15-Mavzu mehnat bozori statistikasi

Ishdan bo`shaganlar soni
X 100%
	Tro`yxatdagi

Xodimlar sonini to`ldirish K^t =	Qabul qilinganlar soni	X 100%
	Ishdan bo`shaganlar soni

Xodimlar doimiylik K^t =	O`rganilayotgan davrda ro`yxatda turgan xodimlar soni	X 100%
	Tro`yxatdagi

T <sub>ro`yxatdagi</sub> – korxonaning o`rtacha ro`yxatdagi xodimlari soni.

Ishga qabul qilish va undan bo`shash natijasida ishchi kuchi sonining o`zgarishi ishchi kuchi harakati deb ataladi. Uni ifodalash uchun quyidagi absolyut ko`rsatkichlar aniqlanadi:

- qabul qilish oboroti (ishga qabul qilinganligi xaqida buyruq chiqarilgan);

- ishdan bo`shash oboroti (ishdan bo`shamaganligi xaqida buyruq chiqarilgan);

- ishchi kuchi umumiy oboroti (qabul qilingan va bo`shaganlar umumiy soni).

O`z xohishi bilan ishdan bo`shagan kishilar qatoriga quyidagilar kiradi: o`z xohishi bilan ishdan bo`shaganlar, shuningdek quyidagilar: tanlovdan o`tish natijasida boshqa joyga o`tganlar, yashash uchun boshqa joyga ko`chganlar, kasallik yoki nogironlik, o`qishga kirish, pensiyaga chiqish, oiladagi kasal kishini boqish, ikki tomon bitimiga asosan bo`shagan kishilar.

Ishga qabul qilish va bo`shash haqidagi ma’lumotlar asosida ham korxona, ham milliy iqtisodiyot darajasida quyidagicha ishchi kuchi balansi tuziladi:

T₀ + QQ – B = T₁

Bunda: T_o – davr boshidagi xodimlar soni;

QQ – qabul qilinganlar soni, shu jumladan manbaalar bo`yicha:

bandlilik xizmat yo`llanmasi bilan;

boshqa korxonalardan o`tkazilganlar;

boshqa manbaalardan (korxonaning o`zi qabul qilgan; o`qishdan, armiyadan qaytgan va h.k.);

B – ishdan bo`shaganlar soni, shu jumladan sabablar bo`yicha:

boshqa tashkilotga o`zkazish sababli;

xodimning xohishi bilan mehnat – bitimini tugatilishi (o`z xohishi bilan);

korxonaning xohishi bilan mehnat – bitimini tugatish, armiya safiga chaqirish sababli;

boshqa sabablar bilan.

T₁ – davr oxiridagi xodimlar soni.

Aholi bandligini o`rganish uchun korxona va tashkilotlardagi ish joylarining yangisini barpo etish va ba’zilarini yo`qotish bo`yicha xarakatini ham o`rganishni taqozo etadi. Bandlilik xizmatlari idoralari korxona va tashkilotlardan ularning xodimlarga bo`lgan talabini olib o`rganadilar va shu ma’lumotlar asosida statistika quyidagi ko`rsatkichlarni hisoblaydi:

- ish joylarining umumiy soni - umumiy mavjud ish joylari + bo`sh ish o`rinlari;

- bo`sh ish joylar soni (korxona va tashkilotlarning buyurtmalari asosida aniqlanadi);

- yangi kiritilgan ish joylar soni (ishlab chiqarishni kengaytirish, qayta qurish va ish smenalarini ortishi natijasida va h.k.);

- bir bo`sh joyga band bo`lmagan aholining yuklamasi.