17-lekciya Operacion sistemadaǵı virtual yad

Ózgertiriletuǵın qatardı óz basımshalıq menen tańlaw. Eń ápiwayı algoritm, oǵan kóre almastırılǵan qatar tosınarlı saylanadı. Bunı, mısalı, esaplaǵısh járdeminde ámelge asırıw múmkin, onıń zarbasi yamasa ótkerip jiberiliwine qaramastan, onıń quramı hár bir saat zarbasi menen birge ko’beyedi. Esaplag’i’shdag’i’ baha almastırıw ushın qatardı anıqlaydı. Bul algoritm kamnen kem qollanıladı.

FIFO principi boyınsha isleytuǵın algoritm
FIFO (англ. first in, first out — «первым пришёл — первым ушёл») — waqtın hám ústin turatuǵınlıqlardı esapqa alǵan halda maǵlıwmatlardı tártipke salıw hám manipulyacıyalaw usılı. Bul sóz dizbegi gezekti texnikalıq qayta islew yamasa qarama-qarsılıqlı sorawlarǵa xizmet kórsetiw principin tariyplaydi, bul processga tómendegishe princip tiykarında buyırtpa beriw kerek: “birinshi keldi-birinshi xızmet etdi”. Birinshi kelgenge birinshi bolıp xızmet etiledi, keyingisine birinshisiniń xızmeti tamam bolaman degenge shekem ku’tedi hám taǵı basqa.
Bul princip, adamlar náwbette turǵan tártipte xızmetler alıp atırǵanda náwbette turǵan adamlardıń minez-qulqlarına uqsas bolıp tabıladı. Tap sol zat, mısalı, tártipke asırılmaǵan kóshe kesispesinde, aydawshılar aydawdı dawam ettiriwlerin kútgende júz beredi. FIFO sonıń menen birge, hár bir processke protsessor waqtın olarǵa xizmet kórsetiw tártibinde ajıratıp turatuǵın FIFO algoritmın rejelestiriw operacion sistemasınıń qısqartpası si’pati’nda isletiledi.
Keńlew mániste, LIFO yamasa last-ın-first-out abstrakciyası ("aqırǵı kelgen — birinshi bolıp ketken") FIFO abstrakciyasınıń qarama-qarsısı. Filo ushın kemrek isletiletuǵın sinonimi esapqa alınsa, bul parq anıqlaw bolıwı múmkin, yaǵnıy birinshi-aqırǵı ("birinshi kelgen-aqırǵı ketken") degen mánisti ańlatadı. Tiykarınan, eki abstrakciya da dizim manipulyatcıyasınıń ulıwma koncepciyasınıń ayri’qsha jaǵdayları bolıp tabıladı. Parq dizimde (maǵlıwmatlar) emes, bálki quramǵa kiriw qaǵıydasında. Birinshi halda, qosıw dizimniń bir ushi’na, ekinshisinen shıǵıp ketiw, ekinshi halda qosıw hám alıp taslaw bir ushi’nda ámelge asıri’ladı.
FIFO bolsa dizim gezegi, LIFO bolsa stek dep ataladı.
Gezektiń bir variantı - bul ústin turatuǵın gezek bolıp, ol ushın FIFO atın isletiw múmkin emes, sebebi bul halda maǵlıwmatlar dúzilisi basqa princip tiykarında qayta islenedi. Gezek teoriyası gezektiń ulıwma túsinigin, sonıń menen birge, qatań FIFO tiykarında xızmet kórsetiletuǵın gezeklerdiń óz-ara tásirin óz ishine aladı. Bul principti belgilew ushın FCFS qısqartpası da isletiledi (first come, first served —" birinshi bolıp kelgen, birinshi xızmet").