17-laboratoriya ishi. Dasturiy ta’minot marketingini amalga oshirish usullari

---

12-
ma’ruza. Biznesning 
assimetrik modellari

---

Reja: 
•
Biznesning assimetrik modellari: raqobatda ustunlik yaratish.
•
Qo
‘
shimchalar iqtisodiyoti tushunchasi va uning biznes modellar uchun 
ahamiyati. 
•
Apple, Android, Amazon - keys stadilar.

---

ASIMMETRIK MA'LUMOT 
- bu bitim taraflari o'rtasida mahsulot
to'g'risidagi ma'lumotlarning notekis taqsimlanishi. Asimmetrik ma'lumotlarning
holati, har bir ishtirokchi muhim ma'lumotlarga ega bo'lgan holda, kontraktlar
yoki bitimlar tuzish jarayonida yuzaga keladi.

---

•
Assimetrik biznes modeli - bu sanoatni kesib
o‘tadigan
va foydani bir
sohadan boshqasiga
ko‘chib o‘tishga
olib keladigan biznes modeli.

---

Axborot assimetriyasi tufayli moliya bozorlarida bir nechta asosiy muammolar
yuzaga keladi:
- nomaqbul tanlov muammosi;
- yomon e'tiqod xavfi muammosi;
- qimmat davlat tekshiruvi muammosi.

---

Masalan, ipoteka bilan ta'minlangan qimmatli qog'ozlar holatida, axborot
assimetriyasi muammosi emitent (emitent) investorga taklif etilayotgan
qimmatli qog'ozlar sifati va ularning orqasidagi ipotekalar to'g'risida ko'proq
ma'lumotga ega ekanligidan dalolat beradi. Ipoteka bilan ta'minlangan qimmatli
qog'ozlar to'g'risida investorlarning ma'lumotlari yo'qligi, ular qimmatli
qog'ozlarni sotib olishdan qo'rqishlariga yoki bunday qimmatli qog'ozlardan
daromadlarni oshirishni talab qilishlariga olib kelishi mumkin.

---

Asimmetrik biznes modelida tashkilot foydalanuvchini to'g'ridan-to'g'ri
monetizatsiya qilmaydi, ammo foydalanuvchilar foydalanuvchi tomonidan
taqdim etiladigan ma'lumotni texnologiya bilan birlashtiradi, shu bilan asosiy
aktivni saqlab qolish uchun mijozning asosiy haqi bo'ladi. Masalan, Google 
foydalanuvchilarning ma'lumotlaridan foydalanib, reklama beruvchilarga
ko'rinishi uchun sotilgan algoritmlari bilan birgalikda pul ishlaydi.

---

Asimmetrik biznes modellari tushunchasi

---

---

•
Asimmetrik biznes modellarga misol qilib, Google va Facebook 
kompaniyalarini olishimiz miumkin. 
•
Ikkalasi ham e'tiborga asoslangan modellar bo'lib, foydalanuvchilarning
ma'lumotlari reklama beruvchilarga sotiladi. Shuni ta'kidlash kerakki, bu
to'g'ridan-to'g'ri sotiladigan ma'lumotlar emas, balki ushbu kompaniyalar
tomonidan qidiruv algoritmlari (Google uchun) va ijtimoiy grafik algoritmlari
(Facebook uchun) tomonidan qayta tiklanadigan va reklama beruvchilarga
sotiladigan ma'lumotlar hisoblanadi.

---

•
Eng qimmat manfaatdor foydalanuvchi hisoblanadi, chunki u kompaniyaning
asosiy aktivini takomillashtirish uchun foydalaniladigan ma'lumotlarni taqdim
etadi. Texnologiyalar bilan birlashtirilgan holda, asosiy aktiv asosiy xaridorga
sotiladi.
•
Google misoliga qaytsak, foydalanuvchilar Google orqali qidiruv
ma'lumotlarini taqdim etish orqali qidirishadi.

---

OTT (Over The Top) o'yinchilari an'anaviy telekommunikatsion foyda
markazlariga tobora ko'proq bosim o'tkazayotganliklari sababli, ularni
to'g'ridan-to'g'ri raqobatchilar sifatida ko'rish istagi paydo bo'ladi. 
Shunga qaramay, OTTlar telekommunikatsiya xizmatidan olinadigan
daromadlar uchun raqobatlashmaydi; o'rniga, ular raqamli qiymat zanjiridagi
asosiy yo'nalishlarni boshqarish uchun raqobatlashadilar, iste'mol modellari, 
onlayn reklama, dasturiy ta'minotni litsenziyalash, elektron tijorat va boshqalarni
qamrab oladigan biznes modellari bilan. 

---

•
Shunday qilib, raqobat nosimmetrik emas, chunki tashuvchilardan farqli
o'laroq, OTTlar mobil Internet xizmatini taqdim etish yukini o'z zimmasiga
olmaydi. Ulanish ularning biznes modeli uchun avtomobilga gaz kabi muhim
bo'lishi mumkin; hali OTTlarning o'zi emas, balki uni etkazib beradigan
telekommunikatsiyalar. Ushbu nosimmetriklik telkoslar uchun ba'zi eski
biznes modellarining rentabelligini himoya qilishni qiyinlashtiradi.

---

OTT telekompaniyalar bilan foyda uchun emas, 
balki boshqarish uchun raqobatlashadi

---