13. Лекция кк этнологтя 2-к

ETNOLOGIYaNIN` TIYKARI BAG`DARLARI:  

 EVOLYuTsIONIZM-  adam  tabiyattin  bir  kisimi  ha`m  ol  ta`biyatqa  ta`n  uliwma  nizamliqlar 

menen  birge  rawajlanadi.  Demek,  barliq  insanlar  psixologiyalik  ha`m  intellektual  jaqtan  bir  qiyli 

ta`biyatli  ha`m  olar  tek  ozine  ta`n  bolg`an  uliwma  qa`siyetlerge  iye  bolg`an  ma`deniyat  jaratadi 

---

 

63 

Evolyutsionizm  pikir  qollap-quwatlawshi  ilimpazlardan  Eduard  Teylor  «Ibtidoiy  madaniyat»,  Genri 

Morgan «Kadimgi jamiyat», Mak Lennon «Patriarxat nazariyasi» h.t.b. 

DIFFUNIOZM-  XIX a`sirdin` sog`i shereklerine kelip etnologiyanin` rawajlaniwinda jana da`wir 

baslandi.  Bul  tu`sinik  negizinde  fizikadan  o`zlestirilgen  bolip,  «taratiw»,  «kirip  keliw»  ma`nmslerin 

bildirgen.  Etnologiyada  diffuniozim  bagdari  xaliqlardin`  o`z-ara  qatnaslari-  sawda,  ko`shiriw,  bir 

xaliqti  ekinshisinin`  basip  aliwi  na`tiyjesinde  ju`zege  kelgen  ma`deniy    ko`rinislerdin`  tarqaliwi 

tu`siniledi.    Diffuniozim  –  ilimiy  bag`dar  sipatinda  tariyxiy  protsessler  tiykarg`i  mazmunini 

ma`deniyatlarara  o`zara  qatnasiqlar  na`tiyjesinde  basqalardan  o`zlestiriw  ha`m  olardin`  birinen 

ekinshisine ko`shiwine bastartiwdan ibarat. Bul bag`dardi qollap-quwatlawshi alimlar-  Fridrix Ratsel, 

Erland Nordensheld, Robert Grebner, Vilgel`m Shmidt h.t. basqalar.