13-mavzu: Tеmpеramеnt Reja


Individuallik xususiyatlari differenstial psixologiyaning predmeti sifatida



Download 72,13 Kb.
bet3/5
Sana29.04.2022
Hajmi72,13 Kb.
#594191
1   2   3   4   5
Bog'liq
13-Tеmpеramеnt ma'ruza

Individuallik xususiyatlari differenstial psixologiyaning predmeti sifatida. Faoliyatning individual uslubi insonda o`zidan o`zi vujudga kelmaydi, u shaxs kamolotining barcha bosqichlarida (bog`cha yoshidan e`tiboran to kasbiy mahorat egallagunga qadar) shakllanib boradi. Insonning temperamenti faoliyatning individual uslubini tarkib optiradi. Huddi shu boisdan, faoliyatning individual uslubi deyilganda shaxs uchun o`ziga xos va muvaffaqiyatga erishishning maqsadga muvofiq yo`llari individual tizimi tushuniladi.
Sust senzitivlikka ega. Sezgirlik chegarasi yuksak. Juda kuchsiz tоvushlarni va yorug`lik qo`zg`оvchilarni payqamaydi. Aktivligi yuksak, juda g`ayratli va ishchan, darslarda tez-tez qo`l ko`tarib turadi, tоliqmasdan uzоq vaqt ishlashi mumkin, yangi ishlarga g`ayrat bilan kirishadi. Faоlligi va reaktivligi muvоzanatli. Uni intizоmga chao`irish оsоn. U o`z hissiyotlarining namоyon bo`lishini va o`zining iхtiyorsiz harakatlarini tez ushlab qоla оladi. Harakatlari shiddatli, nutqi tez, yangi ishga tezlik bilan kirishadi, diqqatini tez to`playdi. Aqli tez ishlaydi, tоpo`ir. Harakatlari nihоyat darajada silliqlik хususiyatiga ega. Hissiyotlari, kayfiyatlari, qiziqishlari va intilishlari juda o`zgaruvchan. U yangi kishilar bilan tez kirishib ketadi. Yangi talablar, yangi sharоitga оsоnlik bilan o`rganadi. Bir ishdan ikkinchi ishga tez ko`cha оladi. Malakalarni tez o`zlashtiradi va tez qayta o`zgartiradi. Aqli iхcham. Ekstrоvertlik хususiyatiga ega. O`tgan va kelajak hayot haqida tasavvurlariga qaraganda quyirоq tashqi taassurоtlarga javоb beradiTemperament xususiyatlarining o`ziga xos yig`indisi inson faoliyati munosabatlari va bilish jarayonlarida faolligining individual uslubi jarayonida namoyon bo`ladi.
Faoliyatning individual uslubi faqat temperamentga emas, balki boshqa sabablarga, shaxsiy tajriba jarayonida hosil bo`lgan ko`nikma va malakalarga ham bog`liqdir. Faoliyatning individual uslubini inson organizmini tug`ma xususiyatlari va asab tizimi tiplarining faoliyat sharoitlariga moslanishi deb qarash mumkin. Faoliyatning individual uslubi asosini asab tizimi xususiyatlari yig`indisi tashkil qiladi. Faoliyatning individual uslubiga kiruvchi ikki xil xususiyatlar mavjud.
1. Asab tizimi individual xususiyatlari nuqsonlarining o`rnini to`ldiruvchi tajriba jarayonida shakllangan xususiyatlar.
2. Insonda mavjud layoqat va qobiliyatlardan maksimal darajada foydalanish imkonini beruvchi xususiyatlar.
Temperamentning xususiyati faollikning samaradorligida emas, balki usullarning o`ziga xosligidadir. Shu ma`noda Ye.A.Klimov tomonidan olib borilgan tadqiqotga ko`ra, stanokchi, to`quvchilarning ishini kuzatish natijalari muhim sanalgan. Ma`lum bo`ldiki, bir necha stanokda ishlashda nerv tizimi harakatchan tipdagi ham, harakatsiz tipdagi xodimlar ham ishlab chiqarishda muvaffaqiyatlarga erishadilar. Temperamentni harakatchanligiga ko`ra qarama-qarshi xususiyatli kishilar bir xil mehnat vaziyatida turlicha harakat taktikasiga murojaat qilishlari aniqlandi. Harakatchanlari shoshilinch, tezroq bajaradi, temperamentning sust tipdagi kishilar esa shoshilinch harakatning zarurligini bildiradigan tayyorlov ishlariga ko`p e`tibor berishi bilan ajralib turadi.
Faollikning individual uslubini V.S.Merlin, Ye.A.Klimovlar o`rganib, uning kishida darrov paydo bo`lmasligi va faqat stixiyali tarzda paydo bo`lishini ko`rsatishdi. Agar kishi o`z temperamentiga muvofiq yaxshi natijalariga erishishiga yordam beradigan o`zining yo`llari va usularini faol izlasa, individual uslub yuzaga keladi.
Xolerik temperamentli kishining faoliyati sangvinik yoki xolerik temperamentli kishi bilan sherik bo`lib ishlaganiga qaraganda flegmatik yoki melanxolik bilan birgalikda ishlagan hollarda ancha samarali bo`ladi. Bunday faktlar shuni ko`rsatadiki, temperamentning u yoki bu xususiyatlarining ahamiyatini ko`pgina faoliyat turlarini birgalikdagi xarakterini hisobga olmasdan baholab bo`lmaydi. o`z temperamentining xususiyatlarini egallash va ularning o`rnini to`ldirish, faoliyatning individual uslubini shakllantirish bolalik yillaridan boshlanib, ta`lim va tarbiya ta`sirini negizida yuzaga keladi.

Download 72,13 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish