16-multidisciplinary online distance conference on "scientific and practical research in uzbekistan" part-14

 4-sonli maktabning 2-toifali boshlang‘ich ta’lim o‘qituvchisi
Telefon nomeri: [phone] 
Annotatsiya:
Ushbu maqolada pedagog sifatlari, pedagogning kasbiy va shaxsiy sifatlari 
yuzasidan.mulohazalar.yuritilgan.
Kalit so‘zlar:
Ustoz, muallim, o‘qituvchi, jamiyat, tarbiya, shaxs, davr,dars, kasb, ma’naviyat, 
ma’rifat.va.mafkura.
Davlat va jamiyat uzluksiz ta’lim va kadrlar tayyorlash tizimi barcha uchun ochiq bo‘lishini 
va. hayot. o‘zgarishlariga. moslanuvchanligini. ta’minlaydi.. Kadrlar. tayyorlash. sohasida. jahon-
ilg‘or tajribasini hisobga olish uzluksiz ta’lim va kadrlar tayyorlash tizimining barcha jihatlariga 
dahldor.bo‘lib,.uning.rivojlanish.omillaridan.biridir..
Jamiyat taraqqiyotining har bir bosqichichida ustoz, muallim, o‘qituvchi zimmasiga eng 
muhim. vazifa-. jamiyat. kelajagi. bo‘lgan. yoshlarni. tarbiyalash,. ilm. berish. vazifasi. yuklatilgan..
Hatto ibtidoiy jamoa tuzumidayoq yoshlarni tarbiyalash muassasalari tashkil etilib, ularda 
tajribali,. hayotni. ko‘rgan. oqsoqollar. bolalarni. tarbiyalaganlar.. O‘qituvchilik. kasbining. paydo.
bo‘lishi.tarbiyaning.kelib.chiqishi.bilan.bog‘liqdir..
Har bir jamiyatda ham pedagog, o‘qituvchi, tarbiyachilarga yoshlar murabbiysi sifatida katta 
hurmat.bilan.qarab.kelingan..ayniqsa,.bizning.mustaqil.yurtimizda.o‘qituvchiga.hurmat.e’tibor.
va. unga. qo‘yilgan. ma’suliyat. ham. nihoyatda. oshib. bormoqda.. shu. o‘rinda. respublikamizda.
1-oktabrni.,,ustoz.va.murabbiylar.kuni’’.deb.e’lon.qilinganligini.ta’kidlab.o‘tish.joiz.
Ma’lumki, ,,shaxs va davr’’ yoki ,,davr va shaxs’’ munosabati muammolari tahlilida uchta 
holat bo‘lishi mumkin:
Birinchi toifa- shunday shaxslar bor ular davr bilan hamnafas, o‘zi yashagan zamonning 
yalovbardori.sifatida.namoyon.bo‘ladi..
Ikkinchi toifa- shaxslar o‘z davrining ruhi, maqsad va vazifalarini anglay olmaydi, ya’ni 
zamondan.orqada.qoladi.
Uchinchi toifa- insonlar yetakchilar sanalib, ular voqelikdan o‘zib ketadi, ayni paytda o‘z 
davrining. ruhini. chuqur. his. etadi. va. anglaydi.. Bunday. shaxs. hayotiy. qarashlari,. g‘oyasi. va.
faoliyati.yo‘nalishida.kelajakni.ko‘ra.oladi.
O‘qituvchi shunday yetakchilik xususiyatiga ega bo‘lgan, ma’naviyati yuksak shaxs bo‘lishi 
va.shunday.shaxsni.tarbiyalashi.lozim..shaxsning.ma’naviy.olami.yuqori.bo‘lsa,.tabiiy.ravishda.
bu.uning.amaliy.faoliyatida.ham.o‘z.ifidasini.topadi,.uning.g‘oyalari.jamiyatga.singadi.
Bu.borada.bizning.buyuk.allomalarimiz.ham.pedagogika.sohasiga.o‘zining.fikr.mulohazalarini.
aytib.o‘tishgan.
abu.ali.ibn.sinoning.fikricha.,,o‘qituvchi.matonatli.sof.vijdonli,.rostgo‘y,.bolani.tarbiyalash.
yo‘llarini,. axloq. qoidalarini. yaxshi. biladigan. odam. bo‘lmog‘i. lozim.. Muallim. o‘quvchining.
butun.ichki.va.tashqi.dunyosini.o‘rganib,.uning.aql.qatlamlariga.kirolmog‘i.lozim’’.
al. farobiyning. fikricha-. ,,O‘qituvchi. o‘z. or-nomusini. qadrlashi,. adolatli. bo‘lmog‘i. lozim..
Ana shundagina u insonlikning yuksak darajasiga ega bo‘ladi va baxt cho‘qqisiga erishadi’’-deb 
ta’kidlaydi.
Yusuf Hojib Qoshg‘ariy- ,,A’zolar kasalligi bilan yuzlarcha, minglarcha odamlar holok 
bo‘lsalar, nodonlik, bilimsizlik tufayli o‘n ming va yuz minglarcha odamlar holok bo‘ladilar 
“-.deb.ta’kidlashi.bejiz.emas.
Ulug‘ mutafakkir Alisher Navoiy ham o‘qituvchining yoshlarga ta’siri o‘tkazish mehnatini 
xolisona baholab: ,,Agar shogird nodonlikka erishsa ham unga (muallimga) qulluq qilsa arziydi”, 
,,Xalq.yo‘lida.kim.senga.bir.harf.o‘rgatmish.ranj.ila”,-.kabi.satrlar.bitgan.
Nasriddin Tusiy o‘zining ,,O‘qituvchilarni tarbiyalash to‘g‘risidagi” nomli asarida: ,,O‘qituvchi 
nutqi.hech.qachon.va.hech.qayerda.zaharhandali,.qo‘pol.yoki.qattiq.bo‘lishi.mumkin.emas..Dars.
paytida.o‘qituvchining.o‘zini.tuta.olmasligi.ishni.buzishi.mumkin”,-deydi.
Mamlakatimizda kadrlar tayyorlash milliy dasturini hayotga tadbiq etish jarayonida 
o‘qituvchining yosh avlodga ta’lim va tarbiya berishda jamiyat oldida javobgarligi yanada ortib 

---

216