14. Мавзу: Ўзбекистоннинг мустақиллик йилларидаги иқтисодий, маънавий ва маданий тараққиёти

Дастлабки иқтисодий
муносабат
Дастлабки вақтнинг ўзида иқтисодий муносабатларнинг ҳуқуқий негизини барпо этадиган 100 гa яқин асосий қонун ҳужжатлари қабул қилинган. Иқтисодий ислоҳот, тадбиркорлик ва чет эл инвестициялари бўйича Президент ҳузурида махсус идоралараро кенгаш тузилди.
Бозор муносабатларига ўтишнинг асосий шартларидан бири
Бозор муносабатларига ўтишнинг асосий шартларидан бири мулкни давлат тасарруфидан чиқариш ва хусусийлаштириш амалга оширилди. Бу билан давлат монополияси тугатилиб, маъмурий буйруқбозлик тизими бузилди ва бозор иқтисодиётига асос солинди, хусусий мулкдорларнинг кенг қатлами шакллантирилди ва хорижий сармоядан фойдаланиб, ишлаб чиқариш самарадорлигини ошириш орқали аҳолининг турмуш даражаси яхшилана бошлади.
Мулкни хусусийлаштириш ва кўп укладли иқтисодни шакллантириш Ўзбекистонда ўзига хос йўл билан амалга оширилди. Мулкни давлат тасарруфидан чиқариш ва хусусийлаштиришдан мақсад
Давлат монополиясини тугатиб, маъмурий буйруқбозлик тизимига барҳам бериш ва бозор иқтисодиётига асос солиш
Хорижий сармоядорларга кенг йўл очиш, ишлаб чиқариш самарадорлигини ошириш ва аҳолининг турмуш тарзини юксалтиришдан иборат
Хусусий мулкдорларнинг кенг қатламини шакллантириш

И.А. Каримовнинг «Ўзбекистон ислоҳотларни чуқурлашириш йўлида» (1995 й.)

2000 йилда хусусийлаштириш давлат дастури бўйича кўзда тутилган 167 объект ўрнига 374 объект хусусийлаштирилди
152 та ҳиссадорлик жамияти, 103 хусусий корхона ташкил этилди.
Шу йили давлат тасарруфидан чиқариш ва хусусийлаштиришдан 14,3 миллиард сўм маблағ тушди.
Бу 1999 йилги қўрсаткичдан 1,6 баробар кўпдир.
Ҳозирги пайтда 87,4 фоиз мулк нодавлат, 12,6 фоизи давлат мулки кўринишида иш юритмоқда.

Иқтисодий ислоҳотлар натижасида

Иқтисодий ислоҳотларнинг боришида ўрта ва кичик бизнесни ривожлантиришга алоҳида аҳамият берилмоқда
180 мингдан ортиқ кичик ва ўрта бизнес субъектлари
Бундан ташқари 72 мингдан ортиқ фермер ва 1,4 мингдан зиёд ширкат хўжалиги фаолият кўрсатмоқда

200 мингга яқин якка тартибдаги тадбиркорлар фаолият кўрсатмокда

• Собиқ СССРнинг тарқатиб юборилиши билан республикалар ўртасидаги иқтисодий алоқалар узилди, оқибатда Ўзбекистоннинг бир қанча саноат корхоналари тўхтаб қолди ва маҳсулот ишлаб чиқариш камайди. Эндиликда иктисоднинг таркибий тузилишини янгидан қуриш керак эди. Жаҳон бозорида рақобатга бардош бера оладиган ва аҳолининг истеъмол талабларини қондирадиган маҳсулот ишлаб чиқаришни ташкил қилиш зарур бўлди.