqa cho’ziladi
- giyohvand modda qabul qilish bilan bog’liq ruhiy , somatic va ijtimoiy asoratlar yaqqol namoyon bo’ladi

6. Geroinli narkomaniyada abstinent sindromini tariflang.

Абстинент синдром — аввалига кучсизланиш, кўз ёшланиши, корачиқнинг торайиши ва титраш билан тавсифланади. Маълум вақтдан сўнг(15—20 соат) титраш, қора¬чиқнинг кенгайиши кузатилади. Беморда тумов, аксириш, йўталиш, кўз ёшланиши ва терлаш кузатилади. Ичак ҳаракати тезлашади. Опий гиёхвандлигидаги абстиненциянинг руҳий қўриниши безовгаланиш, кучли тарқоқ оғриқ юрак уриши ва нафас олиш тезлашуви, артериал босим кўтарилиши билан тавсифланади.
Кейинрок (2—3 кундан кейин) кўрсатилган аломатлар кучайиб, уларга мушак оғриқлари, кучли уйқусизлик қўшилади. Бемор танасида, асосан (бўғимларида), белда, қориннинг пастки қисмида кучли оғрик сезади. Бу симптомлар 3—4 кундан сўнг жуда кучаяди. Беморнинг аҳволи оғирлашади, иштаҳаси йўқолади, қайт қилиши, ич кетиши кузатилади. 4—5 кунлардан сўнг бу аломатлар йўқолади. Лекин 1—2 ой ичида баъзи-баъзида бўғимлардаги оғриклар, уйқусизлик безовта қилиб туради.

34. Giyohvandlik va toksikomanik moddalar turlari

Психоактив моддаларнинг таснифи (МКБ - 10)
алкоголь
опий хосилалари
каннабиноидлар
седатив ва ухлатувчи моддалар
кокаин
стимуляторлар, шунингдек кофеин
галлюциногенлар
учувчан эритувчилар
тамаки

Гиёхванд моддаларнинг замонавий таснифи:

1.Опий ва унинг моддалари: морфин, героин, кодеин, омнопон, промедол, пантопон, медатон;
2.Хиндистон ёки америкали конопля: марихуана, гашиш, банг, анаша, хурус, гунья, черес, кафур;
3.Кокаин: крэк, эстези;
4.Галлюциногенлар: LSD, мискалин, псилоцебин, психолоцин;
5.Психостимуляторлар: кофеин, фенамин, первитин, сиднокарб, центедрин
6.Седатив моддалар: седуксен, элениум, тазепам, реланиум;
7.Барбитуратлар: барбамил, нембутал, люминал, броморал, ноксерон;
8.Алкогол: арок, пиво, вино, коньяк, виски, джин, самагон, брага;
9.Тамаки;
10.Корректорлар: паркопан, циклодол, наком;
11.Маиший кимёнинг воситалари: лаклар, клейлар
Учувчан моддаларни хидлаш, ароматик углеводородларга киритилади:
Елимлар, эритувчилар, тозаловчи моддалар, газолин, керосин, пластика ва резина асосида тайерланган буриштирувчи воситалар, авиация ва хужалик елимлари, буёклар, лаклар, эмал, буёк эритувчилари, аэрозоллар, полирол ва х.лар.
Кофеин
Никотин – тамакини чайнаш ва чекиш оркали кабул килинади.
Полинаркоманиялар – икки ва ундан ортик наркотик воситаларни кабул килиш оркали келиб чикадиган касалликдир

35. Giyohvandlik va toksikomanik moddalar mastlikning klinik turlari

Морфинизмнинг клиникаси:
Беморлар астеник, тер каватлари окиш рангда, томирларда чандиклари, кузларига миоз характерлидир. Абстиненция тезда ривожланади, 12 соатдан кейин, агарда ёмон сифатли модда ишлатилса 6 соатдан кейин – эснаш, ётал, диспепсия, ута огир мушакларнинг огриклари характерлидир.
Толерантлиги бир суткага 4гча булиши мумкин. Агарда соглом инсонга бу микдор килинса дарров улимга олиб келади.
Гашишемания
Клиникаси:
Кузлари ялтирайдилар, куз корачокларнинг реакцияси ёругликка пасайган, кузлари кизарган, тер копламлари окиш рангда, огзи курук, бемор чанкайди, иштахаси кутерилган – булемия. Огир холатларда дереализация бузилишлари пайдо булиши мумкин – порропсия.
14-Masala
5.Bemor K., 38 yeshda, ajrashgan, kup yildan beri alkogol' suiste'mol kiladi, 25 yeshda bosh miya shikasti olgan. Oxirgi oy davomida asabi tarang, atrofga alanglaydi, nimanidir shivirlaydi, vakti-vakti bilan kurkuv paydo buladi. Ma'lum kiladiki, turli xil tovushlar eshitadi, ular uni ayblashadi, unga taxdid kilishadi, boshka gurux ovozlar esa uni kuchsiz ximoya kilishadi, uni kechirishlarini surashadi.
Simptomlarni sanab uting
Tekshiruv plani
Kiyosiy tashxis
Taxminiy tashxis
Taktika

4- Simptomlari uyquz buzulishi, jizzakilik, shaxs qopollashuvi, rashk vasvasasi

Tekshiruv rejasi anamnez yigish qonni alkogolga tekshirish psixiatr tekshiruvi
Qiyosiy tashxis giyohvandlik bilan
Taxminiy tashxis alkogolizm 2-bosqich
Taktika bemorni psixiatr korigiga yuborish

5. Симптомларни санаб утинг- хавотир, куркув, вербал галлюцин диалог куринишида

Текширув плани- нарколог масл, ЭЭГ,КТ.
Киёсий ташхис -алкогол делирийси- онги бузилган, майзадаликдан сунг,ф зоопатик галлюцин
Тахминий ташхис- алкогол галлюцинози
Тактика махсус бригада, куполлик ишлатмаган холда ушлаш, фиксациялаш, транквилизаторлар юбориш, самарасиз булса аминазин, транспортировка килиш ГНДга. Галоперидол, азалептол, карбомазепин

6.Tolerantlikni pasayishi, polineyropatiya, fiksatsion amneziya,amnestik dizorientirovka,psevdoreminisensiya Tekshirish plani: narkolog , nevropotolog maslahati.EEG, MRT Qiyosiy tashxis: Korsakov sindromi, psixoorganik sindrom Taxminiy tashxis: Korsakov sindromi( alkogolizm 3bosqich) Taktika nootrop, neyrometaboliklar beriladi

1.Anamnezdan: ko’p yil mobaynida alkogol suiste’mol kilgan bemor abstinenstiya vaktida tutkanok xolati bulganligi sababli etkizilgan. Xar 1-2 oyda mayzadalik kiladi, ularni orasida pivo ichib yuradi, ertalablari «yaxshi kayfiyat uchun» ozgina ichadi. Bulimda vaktga joyga nisbatan muljali buzilgan, kancha vakt etganini xam bidmaydi. Bir oy davolashdan sung dinamikada uzgarish yuk. , kundalik vokealarni eslab kololmaydi, lekin oldin bulib utgan vokealarni yaxshi eslaydi, ba’zida suxbat vaktida bulmagan uydurma ma’lumotlar beradi.
Simptomlarni sanab uting- Фиксацион ва ретроград амнезия, амнестик дезориентировка, парамнезия, полинейропатия фонида ривожланади
Tekshiruv plani- Клинико-катамнестик текширув, ЭЭГ, ЭХО-ЭГ, кон ва сийдикнинг биохимик текширув, соматоневрологик текширув
Kiyosiy tashxis- Корсаков синдроми, Психоорганик синдром
Taxminiy tashxis- Корсаков психози (Сурункали алкоголизм, бош мия органик касалликлари, интоксикациялар)
Taktika- Рухий касалликлар касалхонасига жунатиш

5.Bemor K., 38 yeshda, ajrashgan, kup yildan beri alkogol' suiste'mol kiladi, 25 yeshda bosh miya shikasti olgan. Oxirgi oy davomida asabi tarang, atrofga alanglaydi, nimanidir shivirlaydi, vakti-vakti bilan kurkuv paydo buladi. Ma'lum kiladiki, turli xil tovushlar eshitadi, ular uni ayblashadi, unga taxdid kilishadi, boshka gurux ovozlar esa uni kuchsiz ximoya kilishadi, uni kechirishlarini surashadi.

• Симптомларни санаб утинг- хавотир, куркув, вербал галлюцин диалог куринишида
• Текширув плани- нарколог масл, ЭЭГ,КТ.
• Киёсий ташхис -алкогол делирийси- онги бузилган, майзадаликдан сунг,ф зоопатик галлюцин
• Тахминий ташхис- алкогол галлюцинози
• Тактика махсус бригада, куполлик ишлатмаган холда ушлаш, фиксациялаш, транквилизаторлар юбориш, самарасиз булса аминазин, транспортировка килиш ГНДга. Галоперидол, азалептол, карбомазепин

6.Bemor 61 yeshda, uzok yillardan beri kup spirtli ichimliklar iste'mol kiladi, 2 marta «ok alaxlash» utkazgan, oxirgi yillarda vino ichadi, kam mikdoriga mast buladi, kiyinchilik bilan yuradi, «oeklari ushlamaydi». Nevrologiya bulimiga gospitalizasiya kilindi. Kasalxonaga tushganda: sana, oy, yilni bilmaydi, davolovchi shifokorning ismi, uzining palatasini eslay olmaydi, uzini uyda deb biladi, bulimda bulsa xam, ertalab ustaxonada bulganini e'tirof etadi.

Simptomlarni sanab uting толерантликни пасайиши, полинейропатия, фиксацион амнезия, амнестик дезориентировка, псевдореминесценция.
Tekshiruv plani- нарколог масл, неврапатол, МРТ,ЭЭГ
Kiyosiy tashxis- Корсаков синдроми, Психоорганик синдром
Taxminiy tashxis- Корсаков психози(алкоголизм 3 боскичи)
Taktika- ноотороплар, нейрометаболиклар

7.Bemor 42 yesh, jarrox. Yeshlikda bosh miya travmasi utkazgan. Oxirgi oyda kup operatsiya kilgan, charchagan, tunda murakkab operatsiya utkazgan. Shundan sung xamkasbi «uxlash uchun» 150 g. kon'yak ichishni tavsiya kilgan. Xarrox ichgan va yetgan. 20 dakikadan sung urnidan turib, operatsiya utkazgan ael palatasiga kirib, uni buggan. Tibbiy personalga agressiv karshilik kursatgan. Sung kattik uykuga ketgan, vokealar esidan chikkan.

Simptomlarni sanab uting- жисмоний ва рухий зурикиш
Tekshiruv plani НЕВРАПАТ МАСЛ, ЭЭГ КТ
Kiyosiy tashxis дисфория, онгнинг намозшом хиралаш
Taxminiy tashxis патологик мастлик
Taktika мехнат тартибини узгартириш, сурдирувчи, диуретиклар, антиконвульсантлар
NAZARIY SAVOLLAR №15
Nazorat uchun savollar

1. Psixiatriya yerdami xakidagi konun.

2. Bemorlarning xukuk va majburiyatlari.

3. Shifokor psixiatr va narkologning xukuk va majburiyatlari.

4. Ixtieriy bulmagan gospitalizasiya muammolari.

5. Delirioz sindrom, klinikasi, nozologik kelib chikishi, davolash koidalari.

6. Turlari: deliriy (mussitirlangan, kasbga oid), oneyroid, namozshomsimon korongilashuvi, amensiya.

7. Oneyroid sindrom, klinikasi, nozologik kelib chikishi, davolash koidalari.

8. Amentiv sindrom, klinikasi, nozologik kelib chikishi, davolash koidalari.

9. Ongning nomozshomsimon xiralashuvi, klinikasi, nozologik kelib chikishi, davolash koidalari.

10. Tutkanok va ongning nomozshomsimon xiralashuvi sindromlari bulgan bemorlarni davolashning tashkiliy masalalari.

11. Tutkanok sindromi, tasnifi, nozologik kelib chikishi.

12. Katta tutkanok xuruji, klinikasi va davolash.

13. Kichik tutkanok xurujlari, klinikasi va davolash.

14. Epileptik status, klinikasi, shoshilinch yerdam.

15. Alkogol psixozlari. Alkogol deliriysida shoshilinch yordam .

16. Alkogol gallyusinozida shoshilinch yordam.

17. Alkogol paranoidida shoshilinch yordam.

18. Utkir va surunkali alkogol ensefalopatiyalarida shoshilinch yordam.

19. Nasha preparatlari bilan utkir zaxarlanish.

20. Opiy giexvandligida abstinent sindromni bartaraf etish.

21. Giexvandlikning turli shakllarida abstinent sindromni bartaraf etish.

22. Kokain va nasha giexvandligida abstinent sindromni bartaraf etishning xususiyatlari.

23. Opiy giexvandligida shoshilinch yerdam.

24. Giexandlikning boshka turlarida shoshilinch yerdam.

25. Narkomaniyalardagi psixozlar. Giexvandlikda shoshilinch yerdam kursatish sharoitlari.

26. Psixostimulyatorlar guruxlari bilan utkir zaxarlanish.

27. Psixostimulyatorlarni kabul kilishdagi abstinent xolatlarni bartaraf etish.

28. Psixoanaleptiklarni kabul kilishdagi abstinent xolatlarni bartaraf etish.

29. Uyku dorilarini kabul kilishdagi abstinent xolatlarni bartaraf etish.

30. Maishiy kime vositalarini kabul kilishdagi abstinent xolatlarni bartaraf etish.

31. Turli shakldagi toksikomaniyalarda shoshilinch yerdam.

32. Ruxiy va narkologik bemorlarning mexnat ekspertizasi.

33. Ruxiy va narkologik bemorlarning xarbiy ekspertizasi.

34. Ruxiy va narkologik bemorlarning sud psixiatriya ekspertizasi.

1. Психиатрия ёрдами хақидаги конун.
Ушбу қонун (“Психиатрия ёрдами тўғрисидаги қонун”) Ўз Рес биринчи президентининг 1998-йил 10-ноябрдаги ПФ-2107-сон Фармони билан тасдиқланган, 1998—2005-йилларда Ўзбекистон Республикасида соғлиқни сақлаш тизимини ислоҳ қилишнинг асосий чора-тадбирларида назарда тутилган. Қонун 4-боб 43та моддадан иборат
1-modda. Ushbu Qonunning maqsadi
Ushbu Qonunning maqsadi aholiga psixiatriya yordami ko`rsatish sohasidagi munosabatlarni tartibga solishdan iborat.

2-modda. Psixiatriya yordami to`g`risidagi qonun hujjatlari

Psixiatriya yordami to`g`risidagi qonun hujjatlari ushbu Qonun va boshqa qonun hujjatlaridan iboratdir.
Agar O`zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomasida O`zbekiston Respublikasining psixiatriya yordami to`g`risidagi qonun hujjatlarida nazarda tutilganidan boshqacha qoidalar belgilangan bo`lsa, xalqaro shartnoma qoidalari qo`llaniladi.

3-modda. Ushbu Qonunning qo`llanish sohasi

Ushbu Qonun O`zbekiston Respublikasi fuqarolariga psixiatriya yordami ko`rsatishda tatbiq еtiladi va O`zbekiston Respublikasi hududida psixiatriya yordami ko`rsatishga ixtisoslashgan yuridik shaxslarga nisbatan qo`llaniladi.
O`zbekiston Respublikasi hududidagi chet еl fuqarolari va fuqaroligi bo`lmagan shaxslar o`zlariga psixiatriya yordami ko`rsatilishida ushbu Qonunda belgilangan barcha huquqlardan O`zbekiston Respublikasining fuqarolari bilan teng ravishda foydalanadilar.

4-modda. Psixiatriya yordami hamda uni ko`rsatish prinsiplari

Psixiatriya yordami ruhiy holati buzilgan shaxslarning ruhiy sog`lig`ini ushbu Qonunda va boshqa qonun hujjatlarida belgilangan asoslar bo`yicha va tartibda tekshiruvdan o`tkazishni, ularni profilaktika qilishni, ularga tashxis qo`yish, ularni davolash, parvarishlash va tibbiy- ijtimoiy jihatdan tiklashni o`z ichiga oladi.
Ruhiy holati buzilgan shaxslarga psixiatriya yordami ko`rsatish davlat tomonidan kafolatlanadi va qonuniylik, rahm-shafqat, insonparvarlik hamda inson va fuqaro huquqlari va еrkinliklariga rioya еtish prinsiplari asosida amalga oshiriladi.
2. Беморларнинг хуқуқ ва мажбуриятлари.
Руҳий ҳолати бузилган шахслар Ўзбекистон Республикасининг Конституциясида назарда тутилган фуқароларнинг барча ҳуқуқлари ва эркинликларига эгадирлар.
Руҳий ҳолати бузилган шахслар ўзларига психиатрия ёрдами кўрсатилаётганда қуйидаги ҳуқуқларга эга бўладилар:
ўзларига нисбатан инсон қадр-қиммати камситилишини истисно этадиган мурувватли ва инсоний муомала қилиниши;
ўз ҳуқуқлари ҳақида, шунингдек руҳий ҳолатининг хусусияти ҳамда қўлланилаётган даволаш усуллари ҳақида ўзлари учун тушунарли шаклда ва ўз руҳий ҳолатлари ҳисобга олинган ҳолда маълумот олиш;
бундай ёрдамни энг кам чекловли шароитларда, имкони борича турар жойида олиш;
тиббий заруратга кўра даволашнинг барча турларидан фойдаланиш (шу жумладан санаторий-курортда даволаниш);
бундай ёрдам санитария-гигиена талабларига жавоб берадиган шароитларда кўрсатилиши;
тиббий восита ва усулларни синаш, илмий тадқиқотлар ёки ўқув жараёни обекти тариқасида фойдаланилишга, фото, видео ёки киносуратга олинишга олдиндан розилик бериш ва исталган босқичда ундан воз кечиш;
ўзларининг талабларига биноан исталган мутахассисни ушбу Қонун билан тартибга солинадиган масалалар юзасидан тиббий комиссияда ишлаш учун таклиф этиш;
қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда адвокат, қонуний вакил ёки бошқа шахснинг ёрдамини олиш.

3. Шифокор психиатр ва наркологнинг хуқуқ ва мажбуриятлари.

Шифокор психиатр, бошқа мутахассислар ва тиббиёт ходимларининг психиатрия ёрдами кўрсатаётган пайтдаги касбий ҳуқуқлари ва мажбуриятлари қонун ҳужжатлари билан белгиланади.
Олдинги таҳрирга қаранг.
Руҳий ҳолатнинг бузилиши ташхисини белгилаш, ғайриихтиёрий тартибда психиатрия ёрдами кўрсатиш тўғрисида қарор қабул қилиш ёки бу масалани кўриб чиқиш учун хулоса бериш шифокор психиатр ёки шифокор психиатрлар комиссиясининг мутлақ ҳуқуқи ҳисобланади.
(17-модданинг иккинчи қисми Ўзбекистон Республикасининг 2019-йил 12-сентябрдаги ЎРҚ-567-сонли Қонуни таҳририда — Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 13.09.2019-й., 03/19/567/3737-сон)
Бошқа ихтисосликдаги шифокорнинг шахснинг руҳий соғлиғи ҳолати тўғрисидаги хулосаси бирламчи хусусиятга эга бўлади ҳамда шахснинг ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларини чеклаш тўғрисидаги масалани ҳал этиш учун, шунингдек руҳий ҳолати бузилган шахслар учун қонунда назарда тутилган имтиёзларни унга бериш учун асос бўлмайди
8. Amentiv sindrom, klinikasi, nozologik kelib chiqishi, davolash qoidalari.
· Odatda og‘ir cho‘zilgan somatik kasalliklarda kuzatiladi.
· Ba’zan somatogen deliriydan so‘ng shakllanadi.
· Sepsis, pankreatit, kuyish kasalligi, qorin bo‘shlig‘idagi yiringli asoratlarida, onkologik kasalliklarda kaxeksiyada, og‘ir surunkali kasalliklarni terminal boskichida. Uzok intoksikastiya natijasida shakllanadi.
· Kasallik yomon kechayotganidan dalolat beradi.
· Bemorni asosiy kasalligini vaqtida va kerakli davo vaqtida qilinmasa – o‘lim bilan tugashi mumkin.
Davolash faqat reanimatsiya sharoitida olib borilishi lozim:
1) Asosiy kasallikni intensiv ravishda davolash.
2) Asosiy sababni aniqlash, aniqlanmagan kasalliklarni aniqlash va asoratlarni oldini olish.
3) Parenteral davo choralarini olib borish.
4) Parenteral vitaminlar yuborish («V1», «V6», «S»).
5) Nootroplarni va neyroprotektorlarni qo‘llash (somatogen deliriyga qaralsin).
6) Trankvilizatorlarni extiyotkorlik bilan qo‘llash (qo‘zg‘alish tushakda kuzatiladi, shu sababli sedatsiya qilish shart emas, bemor axvolini og‘irlashtirishi va sopor, komaga o‘tishini tezlashtirishi mumkin). Lozim bo‘lganda oksibutirat natriya qo‘llash.

15. Alkogol psixozlari. Alkogol deliriysida shoshilinch yordam .

· Alkogol deliriysi natijasida bemordagi surunkali kasalligi qo‘zg‘ashi mumkin (yurak ishemik kasalligi, gipertoniya kasalligi, qandli diabet, o‘pkaning surunkali obstruktiv kasalligi, surunkali gepatit va b.), bu esa bemorning axvolini og‘irlashtiradi.
· Doimo somatovegetativ va nevrologik buzilishlar bilan birgalikda (elektrolitlarning buzilishi va giperkatexolaminemiya) – bu esa bemrda yurak qon tomir etishmovchiligiga va o‘limga olib kelishi mumkin.
Davo choralari:
· Bemorda jiddiy yondosh kasalliklari kuzatilmagan xolda psixiatr ko‘rigi va narkologik kasalxonaga yotqizish.
Tashxislash va davolash choralari birgalikda olib boriladi:
1) Aniqlanmagan yondosh kasalliklarni aniqlash (ayniksa: BMJ, pnevmoniya, o‘tkir oshqozon ichak patologiyasi, dori vositalari va ayrim toksik moddalar bilan zaxarlanish) deliriy shakllanishiga olib kelishi va maxsus davo qo‘llanilmaganda og‘ir oqibatlarga olib kelishi mumkin.
2) Bemorni dinamikada nazorat qilish (laborator ko‘rsatkichlar).
3) Dezintoksikatsiya (bemor axvoli aniqlangan xolda va fizikal tekshiruvlar bilan birgalikda).
– kristalloid eritmalari avvalo – natriy xlor 0,9%li (2\3 umumiy infuziyadan) elektrolitlar bilan birga (xlorid kaliya 4% - 10-20 ml va sulfat magniya 25% - 5-10 ml; yoki asparkam (panangin) – 10 ml). Boshqa kristalloid eritmalarni qo‘llash «Ringer» va b. Infuziyaning xajmi bemor axvoliga qarab yuboriladi.
- Degidratatsiya (kusish, diareya, gipergidroz) qilinadi.
- 1,5 – 2,0 l suyuqlik sutkasiga (2 maxal) normal diurez fonida furosemidsiz kuzatiladi. Katta dozalarda diuretiklarni qo‘llash bemor axvolini og‘irlashtirishi va yomon oqibatlarga olib kelishi mumkin, miya shishiga furosemid kam ta’sir ko‘rsatadi, ammo elektrolitlar va suyuqlikni olib chiqib ketadi.
- gipergidratatsiyada (buyrak kasalliklarida kuzatiladi), infuziya xajmi (1 l\kuniga) furosemid - 2.0-4.0 t/i;
- infuziya vaqtida bemor axvolini nazorat qilish (laborator ko‘rsatkichlarni nazorat ostiga olish).
- glyukoza eritmasi 5% - faqatgina natriya xlor yuborgandan so‘ng, infuziyani xajmi 1\3.
- glyukoza eritmasi bilan birgalikda tiamin (vitamin «V1») m/o yoki t/i deliriy profilaktikasi uchun va Gaye-Vernike ensefalopatiyasida qo‘llaniladi.
- klassik alkogol deliriysida ekstrakorporal detoksikatsiya o‘tkazilmaydi, sabab texnik jixatdan qiyin - gemodez qo‘llanilmaydi.
- tiol preparatlari qo‘llaniladi (tiosulfat natriya 30% - 10.0 t/i) –dezintoksikatsion xususiyatga ega.
4) Vitaminlarni qo‘llash - tiamin albatta yuboriladi («V1») davo boshida 2.0-4.0 m/o(tomir ichiga faqat tomchilab), keyinchalik xar kuni 2.0 m/o.
- piridoksin («V6») 2.0 – 4.0 m/o– aloxida «V1» bilan birgalikda, «V1» dan bir necha soat o‘tgandan so‘ng, keyinchalik xar kuni 2.0 m/o (vitaminlarni almashtirib turiladi - «V1»-ertalab, «V6» – kechki payt).
- askorbin kislotasi («S») – tomir ichiga struyno infuziya yoki m/o– 2.0-4.0 ml.
5) Benzodiazepinli trankvilizatorlarni qo‘llash m/o (infuziyadan oldin bemorda sedatsiya chaqirish, dezintoksikatsiya maqsadida. Psixomotor qo‘zg‘alish va xavotirli xolatlarda qo‘llaniladi).
- somatogen deliriydan ko‘ra katta dozada trankvilizatorlar qo‘llaniladi, alkogolik bemorlarning metabolizmiga bog‘liq bo‘lganligi sababli.
- katta mikdorda trankvilizatorlarni qo‘llash alkogolga tolerantligi baland bo‘lgan va uyqu chaqiruvchi dorilarni suiste’mol qiluvchilarga qo‘llaniladi («Korvalol», «Valokordin»), politoksikomaniyada.
- S.fenazepam 0.1% - 3.0-4.0 m/o– zarur xollarda qayta yuborish (10 ml\kuniga).
- S .Diazepami 0.5% - 4.0-6.0 m/o– zarur xollarda qayta yuborish (12 ml\kuniga). katta doza trankvilizatorlarni qo‘llashdan oldin yondosh somatik kasalliklari aniqlanadi - (mushak orasiga silib bo‘lmagan xollarda, asoratlari ko‘p).
- trankvilizatorlar deliriyni davolash maqsadida qo‘llaniladi, bemorni ushlash maqsadida emas.
- trankvilizatorlar deliriy bartaraf etilgandan so‘ng to‘xtatiladi. Keyinchalik doriga qaramlik va asab tizimining tiklanishi qiyin kechadi.
- qo‘shimcha sedatsiya maqsadida fenibut qo‘llanadi (1-2 tabletka ertalab va kunduzi, 2-3 tabletka kechqurun) va tiaprid (100-800 mg ichishga yoki 200-600 mg m/o).
6) Nootroplar, antigipoksantlar va neyroprotektorlar (somatogen deliriyga qaralsin). 7) YUqori arterial bosimda, taxikardiya (simptomatik arterial gipertenziya va taxikardiya – deyarli alkogol deliriyasi va alkogol abstinent sindromning yondosh simptomlari bo‘lib, giperkatexolaminemiya va simpatikotoniyalar bilan kuzatiladi) – B - blokatorlar – propranolol (anaprekin) – 20-40 mg 2-3 maxal kuniga yoki metoprolol 25-50 mg 2 maxal kuniga, qo‘shimcha 25% magniya sulfat (magneziya) -5.0 m/o1-2 kuniga.

25. narkomaniyadagi psixozlar, giyohvandlikda shoshilinch yordam

Qo’zg’aluvchanlik psixozlari xushnnig nomoshamsimon xiralashuvi , delirioz buzulishli psixoz, epilepsiyaga oxshash psixoz, bexushlik ko’rqinch va bezovtalik bilan kechadigan psixozlar, cho’zilgan endoform psixozlar shoshilinch yordam
Puls yo‘qolishi yoki spontan nafasda tezlik bilan reanimatsion yordam ko‘rsatiladi (mexaniq ventilyasiya yo‘li orqali traxeyani intubatsiya qilish, IVL ga o‘tkazish).Tomir ichiga 1 ml (400mkg) nalakson, 40 ml 40% glyukoza va “V1” tiamin vitamin yuborish.Natija kuzatilmaganda 1 ml nalakson qayta yuborish mumkin.

33. Ruxiy va narkologik bemorlarning xarbiy ekspertizasi.

Kasallik qanday kechishidan va remissiya davridan qatiy nazar bemorlar harbiy xizmatdan ozod etiladi va xizmat qilish uchun xisobga olinmaydi
15-Masala
5. Bemor 31 yesh, avtohalokat va bosh miya travmasidan so‘ng o‘zini noadekvat tutadi, dezorientirovka, qo‘rquv hissi paydo bo‘lgan, nutqi mantiqqa to‘g‘ri kelmaydi, fikrlashi inkogerent, psixomotor qo‘zg‘alish, fiksasiyalangan.
Simptomlarni sanab uting
Tekshiruv plani
Kiyosiy tashxis
Taxminiy tashxis
Taktika
3. Автохалокат, огир бош мия шикастланиши. Сухбат вактида факат элементар саволларга, паузадан кейин жавоб беради. Тормозланган. Ташки стимулдан кейин киска вакт мобилизация.
• Симптомларни санаб утинг – онгнинг нопсихотик бузилиши, мулокотга кийин киришади, рефлексларни сунгани
• Текширув плани – Рентген КТ травматолог масл
• Киёсий ташхис- карахтлик
• Тахминий ташхис- сопор
• Тактика- биринчи ердам (КЕРАК БУЛСА ОПЕРАЦИЯ),сурдирувчи, диуретиклар, огрик колдирувчи, бош мия кон айланишини яхшиловчи препаратлар

5. Бемор 31 еш, автохалокат ва бош мия травмасидан сунг узини ноадекват тутади, дезориентировка, куркув хисси пайдо булган, нутки мантикка тугри келмайди, фикрлаши инкогерент, психомотор кузгалиш, фиксацияланган.

• Симптомларни санаб утинг- онг бузилиши, инкогерент фикрлаш,куркув.
• Текширув плани- психиатр масл, ЭЭГ,КТ
• Киёсий ташхис- делирий
• Тахминий ташхис- онгнинг намозшомсимон хиралашуви
• Тактика- 14 масал каралсин+ седатив воситалар

6. Бемор 42 еш, оилали. Алкоголь истеъмол килмайди. Яхши мутахассис. Тулик соглик фонида тусатдан узини йукотадиган дезориентировка, автоматик харакатлар (айлана буйича) 1-2 минут давомида пайдо булган, сунг амнезия кузатилган.

• Симптомларни санаб утинг онг бузилиши, тулик амнезия, стереотип харакатлар
• Текширув плани- неврапат масл,ЭЭГ,КТ
• Киёсий ташхис- абсанс, транс
• Тахминий ташхис – мабулатор автоматизм фуга

Тактика- 12 масал каралсин

7. Бемор К., 27 ешда, автохалокат натижасида юз-жаг жаррохлигига келиб тушди. Куп йиллар давомида алкоголь истеъмол килади. Операциядан кейинги 3-куни уйкуси бузилган, атрофидагиларни танимаган, куркув ва галлюицнациялар кузатилган, узини уйда деб билган. Психомотор кузгалиш вактида узини деразадан ташлаган.

• Тахминий ташхис- делириоз синдром
• Текширув плани- нарколог масл
• Киёсий ташхис- галлюцинатор синдром
• Симптомлар- онг бузилиши, жойга мулжал бузилган, куркув хавотир галлюцин
• Даво, профилактика- дезинтоксик

9 . 32 ешли беморда нейролептикларни катта дозаси билан узок вакт даволаниши фонида мушаклар ригидлиги, дистония, акинезия, тахикардия, гиперсаливация, гипертермия ривожланган, А/Б кутарилган.

• Симптомларни санаб утинг
• Текширув плани- психиатр масл, токсикологик текширув (кон ва сийдик)
• Киёсий ташхис – кататоник ступор
• Тахминий ташхис- нейролептик синдром
• Тактика – дорини бекор килиш, циклодол, глюкоза 40% вит С , дозани камайтириш, еки атипик турига утказиш

10. Бемор 16 еш. Охирги ойларда бошкарувсиз, уйдан кетиб коладиган, якинларига душманлик хисси пайдо булган, гайритабиий кийинади, бошини устара билан кириб, зеленка билан буяган, афтини буриштиради, касал бувасини масхара килади. Импульсив равишда онасини урди, “циркдаги масхарабоз сингари” сакраб юради.

• Тахминий ташхис- гебефреник синдром
• Текширув плани- психиатр нарколог масл, ПАВ га тест, МРт
• Киёсий ташхис- ПАВ га карамлик маниакал синдром
• Симптомлар- харакат ва майл бузилиши, тажовузкорлик, ахмокона харакатлар
• Даво, профилактика – 1 масал каралсин

11. Бемор 52 еш. 10 йил давомида гипертония касаллиги билан огрийди. Гипертоник криз ва бош мияда транзитор кон айланиши бузилиши билаш неврология булимида етибди. Булимда вакт ва жойга дезориентировка, уз палатаси, даволовчи шифокорнинг исмини билмайди, эрталаб нима еганини эслолмайди, узини уйида деб билади ва ишга бориши кераклигини айтади. Танкид сакланмаган.

• Тахминий ташхис- КОРСАКОВ СИНДРОМИ
• Текширув плани- ПСИХИАТР МАСЛ, мрт
• Киёсий ташхис- корсаков психози, спихоорганик синдром
• Симптомлар- фиксацион амнезия, амнестик дезориентировка,
• Даво, профилактика –психиатр масл, нооотороплар

1. Epilepsiya bilan og’rigan bemor, tusatdan binoni aylana boshladi va tomdagi antennalarning tugri urnatilganligini tekshira boshladi. U farrosh bilan gaplashdi, JEK boshligiga ogoxlantirish e'lon kildi. Uning barcha xarakatlari tugri edi, fakat bu boshka rayonda, dam olish kuni bulaetganini xisobga olmaganda. Xolatni aniklang, sizning taktikangiz?

Simptomlarni sanab uting ong buzilishi to'liq amneziya
Tekshiruv plani nevropsiolog maslahati ЭЭГ KT To'liq kliniko-anamnestiktekshiruv patopsixologik tekshiruv
Kiyosiy tashxis absans fuga
Taxminiy tashxis Ambulator avtomatizm trans
Taktika surdiruvchi siydik haydovchi antikonvulsantlar

3. Avtoxalokat, ogir bosh miya shikastlanishi. Suxbat vaktida fakat elementar savollarga, pauzadan keyin javob beradi. Tormozlangan. Tashki stimuldan keyin kiska vakt mobilizasiya. Xolatni aniklang. Taktika.

Simptomlarni sanab uting- ongning nopsixotik buzilishi, muloqotga qiyin kirishadi, reflekslarni so’ngani
Tekshiruv plani- Rentgen, KT, travmatolog maslahati
Kiyosiy tashxis- karaxtlik
Taxminiy tashxis- spoor holati
Taktika- birinchi yordam, surgi dorilar, diuretiklar, ogriq qoldiruvchi, bosh miya qon aylanishi yaxshilovchi preparatlar
4. Bemor 23 yоsh, birinchi tug‘ruqdan so‘ng endometrit, tug‘ruqdan keyingi sepsis, tana harorati 39,5, to‘shakda yotadi, yaqinlarini tanimaydi, gallyusinasiya, to‘satdan alohida jumlalarni baqirib aytadi. Produktiv muloqot yo‘q.
Simptomlar-Gallyutinatsiya, dezoreintirovka,tafakkurning bogliqsizligi produktiv nutq yoqligi
Tekshiruv rejasi psixiatr korigi qorin boshligi azolar uzisi umumiy qon tahlil bipkimyoviy taxlil
Qiyosiy tashxis oneyroid valdirovchi deleriy bilan
Taxminiy tashxis аменйия синдроми
Taktika birinchi somatik kasallikni davolab keyin psixiatr korigiga yuboramiz
5. Bemor 31 yesh, avtohalokat va bosh miya travmasidan so‘ng o‘zini noadekvat tutadi, dezorientirovka, qo‘rquv hissi paydo bo‘lgan, nutqi mantiqqa to‘g‘ri kelmaydi, fikrlashi inkogerent, psixomotor qo‘zg‘alish, fiksasiyalangan.
Simptomlarni sanab uting- ong buzilishi, onkogerent fikrlash, qo’rquv
Tekshiruv plani- psixiatr maslahati, EEG, KT
Kiyosiy tashxis- deliriy
Taxminiy tashxis- ongning namozshomsimon buzilishi.
Taktika- birinchi yordam(kerak bo’lsa operatsiya), surgi dorilar, diuretiklar, ogriq qoldiruvchi, bosh miya qon aylanishi yaxshilovchi preparatlar, sedative vositalar

6. Bemor 42 yosh, oilali. Alkogol' iste'mol qilmaydi. Yaxshi mutaxassis. To‘liq sog‘liq fonida to‘satdan o‘zini yo‘qotadigan dezorientirovka, avtomatik harakatlar (aylana bo‘yicha) 1-2 minut davomida paydo bo‘lgan, so‘ng amneziya kuzatilgan.

Simptomlarni sanab uting- ong buzilishi, to’liq amneziya, streotip harakatlar
Tekshiruv plani- nevropatolog maslahati, EEG, KT
Kiyosiy tashxis - absans, trans
Taxminiy tashxis- ambulatory avtomatizm , fuga
Taktika birinchi yordam(kerak bo’lsa operatsiya), surgi dorilar, diuretiklar, ogriq qoldiruvchi, bosh miya qon aylanishi yaxshilovchi preparatlar, sedative vositalar
Bilet № 3
1-stantsiya
Vaziyatli masala
Bemor 31 yosh, avtohalokat va bosh miya travmasidan so‘ng o‘zini noadekvat tutadi, dezorientirovka, qo‘rquv xissi paydo bulgan, nutqi mantiqqa to‘g‘ri kelmaydi, fikrlashi inkogerent, psixomotor qo‘zg‘alish, fiksatsiyalangan.
Simptomlarni sanab uting: Ong buzilishi, inkogerent fikrlash, qo'rquv
Tekshiruv plani: Psixiatr maslahati, KT, EEG
Qiyosiy tashxis: Deliriy
Taxminiy tashxis: Ongning nomozshomsimon xiralashuvi
Taktika: Birinchi yordam (kerak bo'lsa operatsiya), og'riq qoldiruvchi preparatlar, bosh miyada qon aylanishini yaxshilovchi preparatlar, surdiruvchi vositalar, diuretiklar, sedativ vositalar.

2-stantsiya

Moslikni toping.
A. ipoxondrik sindrom
B. depressiv sindrom
V. astenik sindrom.
1.Asabiylashtiruvchi holsizlik, yuqori ta’sirchanlik, qo‘zg‘aluvchanlik va toliquvchanlik holati
2.O‘z sog‘ligi uchun doimiy xavotirlanish
3.Kayfiyatning pasayishi, fikrlashning sekinlashuvi, harakatlarning tormozlanishi
A-2
B-3
V-1

3-stantsiyа

Xususiy psixiatriya bo‘yicha nazariy savol.
Involyusion paranoid
1. Klinikasi: Kasallik tiniq oq va tashqi tomondan o'garmagan xulq-atvor fonida sekin-asta rivojlanadigan vasvasa bilan tavsiflanadi. Vasvasa tuzilmasi va uning fabulyatsiyasi o'ziga xosligi bilan ajralib turadi. Vasvasa kontsepsiyasiga kishilarning tor doirasi kiradi: oshna-og'aynilari, qo'shnilari, tanishlari ataylab noxushlik keltirib chiqarishda ayblanadilar. Vasvasalar odatda tor doiradagi xo'jalik munosabatlaridan, arzimagan ginalardan chetga chiqmaydi. Avval bemorlarning da'volari atroflagilar tomonidan haqqoniydek qabul qilinadi, keyinchalik vaqt o'tishi bilan ularning patologik asosi ko;zga tashlanib qoladi. Bemorlarning nazarida qo'shnilari ularning narsalarini buzayotgani, maxsus vositalar hamda kalitlardan foydalanib uyga kirayotgani, ovqatlariga axlat solib ketayotgani, devorlardan tirqish ochib u yerdan gaz yuborayotganiga va boshqa xavfli ishlar qilayotganiga ishonchi komil bo'ladi. Kechalari qo'shnilarinikida yig'inlar uyushtiriladi, va u yerga shubhali shaxslar keladi. Bularning hammasi moddiy ziyon yetkazish sog'lig'iga zarar qilish yoki xonasidan siqib chiqarish uchun ataylab qilinadi. Bazida hidlov gallyutsinatsiyalari, eshituv vebral illyuziyalari sifatidagi idrok qilish buzilishlari uchraydi. Shuningdek somatik buzilishlar bilan bog'langan holda tana sezgilarini vasvasali qabul qilish kuzatiladi, gazdan zaharlanish oqibati, yurak urishi va hokozolar. Vasvasalar rashk g'oyalari asosida rivojlanishi ham mumkin. Muhitni, yashash joyini o'zgartirganda bemorlar biroz tinchlanishadi, lekin keyinchalik oldingi vasvasa fikrlar yana qaytadan boshlanadi. Bemorlar o'z og'riqli g'oyalari va kechinmalarini himoya qilishda o'ta faolliklari bilan ajralib turadi. Ular eshiklariga ko'plab qulflar o'rnatadilar, doim atrof-muhitni hamda qo'ni-qo'shnilarni kuzatishlar uyushtiradilar, sud organlariga shikoyat bilan murojat qiladilar, militsiya chaqiradi yoki o'zi borib shikoyat qiladilar. Bunda depressiya kuzatilmaydi. Aksincha affektiv sozlanganlik astenik belgilar bilan, vasvasa g'oyalarning o'ta tashvishliligi yuzaga chiqadi.
2. Kechishi: Kasallik surunkali kechadi, somatik hollarida o'zgarishlar kuzatilmaydi.
3. Taktika: Davolash statsionar sharoitda olib boriladi, aminazin yoki boshqa neyroleptiklarning sutkasiga 800-1000 mg miqdori qo'llaniladi. Kasalxonadan chiqqan bemorlar bu dorilarni kichik dozalarda qabul qilib yurishlari kerak.
4. Prognoz: Neyroleptik vositalar bilan davolanish natijasida vasvasa alomatlari odatda susayadi va xurujli harakterini yo'qotadi.

4-stantsiy

Nazariy savol
Bo‘limdagi bemor katatonik stupor xolatida
1. Tuzilmaviy tarkibiy qismlarni ko‘rsating:
Katatonik stuporga bir nechta simptomlar harakterlidir:
Dyupre simptomi-havoli bolish
Hartumcha simptomi-bemor lablarini quvurchadek taxlaydi va oldinga uzaytiradi.
Kapyushon simptomi- bemor o'zining halat yoki ko'ylagining pastki qismini boshiga kiyadi.
Katalepsiya-mumdagi ixchamligi
Bumke simptomi-ko'z qorachig'ining og'riqli qo'zg'atuvchiga reaksiyasining yo'qolishi.
Shuningdek katatonik stupor holatidagi bemorga harakatsizlik, mushak tonusining oshishi, nutqdan vos kechish-mutizm xos. Bunday bemorlar bir xil holatda uzoq qolib ketishlari stupor negatizm bilan davom etadi. Katatonik stupor - katatonik sindrom strukturasiga kirib shizofreniya, ekzogen va endogen-organik psixozlarda uchraydi.
2. Sizning taktikangiz: Bemorga aminazin v/m kichik dozolardan boshlab sekinlik bilan oshirib boramiz. Ahvol yaxshilangach tabletkaga o'tqizib dozalarni kamaytiramiz.
Parvarishlash; yotoq yaralarning oldini olish, og'iz bo'shlig'i parvarishi(furatsilin bilan chayish), parenteral ovqatlantirish, sudno tutish, pampers taqish.

5-bilet
1 stantsiya

Vaziyatli masala

30 ball

Bemor 38 yosh, yakkayu-yagona qizining o‘limidan so‘ng ovqat emaydi va uxlamaydi. Xayrlashuv xatlarini yozadi. Qiziga etarli mehr qo‘ymaganlikda o‘zini ayblaydi, qizining ovozini eshitadi va timsolini ko‘radi, uning o‘limiga ishonmaydi, mozorga borib, qizini qazib olishni suraydi. Qizining o‘limini anglagach, suitsidal harakatlar qilgan
Simptomlarni sanab uting- o’z o’zini ayblash, qizining ovozini eshitishi, timsolini ko’rishi, o’z joniga qasd qilishga urunishi.

Tekshiruv plani- Psixomotor qo’zg’alishni tekshirish, psixologik testlar o’tqazish.

Qiyosiy tashxis- Nevroz va reaktiv psixozlar

Taxminiy tashxis- Depressiv-paranoid sindrom

Taktika- Bemorni nazorat ostiga olish, qayta suitsidal harakat yuz berishini oldini olish, antidepressantlar berish, psixiatrga yuborish

2 stantsiya

Moslik testi

10 ball

Nevrozlar va ularda uchraydigan etakchi sindromlar orasidagi moslikni toping.
B. nevrasteniya - 1.jizzakilik, yuqori toliquvchanlik, uyqu buzilishlari
V. shilqim holatlar nevrozi - 2.bemorning shaxsi uchun begona (ayniqsa noxush), engib bo‘lmas fikr, xotira, shubxa, qo‘rquv

A. isterik nevroz-3. emotsional labillik hissiyotlarni kuchli namoyon bo‘lishi bilan, namoyishkorona hulq-atvor, diqqat markazida bo‘lishga intilish.

3-stantsiya

Xususiy psixiatriya bo‘yicha nazariy savol

40 ball

Nevrasteniya

1. Klinikasi- Nevrasteniya- nerv sistemasining uzoq vaqt o’ta toliqishi natijasida kelib chiqadigan kasallik, nevrozning bir turi. Nevrasteniyaning klinik kurinishida asosiy urinni astenik sindrom, serjahillik bilan birga kuchaygan kuzgaluvchanlik, holdan toyish, charchashlik zgallaydi.

Simptomlari: Asabiylik, serjaxillik, stress, ruxiy va jismoniy charchoq, bosh og’riq, bo’shashish, mushaklarda og’riq, dispepsiya, ikkilamchi va ifodalangan depressiya, sezgirlikning oshishi, tasirchanlik, uyqu buzulishi, jinsiy zaiflik.

2. Kechishi

Nevrasteniyaning klinik kurinishida ikki boskich fark kilinadi: giperstenikg'kupincha kasallik boshlanishida kuzatiladi va gipostenik. Uni bunday boskichlarga bulish shartlidir, chunki kasallikning rivojida hamma vakt ham boskichlarni aniklashga imkon bulmaydi. Nevrozning dastlabki giperstenik fazasi Tula namoen bulganda kasallikning asosiy belgilari kuzgaluvchanlik va ta'sirchanlik, uzini tutib tura olmaslik, sabrsizlik, asabiylik, ichki kuchlanishni sezish, ruhiy va jismoniy charchoklik bilan kushilib, ish kobiliyatini pasaytiradi. Bemorlar ruhiyatiga engil shikast etkazuvchi holatlar uchun jiddiy, tez, hisg'hayajonli va shiddatli reaktsiya beradilar. Atrof muhitning avval odatda ta'sir chakirmaydigan omillarini zndi kutara olmaslik holati paydo buladi. Hatto nozik tovush, zshik gichirlashi,soatning chikillashi, radio va televizor tovushi, telefon kungirogi, kichik,arzimagan tasodifiy janjal bemorlarda sezilarli affektiv reaktsiya chakiradi, bu shunday shiddatli buladiki,bemor uzini ushlay olmaydi, hayron kolib bakiradi, oeklarini tapillatadi. Bunday reaktsiya uchun uning labilligi, kiska vakt bulishi, tez utishi, sungra umumiy bushashi, kuz eshi bilan uzokka chuziladi. Kun buyi mudrab yursalarg'da, uhlay olmaydilar. Abu Ali ibn Sino <> turli holat va kasalliklarda baen zta turib tushkunlikka tushganidan odamlarda uyku buzilishiga z'tiborni karatadi, bazan uykusizlik emon kayfiyatda, tashvishli fikrlar chulgab olganda kuzatiladi, ayniksa ular uykusizlikka moyil bulsalar, uykusizlik yakkol namoen buladi.

Nevrasteniyaning gipostenik fazasi kurinishlariga jismoniy hamda intellektual tolikishi, bushashib ketishi va tepkilangandak charchash sezgilari kiradi. Doimo kayfiyati tushkun buladi, bunga kuzgalish, kizikishning susayshi, kundalik ishlarga hafsalasizlik kushiladi. Kunduzi bemorlarga mudrok bosadi, kechalari zsa chukur tolikib uhlay olmaydi va tezg'tez uygonib turadi. Arzimagan echimi oson bulgan muomo bemor uchun kiyin, hal kilib bulmaydigandandek tuyuladi. Yuzidan charchaganlik alomati bilinadi, rangi okargan, tovushi past, uzi charchab horigan, jabrlangan karidek kurinadi va oza boshlaydi. Nevrasteniyaning davomiyligi turlichadir, u bir necha oydan bir necha kungacha davom ztadi. Bu zsa ruhiy shikastlikning davomiyligiga, chukurligiga, hususiyatiga, shahsning tuzulmasiga organik asosning bor yukligiga, somatik bemorlik va Yana kupgina omillarga boglikdir. Engil holatlarda nevrasteniya utuvchan, kupincha surunkalidir.

3. Taktika

Kasallikka olib kelayotgan sababni aniqlash va bartaraf etish. Bemorning mexnat qilish va dam olishini to’g’ri tashkil qilish, sport bilan shug’llanish, sayr qilish, suv muolajalari buyurish, vitaminli ovqatlar istemol qilish, oilada va ishda tinch va xotirjam bo’lishni tavsiya berish. Agar bemor axvoli og’irroq bo’lsa farmakalogik dorilar buyurish, bemor xolatidan kelib chiqib trankvilizatorlar, neyroleptiklar buyurish.

4. Prognoz- nevrasteniya barcha nevrozlar orasida eng maqbul prognozga ega odatda bemorlar tuzalib ketadilar. Ammo surunkali shaklga o’tish ko’pincha yuzaga keladi, buni davolash qiyin bo’ladi. Ko’ xollarda nevrasteniya Yoshi kattaroq odamlarda asosan 20-40 yoshlarda uchraydi. Ayollardan ko’ra erkaklar ko’proq nevrasteniyaga chalinadi, astenik tipdagi odamlar chalinadi, ko’roq yuqori lavozimlarda ishlaydigan odamlarda uchrashi aniqlangan.

4 stantsiya

Nazariy savol

20 ball

Bemorda o‘tkir alkogol intoksikatsiyasi

1. Qonda alkogol miqdoriga muvofiq ravishda klinik bosqichlari sanab o’ting

1) yengil daraja qonda alkagol miqdori 0,5 dan 1,5 % gacha yoki qonda konsentratsiyasi 20 dan 100 mmol/l gacha--- ruxiy va jismoniy qulaylik hissi, kayfiyat ko’tariladi, ko’p gapiradi, ijtimoiy aloqalari osonlashadi, subyektiv ravishda engil mastlik xolatida odam samaradorligini oshishini sezadi lekin bu his tuyg’u aldamchi chunki diqqat konsentratsiz, u osonlikcha chalg’itadi, fikrlash tezlashadi, assotsiatsiya yuqori, o’z xolatini tanqidiy baholash yo’qoladi, ishlarning hajmi va sifati pasayadi, hatolar ko’p, giperemiya, taxikardiya, bulimiya, giperseksualizm kuzatiladi.

2) O’rtacha daraja 1,5 dan 2,5 % gacha yoki qonda spirt konsentrasiyasi 100 dan 250 mmol/l gacha bo’lganida paydo bo’ladi va qo’zg’alish jarayonining pasayishi bilan tavsiflanadi. Kayfiyat eyforiyadanasabiy, norozi bo’lib o’zgaradi, haddan tashqari g’azab paydo bo’ladi, u sodir bo’layotgan narsalardan qoniqmaydi, hodisalarni to’g’ri baholash pasayadi, bu noqonuniy va yomon harakatlarga olib keladi, fikrlash jarayoni sekinlashadi, nutq va qatiyat susayadi, so’zlarni tanlashga qiynaladi, dizartiya paydo bo’ladi, diqqat alsihtirish qiyinlashadi, yozuv qo’pol buzuladi, ataksiya paydo boladi, harakatlar nomuvofiq, og’riq va harorat sezgisi pasayadi, yuzning giperimiyasi sianoz, rangparlik bilan almashadi.

3)Og’ir daraja qonda alkagol miqdori 2,5 dan 3 % gacha yoki 250 dan 400 mmol/l gacha. Ongni hayratdan, uyquchanlikdan komaga tushish nomoyon bo’ladi, asab kasalliklari,ataksiya, muashak atoniyasi, dizartriya, amimiya kuzatiladi, vestibulyar buzulishlar paydo bo’ladi, psixosensor kasalliklar va illuziyalar paydo bo’ladi, yurak faoliyati susayadi, tana harorati pasayadi,, qon bosimi tushadi, boshqalarga qiziqish yo’qoladi, uyquchan va tez orada giyohvand uyqusida uxlab qoladi bazida noqulay joylarda, uyqu vaqtida beixtiyor siyish va defekatsiya, bu bosqichda 700 mmol/l gacha spirtli ichimliklar konsentratsiyasi bilan odam nafas olish falajidan o’lishi mumkin. Kuchli intoksikatsiya to’liq amneziya bilan kichadi.

4) Hayot uchun havfli daraja 3 dan 5 % gacha- bemor koma xolatida, nafas va yurak yetishmovchiligi kuzatiladi.

5) hayot bilan moslik yo’q 5 % dan yuqori- o’lim

2. Sizning taktikangiz – agar bemor yengil darajada bo’lsa bemorga alkagol istemolini taqiqlash, doimiy nazorat qilish, og’ir darajalarida alkagol miqdorini pasaytirib so’ngra butunlay to’xtatish, bemorni kasalxonaga yotqizish, doimiy nazorat qilish va davo choralarini tayinlash:

I. Ички аъзолар фаолиятини меъерга солувчи даволаш:

1. дезинтоксикация

2. витаминотерапия

3. умумкувватловчи

4. Асоратларни даволаш (ЮКС, МИТ ва бошк.)

II. Фаол алкоголга карши даволаш, алкоголга патологик майлни бартараф этиш, алкоголга салбий муносабат чакириш, ижтимоий реадаптация, рухий саломатликни тиклаш:

1. психотерапия

2. сенсибилловчи терапия

3. шартли-рефлектор терапия

4. психофармакотерапия