15-тема. Халықты социаллық ҚОРҒАЎ системасы

15.2-кесте
Мийнет процесинде жумысшылерди социаллық қорғаў элементи, механизми ҳәм системаларының классификацисы

Элементлер	Механизмлер	Системалар
Социаллық кепилликлер – миллий дәрежеде: мийнет, социаллық нызамшылық; қәўипсизлик техникасы ҳәм мийнет гигиенасы	Экономикалық, ҳуқықый, сиясий	Мәмлекеттиң минимал социаллық стандартлары: медициналық ҳәм кәсип таңлаў, жумысшылерди кәсипке таярлаў
Жәмәәт, аймақлық, тармақ ҳәм gеnеrаl келисимлердеги социаллық кепилликлер	Социаллық	Мийнетти қорғаў, кәсиплик қәўип-қәтердиң профилактикасы, баҳаланыўы, минималластыры-лыўы, өндиристеги бахытсыз ҳәдийселерди тексериў
Халық аралық Мийнет Шөлкеми конвенция ҳәм усынысларындағы социаллық кепилликлер	Экономикалық, ҳуқықый	Кәсип кеселлиги ҳәм өндиристе мийнет қәбилетин жоғалтқанлығын анықлаў, медициналық, жумыссызлық бойынша напақа, өндиристеги бахытсыз ҳәдийселерден социаллық қамсызландырыў

– өз дүзилисине экономикалық, социаллық, ҳуқықый ҳәм шөлкемлестириўшилик структураларды киритиўши социаллық қорғаў механизмлери; бул структуралар қорғаўдың белгили бир ўазыйпа ҳәм түрлерин (жумысшылер дәраматларын қорғаў, мийнет ҳәм медициналық қорғаўы), сондай-ақ социаллық субъектлер ортасындағы келисимге ерисиў қураллары – тариф келисимлери, жәмәәт шәртнамалары, мийнет шәртнамалары сыяқлыларды тәмийинлеўге қаратылған;

– шөлкемлестириўшилик-ҳуқықый структуралар көринисиндеги социаллық қорғаў институтлары; бул структуралар қорғаўдың мақсетке бағдарланған ўазыйпаларын белгили бир юридикалық статус ҳәмде экономикалық мүмкиншиликлерге муўапық (мәжбүрий ҳәм ықтыярлы социаллық қамсызландырыў, социаллық қорғаў, мәмлекет социаллық тәмийнаты) орынлаўға мөлшерленген.
Социаллық қорғаўдың әҳмийетли сегментлеринен бири – бул хызметкерлерди кәсиплик қәўип-қәтерден қорғаў болып, оның механизмлери 15.3-кестеде берилген.