173-geografiya guruhi talabasi Rajabova Dilnoza Mustaqil ish



Download 390,23 Kb.
Sana05.11.2020
Hajmi390,23 Kb.
#51728
Bog'liq
Mustaqil ish.12. Mavzu

173-geografiya guruhi talabasi Rajabova Dilnoza

Mustaqil ish

Nafas tizimining yosh xususiyatlari va gigiyenasi.

Reja:

1.Nafas olishning ahamiyati.

2.Gazlar almashinuvi mehanizmi.

3.Nafas olish organlarining tuzilishi.

4.O’pka hujayralari alviollalarida gazlar almashinuvining yosh xususiyatlari.

Tirik organizm nafas olish jarayoni tufayli, atrof muhitdan kislorodni olib, karbonat angidrid gazi va suv paralarini tashqariga chiqarib turadi.

Tirik organizm nafas olish jarayoni tufayli, atrof muhitdan kislorodni olib, karbonat angidrid gazi va suv paralarini tashqariga chiqarib turadi.

Odam organizmida sodir bo’ladigan oksidlanish jarayonlarining asosiy qismi kislorod ishtirokida yuzaga keladi. Shunig uchun hayotning davomiyligi , organizmga doimo kislorod kirib turishi bilan bog’liq. Parchalanish jarayonlarining mahsuloti karbonat angidriddir, u jarayonlarning davom etishi uchun tashqariga chiqib turishi shartddir.Ana shu jarayonni nafas olish organlari yuzaga keltiradi.Kislorodni o’pkadan to’qimalarga, Karbonat angidridni to’qimalardan qonga tashib beradi.

Shunday qilib, organizmda gazlar almashinuvi uchta jarayondan iborat:

1.Tashqi nafas yoki o’pka nafasi-organizm bilan tevarak muhit o’rtasida o’pka orqali gazlar almashinuvi;

2.Ichki nafas yoki to’qimalar nafasi-hujayralarda ro’y beradigan jarayonlarni o’z ichiga oladi;

3.Qonning gazlarning tashishi, ya’ni qon orqali o’pkadan to’qimalarga kislorod va to’qimalardan o’pkaga karbonat angidrid yetkazib berish.

Odam nafas olganda havo burunga, so’ngra burun halqumiga , hiqildoqga, traxeyaga, bronxlarga, bronxiollarga va nihoyat alviollalarga kiradi.

Burun bo’shlig’i

Kichik yoshdagi bolalarda burni ancha kichik bo’ladi. Taxminan 5 yoshga borganda burun ko’tarmasi yo’qolib ketadi.

Burun bo’shlig’ini tashkil topishida burun suyaklari tog’aylar qatnashadi.Burun bo’shlig’ida hid bilish retseptorlari joylashgan bo’ladi.Burun bo’shlig’idagi tuklar tashqaridan havo bilan kirgan changlarni ushlab qolib chiqarib tashlaydi.

Xiqildoq

Xiqildoq-bir biriga birikkan harakatchan tog’aylardan iborat bo’ladi. Bolalarda xiqildoq kattalarga nisbatan uzunroq bo’ladi.Xiqildoq bolaning besh yoshida va jinsiy balog’at davrida intensiv rivojlanadi.

Ayollar xiqildog’I erkaklarnikiga nisbatan ¼ qismga xiqilroqdir.

Xiqildoqning o’sishi 20-30 yoshgacha davom etadi.

Traxeya

Traxeya bo’yinning oldi qismida joylashgan bo’lib, xiqildoqning pastga qarab yo’nalgan davomi hisoblanadi. Uning pastki uchi 5-6 umurtqasi damiga kelib ikkita bronxga bo’linadi.

Traxeyaning ichki tomoni nozik shilliq parda bilan qoplangan. Uning yo’li shu darajada torki, shilliq pardasi yallig’langan, yot jismlar tushib qolganda nafasning qiyinlashib qolishiga sabab bo‘ladi.

Traxeyaning uzunligi yangi tug’ilgan bolalarda 3-4 sm, kattalarda 9-12 sm bo’ladi.

Bronxlar

Traxeya o’ng va chap bronxga bo’linadi.O’ng bronx o’z navbatida 3 bo’lakka bo’linsa, chap bronx esa 2 bo’lakka bo’linadi.

O’pka

O’pka – ko’krak qafasining tegishli yarmida joylashgan bo’lib, o’ng va chap o’pkadan iborat bo’ladi.

Bolalarni yoshi ortishi bilan o’pka xajmi ham ortadi. Yangi tug’ilgan bolalarda o’pka hajmi 50-57 g, 1-2 yoshda 225g, 5-6 yoshda 350g, 9-10 yoshda 395g, 15-16 yoshda 690-700 g, kattalarda esa 1000g-1kg bo’ladi.O’pka hajmi yangi tug’ilgan bolalarda 70sm3, 1 yoshda 270 sm3, 8 yoshda 640 sm3, katta odamlarda esa 1400 sm3 bo’ladi. O’pkaning osishi asosan alviolla hujayralarining ortib borishi hisobiga bo’ladi.


Download 390,23 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish