17 мавзу Қўшимча маърузалар (мустақил тайёрланишда ёрдам учун)

Қишлоқ хўжалик фитопатологияси Сабзавот экинларининг касалликлари

• 10 расм. Сабзининг фомоз касаллигининг ўсимлик барглари, пояси, тўпгули ва мевасидаги белгилари (қўзғатувчи Phoma rostrupii).

Қишлоқ хўжалик фитопатологияси Сабзавот экинларининг касалликлари

• САБЗИНИНГ ФОМОЗ КАСАЛЛИГИ
• Омборхонада сабзининг чириши кучаяди ва фомоз бошқа соғлом меваларга тарқалади. Қиш ўрталарида зарарланган тўқималарда, қора нуқталар шаклида замбуруғ пикнидалари пайдо бўлади. Улардан споралар суюқликда оқиб чиқади, натижада сабзининг усти илвиллаб кетади ва пушти тус олади. Споралар сабзи кўмилган қумни, омборхонанинг пол, девор ва бошқа жойларини зарарлайди. Омборхонада муайян паст ҳарорат таъминланса, фомоз кам тарқалади.

Қишлоқ хўжалик фитопатологияси Сабзавот экинларининг касалликлари

• САБЗИНИНГ ФОМОЗ КАСАЛЛИГИ
• Уруғлик олиш учун фомоз билан ҳатто кам зарарланган илдизмевалар баҳорда экилганда, уларнинг кўпчилиги (60% гачаси) гуллашгача бўлган даврда чириб кетади, қолганларидан зарарланган уруғ олинади. Бундай уруғ экилганида унмасдан чирийди, ёки униб чиққан ниҳоллар чириб кетади. Инфекция ўсимлик қолдиқларида 3 йилгача сақланади. Фомоз енгил, қумоқ тупроқларда кучли ривожланади.
• Қўзғатувчининг белгилари. Пикнидалар думалоқ, қора тусли. Пикноспоралар пикнидадан сувда эрувчи шилимшиқ модда ёрдамида ёпишган ҳолда, буралувчи қўнғир-қора тасмачалар шаклида, чиқади; улар 1 ҳужайрали, эллипсоид шаклли, рангсиз ёки, кўп бўлганида, оч-қизил тусли, ўлчами 4-6х1,5-3 мкм.
• Зарарланган ўсимлик қолдиқларида замбуруғнинг аскомицет босқичи (Leptosphaeria rostrupii) нинг перитецийлари, уларнинг ичида цилиндр шаклли халтачалари ривожланади. Аскоспоралар 4 ҳужайрали, ўртадаги 2 ҳужайра четдагиларидан каттароқ, урчуқ шаклли, кулранг-оқ ёки яшилроқ тусли, ўлчами 19-23х7-8 мкм.