|
10
Июнь
17
tarbiyalanib. boriladi.. islomda. bolaning. kichik. yoshidan. boshlab. ota-onaning. hurmat. qilishi.
uqtiriladi.. O‘g‘il. bolaning. onasiga. bo‘lgan. muhabbati. uning. kelajakda. butun. ayol. zotiga,.
xususan,. umr. yo‘ldoshiga. bo‘lgan. muhabbatini. tarkib. topishiga. yordam. beradi.. Qiz. bolaning.
otasiga bo‘lgan mehribonchiligi esa butun erkak zotiga, jumladan, bo‘lajak eriga bo‘lgan hurmat
tuyg‘ularini. shakllanishiga. turtki. bo‘ladi.. Ma’lumki,. islom. dinining. muqaddas. manbalaridan.
bo‘lmish Qur’oni Karim va hadislarda ham odob-axloq, ayollarning turmushdagi o‘rni va
vazifalari, er va xotin o‘rtasidagi munosabatlar, bola tarbiyasi va oila yuritish hamda muhabbat
masalalariga.keng.o‘rin.berilgan..Quyidagi.hadislar.to‘plamidan.bir.necha.misollar.keltiramiz..
“farzandlaringizni. izzat-ikrom. qilish. bilan. birga. axloq-odobini. ham. yaxshilangiz”(38-hadis);.
“Qachonki er o‘z xotiniga va xotin o‘z eriga qarashsa, Tangri ham ularga rahmat nazari bilan
qaraydi, bordi-yu kaftini kaftiga qo‘ysa, barmoqlari orasidan gunohlar duvduv to‘kiladi”(44-
hadis);. “Hech. bir. ota. o‘z. farzandiga. hulqu. odobdan. buyukroq. meros. berolmaydi”(136-hadis)..
Bola Alloh taoloning ota-onaga topshirilgan bir omonati bo‘lgandan uni tarbiya qilmoq ota-onaga
tegishli. bo‘lgan. bir. burchdir.. Dunyoga. kelgan. bir. bolaning. ko‘ngli. imom. fazoliy. aytganicha,.
“har.turli.naqshlardan.bo‘sh.bo‘lgan.bir.nafis.14.javhardirki,.u.naqsh.qilinsa.bo‘ladir.va.qaysi.
yoqqa.tortsang,.o‘sha.yoqqa.tortiladir”..Bir.ona.bolasini.dunyoga.keltirar,.tirikligining.quvvati.
bo‘lgan bir qism suti bilan uni to‘ydirar, quchog‘ida o‘stirar, suyukli yurak mevasining rohati
uchun.shirin.uyqularidan,.butun.tinchligidan.kechar..uning.tarbiyasi,.baxtli.bo‘luvi.uchun.jonu.
yuragidan.tirishadir..uning.uchun.chekmagan.jafosi,.qilmagan.fidokorligi.qolmas..Tirikligining.
so‘nggi.nafasiga.qadar.uni.sevadi..Bolasining.bir.oz.boshi.og‘risa,.uning.salomatligini.qaytarish.
uchun.bor.molu.jonini.beradi..unga.har.zamon.jonim.deb.murojaat.qiladilar..uning.bu.so‘zi.juda.
to‘g‘ridir.. chunki. bolalar. ona. tanu-jonining. bir. bo‘lagidir.. “Jannat. onalarning. oyoq. ostidadir”.
deyilgan.hadis.sharifda..Onalarning.naqadar.ortiq.hurmatu.muhabbatga.loyiq.ekanini.ko‘rsatish.
uchun.etarlidir.
Tarbiya xususida taniqli o‘zbek pedagogi, ma’rifatparvar bobomiz Abdulla Avloniy bunday
degan edi: “Tarbiya bizlar uchun yo hayot, yo mamot, yo najot, yo falokat, yo saodat, yo halokat
masalasidir”..shundan.ko‘rinib.turibdiki,.shaxs.tarbiyasi.xususiy.ish.emas,.balki.ijtimoiy,.davlat.
ahamiyatidagi. ishdir.. chunki,. har. bir. xalqning. taraqqiy. etishi,. davlatlarning. qudratli. bo‘lishi.
avlodlar.tarbiyasiga.ko‘p.jihatdan.bog‘liq.
Oila va oilada bola tarbiyasi masalasi Abu Ali ibn Sinoning ilmiy merosida ham muhim
o‘rin. egallaydi..abu.ali. ibn. sinoning. oilada. er. bilan. xotin. o‘rtasidagi. munosabatlar. borasida.
aytgan. fikrlari. bag‘oyat. qimmatlidir.. «Tadbir. al-manozil». asarining. «afsofiy. bextarin. zanho».
bo‘limida oilada xotinlarning yaxshi xulqli bo‘lishi orqali o‘z qizlariga namuna bo‘lishlari
haqidagi.fikrlarini.quyidagicha.asoslaydi:
1..Xotin.kishi.bilimli.bo‘lsin..
2..u.dinga.ishonmog‘i.kerak..
3..uyatchan,.sharm.hayoli..
4..Tabiatan.jasur..
5..O‘z.erini.qattaq.sevishi..
6..Tug‘ishi.va.bola.tarbiyasi.haqida.o‘ylashi..
7..Ezma.bo‘lmasligi.
8..O‘z.eriga.bo‘ysunishi..
9..To‘g‘ri.bo‘lishi.
10..u.hech.vaqt.o‘z.sha’niga.dog‘.tushirmasin..
12..O‘z.vazifasi.va.burchini.yaxshi.bajarishi..
13..Xotin.oila.xo‘jaligida.narsalardan.to‘g‘ri,.tejab.foydalana.bilsin.
14..u.o‘zining.xarakteri.va.yaxshi.tomonlari.bilan.eridagi.kamchiliklarni.yo‘qota.olsin.–deb.
izohlaydi..abu.ali. ibn. sino. er. va. xotinning. yaxshi. sifatlarini. sanab. o‘tadi.. ularning. shaxsiy.
namunalari bola uchun o‘rnak bo‘lib uning kelajak taqdirini belgilashida muhimligini alohida
uqtiradi.
Sharq mutaffakkiri Yusuf Xos Hojib o‘zining “Qutadg‘u bilig” asarida bola tarbiyasi haqida
to‘xtalib, “Farzand qanchalik bilimli, aqlli-xushli bo‘lsa ota-onasining yuzi shunchalik yorug‘
bo‘ladi”.. u. bola. tarbiyasida. otaning. ma’suliyatiga. alohida. e’tibor. beradi.. “Kimning. o‘g‘il-qizi.
erka.bo‘lsa,.deb.yozadi.u.unga.shu.kishining.o‘zi.mungli.bo‘lib.yig‘laydi..deb.ta’kidlaydi..
Abu Rayxon Beruniy “O‘tmish avlodlaridan qolgan yodgorliklar”, “Hindiston”, “E’tiqodlar
va.dinlar.haqida”,.kabi.ko‘pgina.asarlarida.bolalarni.axloqiy.tarbiyasida.oid.qimmatli.fikrlarni.
246
Do'stlaringiz bilan baham: |
