13. Психологоя асослари

2.
 
Библиотерапия ва унинг жанрларининг имкониятларини билиш. 
Мижоз билан навбатдаги суҳбатда унга қатор саволлар берилади. 
Масалан “ Ўзингизга ёққан 5 та китоб номини айтинг.”, “ Қайси китоблар 
ҳаётингизда кўпроқ таассурот қолдиради? Нима учун?”, “Қайсилари сиз-га 
кўпроқ таъсир қилади?”, “ Қайси муаллифлар сизга кўпроқ ўхшайди?”, 
“Қайси асар персонажлари сизга кўпроқ ўхшайди?”.
3. Рўйхат тузиш. 
Кейинги босқичда адабиётлар рўйхати тузилади: катта ва кичик 
рўйхатлар. Библиотерапия услуби қўшимча услуб сифатида қўлланса ҳам, 
бундай рўйхатларнинг мавжудлиги бошқа таъсир услубларини йўналтириш 
имкониятини беради. 
4.Ўқиш тизимини ишлаб чиқиш. 
Китоблар миқдори, устувор йўналишлар ва жанрлар аниқланади. 
Мижозга библиотерапия мақсадида китоб тавсия қилинганида 
А.М.Миллернинг кўрсатиши бўйича учта қуйидаги принципни ҳисобга 
олиш керак: 
-
баён этилаётган асарнинг тушунарлилиги (таклиф қилинган китоб 
мураккаблиги даражаси); 
-
китоб қаҳрамони мижозга мос(тушунарли) бўлиши; 
-
китобнинг мазмун ҳолати мижознинг ҳозирги ҳолатига максимал 
ўхшашлиги. 

---

Охирги принципни ҳисобга олиш шахсий ва одамлараро психологик 
қарама- қаршиликлар мавжудлигида зарур. 
Библиотерапия жараёнида мижоз ўқувчилик кундалигини ёзиб бора-ди. 
Кундаликдаги ёзувларни таҳлил қилиш, кўпинча бадиий асарнинг субъ-ектив
қабул қилиниш жараёнини очиб беради, бу актив бир томонлама фаолиятни 
қабул қилиниши ва самарали коррекция жараёнига баҳо бериш ва ташҳис 
қўйишга ишлатилиши мумкин.
Библиотерапияни асосий услуб сифатида ишлатилса, ўқиш маълум 
кетма-кетликда,мавзуда, ўқиб чиқилганлар таҳлил этилиб борилади. Кўп-роқ 
диққат ва эътибор биографик, дунёқарашлар ва махсус адабиётга қара-
тилади. 
Библиотерапия ёрдамчи услуб сифатида ишлатилиши мумкин у кор-
рекционитадбирларда кичикроқ вазифанибажариб, тор йўналишдаги вази-
фани бажаради: бола ва ота-она муносабатлари ва ундаги эмоционал стресс 
ҳолатларни бартараф этиш учун. 
Библиотерапиянинг ютуғи шундаки, таъсир воситаларининг хилма-
хиллиги ва бойлигидадир, таъсир кучи, ўзоқ давомийлиги,қайтарилувчан-
лиги, интимлиги ва х.к. 
Библиотерапия болалар ва катталарга шахсий ва эмоционал тасниф-
ларда тавсия этилади, ҳамда индивидуал ва гуруҳларда ишлатилиши мум-
кин. Библиотерапиянинг гуруҳ кўринишдагисида психокоррекция гуруҳ-нинг 
талаблридан ташқари гуруҳ аъзолари ўқувчилик қизиқишлари ва кўп 
ўқиганлиги ҳисобга олинади. 
5-8 мижоздан иборат гуруҳ йиғилади. Ҳажми катта бўлмаган асарлар 
танланади ва гуруҳ машғулотлари пайтида ўқилади. Сўнг мутоолалар ўтқа-
зилиб гуруҳда ўзаро муносабатлар структураси аниқланади, гуруҳ аъзолари-
нинг бадиий адабиёт ўқилишига муносабати аниқланади. Кам китоб ўқийди-
ганларда ўқишга қизиқиш уйғонади. Одамлар персонажларга ўз муносабат-
ларини билдириб, қатор муаммоларга ўз фикрини билдирадилар. Бу эса 
уларга ўз муаммолари ҳақида восита ёрдамида гапириш имконини беради.

---

Библиотерапиянинг яна бир имконияти баҳслар учун қўшимча мате-риал 
бериши мумкин. Библиотерапия қўшимча ёрдамчи ташҳис қўйиш услуби ҳам 
бўлиши мумкин. 
Библиотерапияда психокоррекцион жараёнларни шартли равишда