15-variant pdf

---

15- 
VARIANT
1-SAVOLGA JAVOB
: 
Zamonaviy moliyaning mazmun mohiyati va uning xarakterli 
belgilar
Shaxslarning ma’lum vaqt mobaynida defitsit pul resurslari kirimi (daromadi) va chiqimi (xarajati)ni 
qanday boshqarishni o‘rganishga zamonaviy moliya deyiladi..Zamonaviy moliya” – o‘ziga xos ilmiy-
amaliy fan. Unda, afsuski, hanuzgacha amaliyotimizda yetarli darajada e’tibor berib kelinmayotgan 
hamda qadriga yetilmayotgan vaqt va noaniqlik sharoitida defitsit pul mablag‘larining taqsimlanish 
masalalari o‘rganiladi. Bu o‘rinda, “vaqt” va “noaniqlik sharoitida” deb nomlangan so‘z Zamonaviy 
moliya ilmida bular shunchaki so‘zlar yoki so‘z birikmalari emas. “Zamonaviy moliya” (fani) quyidagi 
uch analitik “ustun” ustida vujudga keladi: 

vaqt omili (davrlar o‘rtasidagi muqobil variantlar 
tahlili)ni hisobga olgan holda pul mablag‘laridan foydalanishni optimal-lashtirish (oqilonalashtirish); 

aktivlar qiymatini baholash; 

portfel nazariyasini ham o‘z ichiga oluvchi riskiy boshqaruv. Yuqorida 
qayd etilganlarni, o‘ziga xos tarzda, “Zamonaviy moliya”ning mustahkam poydevori deb ham atash 
mumkin. Bu har bir asosiy element (“ustun”)larning yadrosi qator tub (fundamental) qonunlar va 
prinsip-lardan iboratdirki, ular yuqoridagilarning har birida qo‘llaniladi. “Zamonaviy moliya” 
nazariyasi shunday doktrinaga asoslanadiki, unga ko‘ra moliyaviy tizimning eng asosiy vazifasi 
insonlar ehtiyojini, shu jumladan oziq-ovqat, kiyim-kechak va uy-joyga bo‘lgan barcha asosiy hayotiy 
ehtiyojlarni qondirishdan iborat.
2-SAVOLGA JAVOB . 
Moliyaviy tizim va uning funksiyalari
Moliyaviy tizimga, yo‘l-yo‘lakay, “Moliyaviy bitimlar tuzish, aktivlar va riskni almashishda 
foydalaniladigan bozorlar va boshqa institutlar majmuiga moliyaviy tizim (financial system) deyiladi”, 
- deb ta’rif berish mumkin. Moliyaviy tizim moliyaviy xizmatlar ko‘rsatuvchi bozorlar, vosita-chilar va 
firmalar hamda uy xo‘jaliklari, xususiy kompaniyalar va hukumat tashkilotlari o‘zlari tomonidan qabul
qilinayotgan moliyaviy qarorlarni ular yordamida oshiradigan boshqa institutlarni o‘z ichiga oladi. 
Ushbuni chizmali tarzda quyidagicha tasavvur qilish mumkin.Moliyaviy tizim moliyaviy xizmatlar 
taqdim etuvchi boshqa institutlar firmalar vositachilar bozorlar ...ni qamrab oladiki, ular yordamida 
davlat tashkilotlari xususiy kompaniyalar uy xo’jalik-lari o’zlari tomonidan qabul qilingan moliyaviy 
qarorlarni amalga oshiradilar (hayotga tadbiq etadilar)Moliyaviy tizim funksiyalari Ularni yanada 
aniqroq tarzda quyidagicha ifodalasa bo‘ladi: • iqtisodiy resurslarning vaqt (davr) bo‘ylab (bo‘yicha), 
davlat chega-rasi orqali va iqtisodiyotning bir tarmog‘idan boshqasiga o‘tish (joyini o‘zgartirish) 
usulini ta’minlash; • riskni boshqarish (riskiy boshqaruv usullarini ta’minlash; • savdoga imkon 
yaratadigan hisob-kitobni amalga oshirish va kliring usullarini ta’minlash; • moliyaviy resurslarni 
birlashtirish va turli korxonalarda egalik-ning bo‘linishi mexanizmini ta’minlash; • iqtisodiyotning turli
tarmoqlarida qaror qabul qilishning markazlashtirilmagan jarayonini muvofiqlashtirish imkonini 
beradigan narx-navo (baho) axboroti bilan ta’minlash; • stimullashtirish muammolarini hal qilish 
usullarini ta’min-lash. Moliyaviy tizim iqtisodiy resurslarning vaqt (davr, zamon) bo‘ylab (bo‘yicha), 
geografik hududning biridan boshqasiga, shuningdek, iqtisodi-yotning bir tarmog‘idan boshqasiga 
(o‘tish) joyini o‘zgartirish usulini ta’minlaydi.

---

3-masala
Berilgan: Izoh:
𝐹
1 = 3%
𝑖
1 = 0,03 F = real daromadlik stavkasi
𝐹
2 = 10%
𝑖
2 = 0,10
𝐹
2 = pensiya jamg’armasiga yillik
𝑡
1 = 10 
𝑦𝑖
1 = 20 
𝑦𝑖𝑙
maoshda ajratiladigan ulush.
S = 3 0000 $
𝑡
1 = ishlash davomiyligi
𝑡
2 = pensiya davri
P = har yillik maosh
S = bir yillik maosh
𝑃𝑀𝑇
1 =omonatga ajratilgan summa
Hisoblash:
PV
1
=
PMT
1
×
1
−
(
1
+
i
1
)
−
t
1
i
1
FV = 
¿ ¿
PMT
2
=
S × i
2
=
30000
×
0,10
=
3000
$
FV
=
¿ ¿
×3000 = 226 203,78
PV
2
=
1
−
¿ ¿
PMT
3
=
P
1
−
¿ ¿
1
−
¿ ¿
15×P = 226 203,78
P = 15080,3 $
Xulosa:har yillik pensiya miqdori 15080,3 dollarga teng