16-multidisciplinary online distance conference on "scientific and practical research in uzbekistan" part-14

10
Июнь
17
MAKTAB O‘QUVCHILARIDA IJODIY TAFAKKURNI RIVOJLANTIRISH
Yuldasheva Odina Turg‘unpo‘latovna
Farg‘ona viloyati O‘zbekiston tumani 
65-IDUMI informatika fani o‘qituvchisi 
tel: [phone]
e-mail: odina_ [e-mail]
Annotatsiya:
mazkur maqolada umumta’lim maktablarida bolalar ijodiy faoliyatining o‘ziga 
xos xususiyatlari tadqiq qilingan hamda
 
maktab o‘quvchilarida ijodiy tafakkurni rivojlantirish
 
omillari.asoslangan.
Kalit so‘zlar:
intellektual, kommunikativ va ijodiy qobiliyat, barkamol shaxs, ijodiy faoliyat, 
ijodiy.fikrlash,.intellektual.tashabbus.
ilmiy.va.texnikaviy.taraqqiyot.davrida.hayot.tobora.xilma-xil.va.murakkablashmoqda..Bu.esa.
odamdan.harakatchanlikni,.fikrlashning.moslashuvchanligini,.yangi.sharoitlarga.tez.moslashishni.
va.muammolarni.hal.qilishga.ijodiy.yondoshishni.talab.qiladi..zamonaviy.insonni.tarbiyalashda.
kichik. yoshdan. boshlab,. ularning. qobiliyatlarini. rivojlantirish. tavsiya. etiladi.. shuning. uchun,.
maktabda. nafaqat. reproduktiv,. balki. fikrlash. uslubini. rivojlantirishga. alohida. e’tibor. qaratish.
lozim.. Hozirgi. vaqtda. intellektual,. kommunikativ. va. ijodiy. qobiliyatlarni. rivojlantirish. uchun.
psixologlarga, o‘qituvchilarga, ota-onalarga bolaning paydo bo‘lgan shaxsiga psixologik va 
pedagogik.ta’sir.ko‘rsatish.usullarini.takomillashtirishga.ehtiyoj.mavjud.
Bolalar ijodiy faoliyatining o‘ziga xos xususiyati - bu faoliyat mahsulotining subyektiv 
yangiligi.. uning. ob’ektiv. ma’nosiga. ko‘ra,. bolaning. “kashfiyoti”. yangi,. g‘ayrioddiy. bo‘lishi.
mumkin,.lekin.shu.bilan.birga.o‘qituvchining.rahbarligida,.uning.fikriga.ko‘ra,.uning.yordami.
bilan. amalga. oshirilishi. mumkin.. Bu. o‘quvchi. uchun. ijodkorlik. bo‘lmaydi.. Bunday. holda.
biz. o‘quvchining. taxminlari,. sezgi,. mustaqil. fikrlashlariga. asoslangan. ijodiy. jarayon. bilan.
shug‘ullanishimiz. zarur.. O‘quvchilar. o‘rtasida. ijodiy. fikrlashni. muvaffaqiyatli. shakllantirish.
faqat o‘qituvchi asosida bolalar ijodiyotining asosiy xususiyatlarini hisobga olgan holda va 
ijodiy. fikrlashni. rivojlantirishda. markaziy. muammolarni. hal. qilishda. muhim.. P.P.Blonskiyning.
fikricha,.o‘quvchilarda.matematik.muammolarni.ijodiy.yechish.qobiliyatini.rivojlantirish.uchun,.
avvalo, ularning dunyoqarashini rivojlantirish, tasavvur uchun haqiqiy hissiy asosni yaratish 
haqida.g‘amxo‘rlik.qilish.kerak.
Maktab o‘quvchilarining ijodiy tafakkurining o‘ziga xos xususiyati shundaki, bola o‘z ijod 
mahsuliga.nisbatan.tanqidiy.emas..ijodiy.tafakkurning.rivojlanishi.ijro.mahoratini.shakllantirish.
bilan.uzviy.bog‘liqdir..O‘quvchilarning.qobiliyatlari.qanchalik.ko‘p.qirrali.va.mukammal.bo‘lsa,.
ularning tasavvurlari qanchalik boy bo‘lsa, ularning dizaynlari shunchalik real bo‘lsa, bolalar 
murakkab.matematik.vazifalarni.bajaradilar.
a.savenkovning. fikricha,. intellektual. tashabbusga,. “intellektual. tashabbus”. tushunchalariga.
yo‘naltirish, bola turli xil o‘quv va tadqiqot muammolarini hal qilishda mustaqillikni namoyon 
etishini,. muammoning. asl. yechimini. topishni. istashini. anglatadi;. o‘quv. faoliyatining. yuqori.
mustaqilligi,.bilimlarni.mustaqil.izlash,.muammolarni.o‘rganishdir..Ko‘rinadiki,.mazkur.fikrlar.
o‘quvchilarning.ijodiy.tafakkurini.shakllantirishga.imkon.beradi.
ijodiy.fikrlashni.shakllantirishning.uchta.asosiy.shartini.ajratish.mumkin:
1).ta’limni.individuallashtirish;
2).ilmiy-tadqiqot.mashg‘ulotlari;
3).muammoni.hal.qilish.
Zamonaviy ijtimoiy-iqtisodiy sharoitda maqsadga erishishning yangi, eng maqbul usullarini 
topishga. qaratilgan. “ijrochi”. turidan,. harakatlarni. taniqli. algoritmga. muvofiq. aniq. bajaradigan.
“ixtirochi”.turiga.yo‘naltirish.tendensiyasi.mavjud..
O‘quvchilar ijodini rivojlantirishga intilayotgan o‘qituvchi, birinchi navbatda, sinfda 
o‘quvchilarning ijodkorligi uchun qulay shart-sharoitlarni yaratishi kerak, ya’ni savollarning, 
yangi. istiqbollarning,. g‘oyalarning. paydo. bo‘lishini. osonlashtirishi. va. rag‘batlantirishi. kerak..
shu.bilan.birga,.ijodiy.fikrlashning.turli.jihatlari.bo‘yicha.maxsus.tayyorgarlikka.e’tibor.berish.
kerak:. muammolarni,. izlash;. gipotezada. alternativa. va. o‘ziga. xoslik;. g‘oyalar. rivojlanishini.
baholash..

---

265