16 “Kasperskiy” antivirusi bilan ishlash

79.Zamonaviy matn muharrirlari va ularning imkoniyatlari va asosiy xususiyatlari
Matn kirituvchi dasturlar qisqa hajmdagi matnlarni va ko`p sahifali matnli ma`lumotlarni kiritish uchun mo`ljallangan. Bu dasturlarning mavjudligi shu yo`nalishda ishlaydigan mutaxassislar uchun qulay va ularning ish samaradorligini, hamda uning sifatini oshiradi. Aniqrog`i bir marotaba kiritilgan ma`lumotni kompyuterning xotirasida uzoq muddatda saqlashi, o`zgartirish kiritishi, nusxa olishi va istalgan nusxada chop etib olishi mumkin.

Matnli muharrirlar matnli axborotni qayta ishlash uchun mo’ljallangan va asosan quyidagi vazifalarni bajaradi:

matnni faylga yozish; qo’shimcha kiritish, chiqarib tashlash, ramzlar, qatorlar, matn parchalarini almashtirish; orfografiyani tekshirish; matnni turli shriftlarda bezash; matnni tekislash; boblarni tayyorlash, matnlarni sahifalarga bo’lib tashlash; so’z va jumlalarni izlash va almashtirish; matnga sodda bezaklar kiritish; matnni terib tayyorlash.
Komp’yuterda turli matnli ma’lumotlarni, nashriyot mahsulotlarini tayyorlash, tahrir qilish va ularni sahifalashga xizmat qiluvchi vositalar bo’lib, imkoniyatlariga ko’ra quyidagi guruhlarga bo’linadi:

- oddiy matnli ma’lumotlarni, turli formulalarni yozish, tahrir qilish va bosmaga chiqarishga imkon beruvchi vositalar. Bularga LUX, Leksikon, PE2, Chiwriter, WD, Multi-Edit kabi dasturlar misol bo’laoladi;

- yuqori sifatli matnli ma’lumotlarni, nashriyot mahsulotlarini (reklama varaqalari, blankalar, vizit kartochkalari va h.k.) tayyorlash va ularni bosmaga chiqarishga imkon beruvchi vositalar. Bularga WinWord, Word Perfect, Word Star, XYWrite, AmiPro kabi dasturlar misol bo’laoladi;

- murakkab nashriyot mahsulotlarini sifatli tayyorlash va ularni sahifalash imkonini beruvchi vositalar. Bularga Corel Wentura, Page Maker, Ventura Publisher, Quark Xpress kabi dasturlar misol bo’laoladi.

MS Word matn muharriri imkoniyatlari.
Har bir yangi yaratilgan dastur o`zining imkoniyatlari va tashqi ko`rinishi (dizayni) bilan boshqa dasturlardan ajralib turadi. Shunday ekan MS Word dasturini ham imkoniyatlari bilan boshqa matn muharrirlaridan ajralib turadi. Bu imkoniyatlar tarkibi quyidagicha tavsiflanadi:

• 
  Matnlarni kiritish va tahrir qilish;
  
• 
  Matnni chop etishda avval ekranda uning shaklini ko`zdan kechirish;
  
• 
  Hujjatlarning tayyor shakllari bilan ishlash ;
  
• 
  Formatlash usullaridan foydalanish ;
  
• 
  Xatlarni amaldagi qoidalar asosida tayyorlash;
  
• 
  Blankalarni tayyorlash ;
  

• 
  Jadvallar bilan ishlash;
  
• 
  Zarur holda yordamchi ko`rsatma berish;
  
• 
  Formulalar yozish;
  
• 
  Imloni tekshirish;
  
• 
  So`zlarni bo`g’inlab ko`chirish;
  
• 
  Windows ilovalari ma’lumotlaridan foydalanish;
  
• 
  Word Art yordamida reklamali matnlar tayyorlash;
  
• 
  Diagrammalar, grafiklar, rasmlar va hokazolar chizish.
  
• 
  Menyular satri quyidagilardan iborat.
  
• 
  - fayl menyusi
  
• 
  - to'g'rilash
  
• 
  - ko'rinish
  
• 
  - joylashtirish
  
• 
  - format
  

• - servis
  

• 
  - jadval (tablitsa)
  
• 
  - oyna (okno)
  
• 
  - ma'lumot (spravka)
  
• 
  Mazkur menyular hujjatlar tanlashda muhim ahamiyatga ega. Endi har bir menyuning asosiy buyruqlari bilan tanishib chiqamiz

  Fayl menyusi:

  
  
• 
  - ochish (открыть)
  
• 
  - hosil qilish (создать)
  
• 
  - saqlash (сохранить)
  
• 
  - …kabi saqlash (сохранить как)
  
• 
  - hujjatlarni chop etish (печать)
  
• 
  - WORD dan chiqish (выход)
  

  "To'g'rilash" menyusi quyidagi amallarni bajaradi :

  
  
• 
  - yo'qotish qirqib olish (virezat)
  
• 
  - nusxalash (kopirovat)
  
• 
  - joylashtirish (vstavit)
  
• 
  - matnni izlash va almashtirish (poisk i zamenit teksta)
  

  "Ko'rinish" menyusi quyidagi amallarni bajaradi:

  
  
• 
  - hujjatni ko'rish rejimini tanlash buyruqlari;
  
• 
  - uskunalar paneli;
  
• 
  - kolontitul o`rnatish
  
• 
  - hujjat matni tasvirining masshtabini sozlash

  "Joylashtirish" menyusi quyidagi amallarni bajaradi:

  
  
• 
  - turli ko'rinishdagi matnlar va grafik tasvirlarni hujjat matni ichiga joylashtirish.
  
• 
  "Format" menyusi quyidagi amallarni bajaradi.
  
• 
  - matnlarni formatlash;
  
• 
  - grafiklarni formatlash (ularning rangi va o'lchovini o'zgartirish);

  "Servis" menyusi quyidagi amallarni bajaradi:

  
  
• 
  - Hujjatlarni tekshirish,
  
• 
  - WORD dasturlarini sozlash.

  "Jadval" quyidagi amallarni bajaradi:

  
  
• 
  - Jadvallarni hosil qilish.
  
• 
  - To'g'rilash.
  
• 
  - Formatlash.
  
• 
  

  "Oyna" menyusi quyidagi amallarni bajaradi:

  
  
• 
  - ochiq xujjatlar oynasini tartibga keltirish,
  
• 
  - kerakli oynani hujjatda ishlash.
  "Ma'lumot" menyusi quyidagi amallarni bajaradi:
  
• 
  - WORD dasturi bilan ishlashga doir ma'lumotlarni olishga xizmat qiladi
  
• 
  - WORD matn protsessorlarida bir nechta uskunalar paneli bo'lib, asosan ikkita "standart" va "format" uskunalar paneli ko'p qo'llaniladi.
  Matn protsessorlari yordamida hosil qilingan matn hujjat deb yuritiladi. U rasmiy hujjat bo'lishi shart emas.
  
• 
  quyida hujjatlarning asosiy parametrlari keltirilgan:
  
• 
  - sahifa o'lchami
  
• 
  - sahifa yo'nalishi;
  
• 
  - hoshiya
  
• 
  - abzats chekinishi;
  
• 
  - shrift turi;
  
• 
  - shrift o'lchami;
  
• 
  - satrlar orasidagi masofa