16-mavzu. Ayirish tizimi kasalliklari, patogenezi va farmakoterapiya asoslari Reja

Davolash. Birinchi navbatda birlamchi kasalliklar davolanadi. Yuqumli kasalliklar maxsus qon zardoblari, antibiotiklar va sulfanilamidlarni qo‘llash, zaharlanishlarda zaharlarni neytrallash, hazm traktidan chiqarib yuborishga qaratilgan tadbirlar o‘tkaziladi (sut, tuxum, oshqozonni yuvish, antidotlar). Ratsiondagi osh tuzi kamaytiriladi. Suv berish chegaraladi. Uglevodli, oqsilli oziqalar, konsentratlar va dukkaklilar, cho‘chqalar va go‘shtxur hayvonlarga hayvonot olamidan olinadigan oziqalar, tuxum beriladi. Uremiya va atsidoz belgilari kuzatilganda oqsillarga boy oziqalar berish chegaralanadi.
Davolashning maqsadi intoksikatsiya va atsidoz holatini yo‘qotish, shishlar paydo bo‘lishini oldini olish, yurak faoliyatini yaxshilash va organizm rezistentligini oshirishga qaratiladi. Intoksikatsiya va atsidozni yo‘qotish maqsadida geksametilentetramin, glyukoza yoki gemodez eritmalari, siydik haydovchi vositalardan kaliy atsetat, teofillin, temisal, eufillin kabilar, katta hayvonlarga 10%-li kalsiy xlorid eritmasi 400 ml gacha vena orqali yuborilishi mumkin. Anuriya kuzatilganda qon oqizib yuborish mumkin.
Nefroskleroz (Nephrosclerosis, buyraklarning surunkali interstitsinal yallig‘lanishi, buyrak sirrozi, «bujmaygan buyrak») - buyrak parenximasining atrofiyaga uchrashi oqibatida uning o‘rniga biriktiruvchi to‘qima o‘sishi bilan xarakterlanadi.
Nefroskleroz buyrak etishmovchiligi bilan o‘tadigan surunkali nefrit yoki nefrozning so‘ngi bosqichi bo‘lib hisoblanadi. Kasallik qoramol, go‘shtxur hayvonlar va cho‘chqalarda tez-tez uchrab turadi.
Sabablari. Nefroskleroz buyraklardagi surunkali yoki distrofik o‘zgarishlar oqibatida paydo bo‘ladi. Leptospiroz, cho‘chqalar saramasi, itlar ulati, otlarning manqa kasalliklari paytida kechikib aniqlanadigan nefrit aslida nefroskleroz ko‘rinishida namoyon bo‘ladi. Shuningdek, mog‘orlagan, tarkibida nitratlar, pestitsidlar qoldiqlarini saqlovchi oziqalar bilan oziqlantirishlar, ekzemalar, surunkali ich qotishi oqibatida kelib chiqadigan nefrozlar ham jarayonning nefrosklerozga utganidan keyingina aniqlanadi. Kislotalik xususiyati baland oziqalar, ratsionning konsnetrat tipidagi bo‘lishi buyraklarda yallig‘lanishsiz xarakterdagi interstitsial biriktiruvchi to‘qimaning o‘sishi kuzatilishi mumkin. Go‘shtxur hayvonlar, asosan itlarda nefroskleroz umumiy ateroskleroz paytida rivojlanadi.