13– mavzu. Ra’nokabilar sinfchasining keng tarqalgan oilalari, asosiy vakillari, tuzilishi va ahamiyati Reja

Itjumrutdoshlar (Rhamnaceae) oilasi. Oilaning 60 turkumga mansub 600 ga yakin turi, 

daraxt va buta hayot shakidagi turlar. Ular yer kurrasining deyarli barcha mintaqalarida ayniqsa, 

tropik va subtropik viloyatlarida keng tarqalgan.  

Rhamnus  –  itjumrut  turkum.  U  qadar  baland  bulmagan  daraxt  yoki  buta  о‘simliklar. 

Barglari tikanli, karma-karshi joylashgan, gullari bir jinsli, turt a’zoli, mevasi danak, tugunchasi 

turt uyali. O‘zbekistonda bu turkumning toshlok va tog oldi zonasida о‘sadigan Rh. minuta daryo 

soxillari,  shagal  va  tosh  aralash  tog  yonbag‘irlari,  archazorlarda  о‘suvchi  Rh.  cathurtica,  tog 

zonasini  kuyi  qismida  toshlok,  shagal  aralash  tuproqli  tog  zonasi,  daryolarning  soxilida 

uchraydigan Rh. dolichophylla kabi turlarini kursatish mumkin. 

Ziziphus - uybi turkumi. Turkumning O‘zbekistonda faqat bitta Z jujuba chilon jiyda deb 

ataladigan  u  qadar  baland  bulmagan  daraxt  hayot  shaklidagi  turi  Surxondaryo,  Samarakand  va 

Kashqadaryo viloyatlarining tog yonbag‘irlarida yovvoyi holda tarqalgan. Vitaminli, dorivor va 

xushxur meva sifatida  о‘stiriladi.