14-mavzu. Mamlakatning iqtisodiy xavfsizligini tahminlash

Mamlakat ichki xavfsizligiga tahdidlar jumlasiga quyidagilarni kiritish mumkin:
aholi, shu jumladan, mehnatga layoqatli aholi, mehnat resurslari sonining o’sish surhatlarining asosiy fondlar yaratayotgan yangi o’rinlarning o’sish surhatlariga nisbatan orqada qolishi, kelgusida ishsizlar daromad olish imkoniyatiga ega bo’lmagan kishilar sonining o’sishiga olib kelishi mumkin;
ish haqining aholi, shu jumladan, yollanma ishchi va ishchi xizmatchilarning oila daromadlaridagi ulushining kamayishi, ish haqining rag’batlantiruvchanligining pasayishi;
aholi tarkibida keksa nafaqa yoshidagi kishilar ulushining ko’payishi kelgusida ularning ijtimoiy tahminoti masalalarida muammolarni tug’diradi;
kichik biznes va xususiy tadbirkorlik subhektlari faoliyatiga to’sqinlik qiluvchi omillarning ko’payishi;
soliq yukining og’irligi tadbirkorlik faoliyatining rivojlanishiga to’sqinlik qiluvchi omil hisoblanadi.
Mamlakat iqtisodiy xavfsizligiga kishilar o’rtasidagi noformal, iqtisodiy aloqa va munosabatlar ham tahdid soladi. Bu tahdidda sabab bo’luvchi holatlarni kassa nazoratidan tashqaridagi hisob-kitoblar, maishiy xizmat ko’rsatish, uy-joylarni ijaraga berishga naqd pulni noformal munosabat va aloqalarda ko’rish mumkin.
Asosiy tayanch tushunchalar
Globallashuv, integrallashuv, geoiqtisodiy maydon, milliy iqtisodiyotning ochiqligi, tashqi iqtisodiy faoliyatni erkinlashtirish, davlat iqtisodiyotini tartibga solish.


Takrorlash uchun savollar
Xo’jalik munosabatlarining globallashuvi mamlakat xavfsizligi uchun qanday ijobiy va salbiy tahsir etadi?
Geoiqtisodiy makon nima?
Milliy iqtisodiy manfaatlarga nimalar tahdid soladi?
Davlat va xo’jalik boshqaruv organlarining mamlakat iqtisodiy xavfsizligini tahminlashdagi vazifalari nimalardan iborat?
Mamlakat iqtisodiy xavfsizligiga qanday ijtimoiy tahdidlar mavjud?
Ijtimoiy tahdidlarning oldini olish uchun nimalar qilish kerak?
Xufyona iqtisodiyotga qarshi qanday chora-tadbirlar qo’llanishi mumkin?
Soliq to’lashdan bo’yin tovlash holatlarining oldini olish uchun nimalar qilish kerak?

1^ Абулқосимов Ҳ.П. Макроиқтисодий тартибга солиш ва Ўзбекистоннинг барқарор ривожланиши. –Т.: Akademiya, 2011. 150-164-бетлар; Ўзбекистонда аҳоли турмуш даражасининг барқарор ўсиши / Ҳ.Абулқосимов ва бошқалар. –Т.: Akademiya, 2011. 57-85-бетлар.