14-aprel 2020-yil Yuklama Qoida: So’z va gaplarga so’roq, ta’kid, ayirish-chegaralash, gumon, o’xshatish, inkor

---

14-aprel 2020-yil
Yuklama 
Qoida: 
So’z va gaplarga 
so’roq, ta’kid, ayirish-chegaralash, 
gumon, o’xshatish, inkor 
kabi ma’nolarni yuklovchi so’z va 
qo’shimchalarga yuklama deyiladi. 
Yuklamaning ma’no turlari 6ta:
 
1 
Kuchaytiruv-ta’kid yuklamalari: 
-u; -yu; -da; 
-ku; 
-la; 
-oq; -yoq; -e; 
hatto
, 
ham, 
nahotki, axir, g’irt
 
Masalan:
Namiqqan shuvoqlar oldin tutab 
yaxshi yonmasa 
ham
, keyinroq chars-churs 
uchqun sochdi
-da
, axiyri gurillab ketdi. 
2 
Ayiruv-chegaralov yuklamalari:
faqat, xolos, atigi,
-gina(-kina; -qina)
 
Masalan:
Toki odamlar meni ko’rmasin, 
faqat 
mehnatimni ko’rishsin. 
3 
So’roq-taajjub yuklamalari: 
-mi; -chi; -a; -ya
 
Masalan:
Bola-chaqa omon ekan
mi
? 
4 
Gumon yuklamalasi: 
-dir
 
Masalan:
O’lsa o’lgan
dir
, bung anima 
janjal! 
5 
O’xshatish-qiyoslash yuklamalari: 
go’yo(go’yoki), xuddi, naq
 
Masalan:
 Go’yo
sharpa o’tganday bo’ldi. 
6 
Inkor yuklamalari: 
 
na..,na, 
hech, sira
 
Masalan:
Na
so’ngiga yetoldi ishning, 
na
dunyoni anglab ulgurdi. 
 

---

Yuklamalar qo’llanilishiga ko’ra: 
Kuchaytiruv-ta’kid yuklamalari
 

ham 
so’z
, ham 
qo’shimcha
 yuklama 
Ayiruv-chegaralov yuklamalari
 
 
So’roq-taajjub yuklamalari
 

qo’shimcha-yuklama
lar
 
Gumon yuklamalasi
 
 
O’xshatish-qiyoslash yuklamalari 

so’z-yuklama
lar
 
Inkor yuklamalari
 
 
Yuklamalar yozilishiga ko’ra: 
1) Chiziqcha bilan yoziladigan qo’shimcha yuklama
: 
qolganlari 
chiziqcha bilan yoziladi. 
2) Qo’shib yoziladigan qo’shimcha yuklama: 
-mi; -oq; -yoq; -dir; -
gina(k/q)
 
 
 

---

Kuchaytiruv-ta’kid yuklamalari
-gapning
 
ma’lum bir bo’lagi yoki 
butun gap ma’nosini kuchaytirib, ta’kidlab keluvchi yuklamalar 
kuchaytiruv-ta’kid yuklamalari
 
hisoblanadi. 
-u; -yu; -da; 
-ku; 
-la; 
-oq; -yoq; -e; hatto
, 
ham, 
nahotki, axir, g’irt

bog’lovchi:
 
kecha-
yu
kunduz 
-u; -yu; -da 
yuklama: 
Choy
 
qaynatib ichishni
-da
unutdi. 
Bog’lovchi vazifasida kelganda 
zidlov va biriktiruv
bog’lovchi vazifasida kelishi mumkin. 
Masalan
: 
U anchadan keyin o’ziga keldi
-yu
, tepasida xotini 
turganini, qizchalari yig’layotganini payqadi. 
= 
U anchadan keyin o’ziga keldi
 va
tepasida xotini 
turganini, qizchalari yig’layotganini payqadi 
Havo bulut bo’ldi
-yu
, yomg’ir yog’madi. 
= 
Havo bulut bo’ldi
, lekin
yomg’ir yog’madi. 

---

yuklama: 
kelib
-la
ketdi
 
-la 

ko’makchi: 
sen
-la
ketaman 

yuklama: 
Choy ichishni 
ham
unutdi
 
ham 

bog’lovchi: 
olma 
ham
anor