17 мавзу Қўшимча маърузалар (мустақил тайёрланишда ёрдам учун)

Қишлоқ хўжалик фитопатологияси Сабзавот экинларининг касалликлари

• 11 расм. Сабзининг қора чириш касаллигини қўзғатувчи Alternaria radicina замбуруғининг конидиофоралари ва конидиялари.

Қишлоқ хўжалик фитопатологияси Сабзавот экинларининг касалликлари

• САБЗИНИНГ ҚОРА ЧИРИШ КАСАЛЛИГИ
• Биринчи йил ҳосили учун зарарланган уруғлик ишлатилганда олинган ниҳолларнинг илдиз бўғзи қорайиши, барглари сарғайиши ва сўлиши кузатилади. Мавсум охирида пастки баргларда тўқ-қўнғир доғлар ривожланади, барглар қурийди. Сўнгра касаллик илдизмеванинг тепа қисмига ўтади ва чиритади (12 расм).
• Омборхонада сақлаш даврида сабзининг ҳар хил жойларида бироз ботиқ, қора, қуруқ доғлар пайдо бўлади ва улар сабзи тўқималарининг ичига чуқур тарқалади; сабзини кесганда зарарланган тўқималарнинг ранги тўқ-қора эканлигини кўриш мумкин. Юқори намлик шароитида зарарланган тўқималар устида мицелий, конидиофора ва конидиялардан ташкил топган кулранг-яшил моғор ҳосил бўлади. Сабзи кузда кавлаб олиш, тарага жойлаш, ташиш ва омборхонага қўйиш пайтида, ҳар хил микроскопик яралар орқали зарарланади.

Қишлоқ хўжалик фитопатологияси Сабзавот экинларининг касалликлари

• 12 расм. Сабзининг қора чириш касаллигининг мевалардаги белгилари (қўзғатувчи Alternaria radicina).

Қишлоқ хўжалик фитопатологияси Сабзавот экинларининг касалликлари

• САБЗИНИНГ ҚОРА ЧИРИШ КАСАЛЛИГИ
• Касаллик уруғлик ва ўсимлик қолдиқларида ҳам сақланади. Зарарланган илдизмевалар уруғ олиш учун экилганда, чиққан ўсимлик ёз бошларида гулламасдан қуриб қолади ёки кам ва зарарланган уруғ ҳосил қилади.
• Кўпинча алоҳида микроорганизм қўзғатган чириш касаллик ривожланишининг илк босқичларида кузатилади, кейинги босқичларида эса альтернариоз-фузариоз, альтернариоз-оқ чириш-кулранг чириш, альтернариоз-фузариоз-бактериоз каби қўзғатувчиларнинг ҳар хил мажмуалари учрайди. Қора чириш билан курашда фомозга қарши тавсия қилинган тадбирларни қўллаш тўла самара беради.
• Касаллик Ўзбекистонда ҳам қайд этилган. Кузатувда альтернариоз омборхонада сақланаётган сабзида тарқалиши бўйича оқ ва кулранг чиришлардан сўнгги 3-нчи ўринни эгаллаган.