13-Mavzu: R,L va c zanjirlarning achx va fchx hisoblash (2-qism)

Parallel va ketma-ket almashtirish sxemalarining o‘zaro ekvivalentligi. Soddalashtirilgan xolatda real induktivlikdagi energiyaning so‘nishi g‘altak o‘tkazgichlaridagi aktiv qarishilik r_L ning mavjudligi bilan tushuntiriladi. Shu sababli induktiv g‘altak o‘rniga ketma-ket ulangan ikki elementlar L va R_l qabul qilinadi. Kondensatordagi energiyaning so‘nishi esa, plastinkalar orasidagi izolyatsiya takomil emasligi natijasida o‘tkazuvchanlik mavjudligi bilan tushuntiriladi. Bunda, ushbu g_c o‘tkazuvchanlik sig‘im С bilan paralel ulangan deb hisoblanadi. Quvvat isrofi mavjud bo‘lgan g‘altak va kondensatorlar ketma-ket ulanganda (13.6,а-rasm) sxemasini ekvivalent ketma-ket almashtirilgan sxema sifatida (13.6,б-rasm) keltirish qulaydir:

13.6–rasm.
unda r_кет= g_c / (g²_c + ω²С²)
va С_кет =(g²_c + ω²С²)/ ω²С
Keyingi ifodalarda С va g_c kondensatorning parallel ulangan almashtirish sxemasiga (13.6,а-rasm) mos keladi. С_кет va r_кет - ketma-ket almashtirish sxemasiga mos keladi (13.6,б-rasm). E’tibor bersak, g_c qanchalar kichik bo‘lsa, r_кет shunchalar kichik bo‘lishi ko‘zga tashlanadi.
Индуктиvlik g‘altagi parametrlarini ham ixtiyoriy ketma-ket ulangan (L va r_L) yoki parallel ulangan deb faraz qilib olishimiz mumkin; keyingi xolatda:
R_пар=(ω² L² + r²_L)/ r_L
va
L_пар=(ω² L² + r²_L)/ ω²L.

Shunga e’tibor berish zarurki, r_L qanchalar kichik bo‘lsa, R_пар shunchalar katta bo‘ladi. G‘altak parametrining aynan shunday ekvivalent almashtirish sxemasi uni sig‘imlar bilan parallel ulaganda qo‘llashga qulay hisoblanadi (13.7,а va б-rasmlar).

13.7.-rasm.