15-maruza. Антенналар ва уларнинг классификацияси Режа: 1

Bluetooth технологиясининг асослари 
Bluetooth, юқорида айтиб ўтилганидек, деярли ҳар қандай қурилмани 
бир-бири билан боғлашга имкон берувчи симсиз маълумотларни узатишнинг 

---

замонавий технологияси. Сиз уланадиган, я'ни ўрнатилган Bluetooth 
микрочипига эга бўлган ҳар қандай нарсани улашингиз мумкин. Технология 
стандартлаштирилган, шунинг учун рақобатдош фирмаларнинг мосламалари 
мос келмаслиги муаммоси бўлмаслиги керак. 
Bluetooth - бу кичик частота (10.1-расм), бу юқори частотали (2,4 - 2,48 
гигагертсли) қабул қилгич. 
10.1-Расм. Bluetooth чипи. 
Қувват исте'моли (трансмиттер қуввати) 10 мВт дан ошмаслиги керак. 
Дастлаб, технология 10 метрдан ошмайдиган масофада алоқа қилиш 
имкониятини ўз зиммасига олди. Бугунги кунда ба'зи фирмалар 100 метр 
масофада алоқа қила оладиган Bluetooth чипларини таклиф қилишади. 
Радиотехнология сифатида Bluetooth тўсиқлардан "қочиш" имкониятига эга, 
шунинг учун уланган қурилмалар кўздан ташқарида бўлиши мумкин. 
Уланиш Bluetooth қурилмалари яқинлашиши билан автоматик равишда 
амалга оширилади, фақат нуқта-нуқта асосида (иккита мослама) эмас, балки 
нуқта-нуқта асосида (битта қурилма бир нечта бошқалар билан ишлайди). 
Bluetooth чип барча замонавий тендентсияларни ҳисобга олган ҳолда 
амалга оширилди. Чипнинг катталиги (2-расм) бир квадрат сантиметрдан 
кам. Амалдаги частота қувват сарфини 1 мВтгача чеклашга имкон беради. 
Ушбу хусусиятлар Bluetooth чипларини мобил телефонлар ва PDA каби 
қурилмаларга бирлаштиришга имкон беради. 
 
Bluetoothни ишлаш принсипи 
Bluetooth технологияси икки хил алоқани ўз ичига олади: синхрон - 
SCO (Synchronous Connection Oriented) ва асинхрон - ACL (Asynchronous 
Connectionless). 
Биринчи турдаги SCO, носимметрик нуқта-уланиш 
ўрнатишга мўлжалланган ва биринчи навбатда овозли хабарларни узатиш 
учун ишлатилади. ШҲТ юк ташиш тезлиги 64 К / с. Иккинчиси, ACL, 
маълумотни пакетли узатиш учун. Балансли ва ассиметрик нуқта-кўп нуқта 
уланишларни қўллаб-қувватлайди. ACL учун пакетли маълумотларни узатиш 
тезлиги тахминан 721 Кбит / с ни ташкил қилади. Маълумотлар тўплами 
белгиланган форматда. Блокнинг бошида 72 битли кириш коди мавжуд. У, 
хусусан, қурилмаларни синхронлаштириш учун ишлатилиши мумкин. Ундан 
кейин пакетнинг назорат суммаси ва унинг параметрлари тўғрисидаги 

---

маълумотларни ўз ичига олган 54-битли пакет сарлавҳаси (масалан, 
маълумотлар блокини қайта узатиш тўғрисида) келади. Тўғридан-тўғри 
узатиладиган маълумотни ўз ичига олган майдонни ёпади. Ушбу майдоннинг 
ўлчами 0 дан 2745 битгача. 
Bluetooth 
тизимларини лойиҳалаштиришнинг асосий принципи 
Frequency Hop Spread Spectrum (FHSS) усулидан фойдаланиш ҳисобланади. 
Bluetooth радио алоқаси учун ажратилган 2.402-2.480 гигагертсли частоталар 
диапазони Н частотали каналларга бўлинади. Ҳар бир каналнинг 
ўтказувчанлиги 1 МГц, каналлар оралиғи 140-175 кГц. Пакет 
маълумотларини кодлаш учун Frequency Shift Keying ишлатилади 
АҚШ ва Эвропа учун Н = 79. Испания ва Франтсия бундан мустасно, 
бу эрда 23 частота каналлари Bluetooth учун ишлатилади. Каналларни 
ўзгартириш секундига 1600 марта ёлғон тасодифий қонун асосида амалга 
оширилади. Доимий частотали айланиш Bluetooth радио интерфейсига бутун 
ISМ диапазонида маълумот тарқатиш ва бир хил диапазонда ишлайдиган 
қурилмаларнинг аралашувидан қочиш имконини беради. Агар бу канал 
шовқинли бўлса, у ҳолда тизим бошқасига ўтади ва бу шовқинлардан холи 
канал топилмагунча давом этади. 
10.3-Расм. Bluetooth модулларининг частота-вақти диаграммаси 
10.3-расмда учта Bluetooth модулининг бир вақтнинг ўзида ишлашини 
тасвирлайдиган вақт частотаси текислиги кўрсатилган. Модуллар тсиклларда 
(слотларда) ишлайди, давомийлиги 625 микрон. Ҳар бир модулга ҳар бир 
соат тсикли давомида тегишли частота канали ва узатиш ёки қабул қилиш 
режими берилади. 
Ҳар қандай Bluetooth қурилмаси уланганда улар пиконет ҳосил қилади 
(10.4-расм). 
Улардан бири уста вазифасини бажаради, частота синхронизатсияси ва унинг 
ўзгариши учун сигналларни ишлаб чиқаради. Одатда, мастер шахсий 

---

компютер каби энг кучли қурилмада жойлашган. Бошқа барча қурилмалар 
қуллардир. 
Пиконет - бу Bluetooth технологиясининг асосий алоқа шакли. Пиконет 
таркибида 7 тагача фаол қул бўлиши мумкин. Бундан ташқари, хўжайиннинг 
яқинида (яхши қабул қилиш зонаси) ҳаракатсиз қуллар бўлиши мумкин, улар 
ҳам умумий соатга ва умумий частотани ўзгартириш кетма-кетлигига 
синхронлаштирилади, лекин уста уларни фаоллаштирмагунча маълумотлар 
алмашинмайди. Агар тармоқда 8 дан ортиқ мослама бўлса, у ҳолда иккинчи 
пиконет ҳосил бўлади ва ҳоказо. Ахборот алмашинуви мумкин бўлган бир 
нечта (10 тагача) мустақил ва ҳатто синхронлаштирилмаган пиконетларни 
йирик Сcаттернел тармоғига бирлаштириш мумкин. Бунинг учун 
пиконетларнинг ҳар бир жуфтида камида биттадан уста, иккинчисида эса қул 
бўладиган умумий қурилмалар бўлиши керак. Шундай қилиб, битта 
Сcаттернет-да бир вақтнинг ўзида максимал 71 та қурилмани улаш мумкин.