16-multidisciplinary online distance conference on "scientific and practical research in uzbekistan" part-14

17
IQTISODIYOT ASOSLARI FANINI O‘RGANISHDA TURLI METODLARNI 
QO‘LLASH VA UNING AHAMIYATI
Алиева Дилором Рашидхановна
Наманган Шахар 7-умумий урта таълим мактаби 
1-тоифали иктисодий билим асослари фани укитувчиси 
[phone]
[e-mail] 
Annotatsiya: 
ushbu maqolada iqtisodiyot fanida turli metodlar qo‘llash va ushbu metodlarning 
bir- biridan farqi va ahamiyati borasidagi qarashlar mavjud bo‘lib, maqolada bir qancha metodlar 
o‘zaro.farqlangan.
Kalit so‘zlar: 
iqtisod,.o‘yin,.metod,.farq,.jarayon,.o‘quv.jarayoni.
Har bir fan o‘qituvchisi ta’lim jarayonida turli xil metod yoki usullar foydalanib dars 
samaradorligini,.o‘quvchilarning.fanga.bo‘lgan.qiziqishini.uyg‘otishga.xarakat.qiladi..Metodlar.
turli xil bo‘lib, iqtisodiyot asoslari fanida ham ushbu metodlardan foydalanish o‘quvchilarda 
ijodiy.fikrlashga,.ularni.hayotga.muhabbat.uyg‘otishda.muhim.ahamiyat.kasb.etadi..Quyida.bir.
qancha.metodlar.keltirib.o‘tamiz.
«aqliy. hujum». uslubida. qo‘yilgan. savol,. muammo,. masalani. butun. guruh. bilan. birgalikda.
muhokama. qilinadi. («aqliy. hujum». breynstorming. —. ing.. —. brain-miya,. storming-hujum,.
bo‘ron,.qattiq.hayajon)..u.talabalarni.o‘quv.jarayonida.mashg‘ulotlar.faol.qatnashishlarini,.turli.
g‘oyalarni. topish. va. bayon. qilish. chog‘ida. bosh.qalarni. ham. fikrini. jalb. qilish,. o‘z. fikrlarini.
aytishga.yo‘naltiruvchi.metoddir..Bu.metodni.qo‘llaganda,.qo‘yilgan.g‘oya,.savol.barchani.o‘ziga.
jalb.qiladi..Bu.metodda.ma’lum.muammo.bo‘yicha.har.bir.talabaning.fikr-mulohazasi.tinglanib,.
ular.asosida.ma’lum.bir.yechim.tanlanadi..uslub.bo‘yicha.dars.o‘tishni.quyidagi.sxema.orqali.
ko‘rsatish.mumkin.
Bu.metod.asosida.savol.muhokamasini.ikki,.uch.xil.usulda.o‘tkazish.mumkin..Har.bir.usul.
ikki.yoki.uch.bosqichdan.iborat.bo‘ladi..Birinchi.usul..Darsning.birinchi.bosqichida.guruh.ikkiga.
ajratiladi..Talabalar.qo‘yilgan.muammo.yoki.savol.bo‘yicha.o‘z.fikr-mulohazalarini.navbatma-
navbat.qisqacha.bayon.qiladi..Bunda.har.bir.talaba.masalaga.o‘z.nuqtayi.nazaridan.yondashishga.
harakat. qilishi. kerak.. sababi,. birinchidan,. iloji. boricha. ko‘proq. fikr,. g‘oya,. taklif,. tavsiyalarni.
to‘plash.. ikkinchidan,. hammani. o‘z. fikrini. ochici. bildirishni. ta’minlash.. uchinchidan,. vaqtni.
tejash.. O‘qituvchi. o‘quv. jarayonida. tashabbusni. shunday. qo‘lga. olishi,. darsni. tashkil. qilishi.
kerakki,.har.bir.talaba.mavzuga.daxldor.darajada.fikr.aytishi.zarur..ikkinchi.bosqichda.bildirilgan.
fikrlar,.g‘oyalar,.takliflar.sara.lanib,.guruhlarga.ajratilib,.muhokama.qilinadi..Tahlil.asosida.ular.
ichidan.eng.maqbul,.samarali.yechim.tanlanadi.
ikkinchi. usul.. Birinchi. bosqichda. qo‘yilgan. muammo,. masala. bo‘yicha. har. bir. talaba. o‘z.
fikrini. bildiradi.. u. qisqa,. tushunarli. bo‘lishi. kerak.. Talabalar. bildirgan. fikrni. o‘qituvchi. yoki.
talaba. yozib. borishi,. yoki. 2—3. daqiqa. vaqt. belgilanib,. har. bir. talaba. o‘z. fikrini. yozib. berishi.
mumkin.
ikkinchi. bosqichda. bildirilgan. fikr. va. g‘oyalar. saralanadi.. Birgalikda. muhokama. qilinadi..
Yechim.tanlanib,.qaror.qabul.qilinadi..Talabalarning.ishtiroki.va.bildirgan.fikrining.originalligi,.
to‘g‘riligi.va.boshqa.jihatlariga.ko‘ra.ball.beriladi.
Masalan,. «agrar. munosabatlar». mavzusini. o‘tayotganda. agrai. sektoming. muammolarini.
muhokamasi. shu. usul. bo‘yicha. o‘tish. mumkin.. Bular. respublikamiz. uchun. eng. dolzarb.
muammolai-.dandir..chunki,.YalM.ni.26.foizi,.valuta.tushumining.salmoqli.agrar.sektoiga.to‘g‘ri.
keladi..aholining.40.foizdan.ortig‘i.qishloq.xo‘jaligida.band.bo‘lib,.65.foizi.qishloqlarda.yashaydi..
Dars. mavzusi;. agrar. sektorning. uzoq. muddatli. muammolarini. qanday. yechish. mumkin?. Bu.
muammoli savolni muhokama qilish uchun avvalo talabalarning diqqatini agrar sektordagi uzoq 
va.qisqa.muddatli.muammolarning.farqini.ajratishga.harakat.qilishga.undaydi..aqliy.hujumning.
bunday. usuli. qisqa. vaqt. davomida. bir. savolni. turli. jihatdan. ko‘rib. chiqish. imkonini. beradi..
Javoblar. baholanganda. bildirilgan. eng. yaxshi. fikrni. talabalat. ning. oazlari. ajratib,. 1—3. o‘rin.
berishni. taklif. qiladi..Talabalarni. taqqoslash. va. baholashga. jalb. etamiz..aqliy. hujum. metodini.
o‘ziga.xos.modifikatsiyasi.«fikrlar.hujumi».metodi.bo‘lib,.bu.metod.J.Donald.filips.tomonidan.
ishlab. chiqilgan.. uni. katta. guruhlarda. (20. tadan. 60. tagacha. talaba. bo‘lgan). qo‘llash. mumkin..

---

284