14-mavzu. Innovatsion biznesda narx siyosati

14.3.
 
Narxga ta’sir etuvchi omillar 
Korxona narxni belgilar ekan, xarajatlarning jami manzarasi kо‘rib chiqiladigan, 
zarar kо‘rmasligini ta’minlaydigan taxlil usulidan foydalanadi. Bunday taxlil narxlarni 
belgilashda foydali vosita hisoblanadi. Ammo tor ishlab chiqarish ixtisoslashuvi sharoitida, 
о‘zgaruvchan xarajatlarni oson hisoblash mumkin bо‘lgan paytlarda uni qо‘llash yaxshi 
natija beradi. Zarar kо‘rmaslikni taxlil etishda asosiy e’tibor mahsulot sotish xajmi 
nuqtasiga, tо‘liq daromad tо‘liq xarajatlarga teng bо‘lgan, ya’ni na foyda na zarar 
bо‘lmagan nuqtaga qaratiladi. 
Marketologlar bir qator xar xil narxlarni tadqiq etadilar, sо‘ngra xar bir narx uchun 
zaruriy xajmlar qiyoslanadi. 
Raqobat narx siyosatiqa muxim barometr bо‘lib xizmat qiladi. Korxonalarning narx 
siyosati narx belgilash maqsadlari va uslublariga bog‘liq bо‘lgan tо‘rt bozor tipini ajratish 
mumkin: sof raqobat, monopolistik raqobat, oligopolistik raqobat sof monopoliY. 
Asosan narxni о‘zgartirish yuli bilan talabga ta’sir kо‘rsatish raqobatning narx bilan 
bog‘liq usullarini yaratadi. Narx bilan bog‘liq bо‘lmagan raqobat usullariqa firmalar о‘z 
mahsulotining о‘ziga xos hislatlariga zur beradi, mahsulot sotish, tovarlar xarkati, reklama, 
mahsulotni joylash, servis kabi marketing qismlariga katta e’tibor beradi. 
Bozorda narx uchta guruh omil natijasiqa shakllanadi: 
Talab omillari (bozorda uxshash tovarlar mavjudligi va ularga bо‘lgan narxlar, bozorga 
kirish, xaridorlar daromadlari, xaridorni talablari, talabga yunaltirilgan narx) 

---

1.
Xarajat omillari (ishlab chiqarish xarajatlari, marketing xarajatlari, foyda). 
2.
Raqobat omillari (tarmoqdagi firmalar soni, aynan о‘xshash import tovarlari, 
raqobatchilar tovarlariga bо‘lgan narxni bilish. 
14.4.