15-modul. Zahiralarni boshqarish modellari

1-rasm. Zahiralarni saqlashning standart modeli

Zahiralarni boshqarish asosiy modelining shartlar tizimi.

Modellashtirish jarayonini osonlashtirish uchun modelga bir qator shartlar kiritiladi:

1. Mahsulotga bo’lgan talab doimiy yoki doimiyga yaqin bo’ladi. Agar zahiralardan foydalanish koeffitsienti doimiy bo’lsa, unda zahiralar darajasi ham doimiy koeffitsient bilan kamayib boradi.

2. Yetkazib berish vaqti aniq va doimiy miqdor deb faraz qilinadi.

3. Zahiralarning mavjud bo’lmasligiga yo’l qo’yilmaydi.

4. Zahiralarning har bir tsikli davomida mahsulotning doimiy miqdoriga (q) buyurtma beriladi.

Zahiralarni boshqarish modelining yakuniy ko’rinishi quyidagi 2-rasmda keltirilgan.

2-rasm. Asosiy model uchun zahiralarni boshqarish sxemasi.

Umumiy qiymat tenglamasi

Umumiy qiymat tenglamasi

Mavjud zahiralarni saqlashning butun davri bilan bog’liq xarajatlarni aks ettiruvchi model tuzish talab etiladi. Ushbu davrning davomiyligi ahamiyatga ega emas, u bir kun, bir oy, bir yil va h.k. bo’lishi mumkin. Ushbu holatda biz bir yilga teng bo’lgan davrni olamiz. Quyidagi belgilashlar tizimini kiritamiz:

D–mahsulot zahirasiga bo’lgan yillik talab miqdori;

S0–berilgan bitta buyurtmaning o’zgaruvchan qiymati, so’m/1 ta buyurtma;

Sh–zahirada mahsulot birligini saqlashning o’zgaruvchan qiymati, yil davomida bir birlik mahsulot uchun, so’m;

S–zahiradagi mahsulotni bir birligini sotib olish bahosi, so’m, bir yilda;

q–buyurtma hajmi.

Shunday qilib TC minimal qiymatga ega bo’ladi, agar (Uilson formulasi) bo’lsa. Olingan buyurtma hajmi buyurtmaning tejamli hajmi deb ataladi.

Shunday qilib TC minimal qiymatga ega bo’ladi, agar (Uilson formulasi) bo’lsa. Olingan buyurtma hajmi buyurtmaning tejamli hajmi deb ataladi.

Tovar zahiralarini tartibga solishning asosiy tizimlari:

• Doimiy o’lchamli buyurtma tizimi;
• Doimiy davrli buyurtma tizimi;
• Doimiy davrli buyurtma va ikkita doimiy zahira darajali tizimi;
• Ikkita doimiy zahira darajali va doimiy bo’lmagan davrli buyurtma tizimi;
• O’z-o’zini tartibga soluvchi tizimlar.

Nazorat savollari.

Nazorat savollari.

1.Zahiralarni boshqarish modellari nima sababdan qo’llaniladi?

2.Agar resurs zahirasi vaqtida olib kelinmasa, yetkazib beruvchining majburiyatlari nimalardan iborat bo’ladi?

3.Xomashyolar saqlanayotgan omborxonaning ishlash rejimini tushuntirib bering?

4.Zahiraning optimal o’lchami deganda nimani tushunasiz?

5.Zahiralarni boshqarishning mavjud modellarini ta’riflang?

6.Tovar zahiralarini optimallashtirish masalasida ishtirok etuvchi shartlarni tushuntirib bering?

7.Omborxonada saqlanayotgan xomashyo, materiallar va tovarlarning to’liq xarajatlari nimalardan iborat?

8.Tovar zahiralarining optimal o’lchami deb nimaga aytiladi?

9.Resurs taqchilligi nima va uni oldini olishda korxona qanday yo’l tutadi?

10.Zahiralarni boshqarish modelidagi maqsad funktsiyaning mezonini izohlang?

E’tiboringiz uchun rahmat!!!

E’tiboringiz uchun rahmat!!!