13-мавзу. Саноат ишлаб чиқаришида баҳо ва баҳолаш

6.Баҳо ёрдамида ...

Давлатнинг, корхоналар ва уларда ишловчиларнинг, умуман, аҳолининг ўзаро иқтисодий боғланиши баҳо ёрдамида амалга оширилади, ижтимоий ресурслардан фойдаланиш таъминланади, ялпи ички маҳсулотни ҳисобга олиш ва тақсимлаш амалга оширилади.

7.Баҳо нималарга боғлиқ ?

Баҳони товар қиймати белгилайди, аммо ҳозирги бозор иқтисодиёти шароитида у аниқ қийматдан юқори ёки кам бўлиши мумкин. Бу эса, бозордаги ўша маҳсулотга бўлган талаб ва таклифга боғлиқ.

Товар баҳосининг даражаси, шунингдек, товарнинг ижтимоий фойдалилиги даражаси ва бошқа товарлар ўрнини боса олиши, муомаладаги пулнинг харид қувватига ҳам боғлиқ бўлади.

Баҳо пул муомаласи ҳолати, кредитлаш самарадорлиги ва иқтисодиётнинг молиявий соғломлиги билан ҳам боғлиқ.

8.Баҳо ахборот берувчи муҳим восита

Янги бозор муносабатлари шароитида баҳо ёрдамида корхоналар ишлаб чиқаришини ташкил этишнинг асосий муоммоларидан бири, нима ишлаб чиқариш фойдали эканлигини ҳал этишдир. Баҳо товар таклифи, аҳолининг тўлов қобилияти, ишлаб чиқариш ресурсларининг ошиб ёки камайиб кетиши тўғрисида корхона эгаларига ахборот берувчи восита ҳамдир.

9.Баҳо ва қийматнинг боғлиқлиги

Баҳонинг яна бир вазифаси қиймат ўлчовидир. Бунда қилинган харажатлар ва олинган натижа маълум бир нарх ёрдамида ҳисоб-китоб қилинади.

Хўжалик юритиш амалиётида эса баҳо муҳим иқтисодий восита, дастак деб қаралади. У қиймат ишлаб чиқариш категорияси бўлиб, ишлаб чиқаришдаги меҳнат сарфланиши билан боғлиқ муносабатларни ифода этади. Товарнинг яратилишида моддийлашган ва жонли меҳнат сарф этилади. Уларнинг мажмуаси ─ қийматдир.

10.Баҳо ва қиймат хусусидаги айрим фикрлар

Иқтисодиётга оид адабиётларда қиймат хусусидаги айрим фикрлар: айрим иқтисодчи олимлар товарнинг қийматини, унинг натижалилиги билан боғласалар, айримлари эса товар қиймати ─ товар ишлаб чиқарувчиларнинг товарда гавдаланган ва унда моддийлашган ижтимоий меҳнати, деб ҳисоблайдилар. Бошқалари эса, товарнинг қийматини ушбу товарга бўлган талаб ва таклиф, яъни товарнинг ноёблиги белгилайди, дейилади.