13. Электрон ҳужжат ва электрон ҳужжат алмашинуви

Электрон ҳужжатни жўнатиш қуйидагича:

• Электрон ҳужжатни жўнатиш қуйидагича:
• оддий электрон почта;
• электрон ҳужжат алмашинуви тизимлари.
• ЭРИ тузишнинг усуллари, симметрик алгоритмлар асосида электрон ҳужжатни шифрлаш. Ушбу схема учинчи шахс тизимида – иккинчи томоннинг ишончидан фойдаланувчи атрибут мавжуд бўлишини кўзда тутади. ЭҲ шифрлаш далилининг ўзи ушбу схемада ҳужжатни авторизацияси сирли калит ва унинг атрибутини узатиш ҳисобланади.

Ишбилармонлик хатларини юритишда, шартномалар тузишда масъул шахснинг имзоси кафолат ҳисобланади:

• мавжуд намуна билан имзони солиштириш орқали хатнинг ҳақиқийлигини кафолатлаш;
• ҳужжатнинг муаллифлигини кафолатлаш (юридик нуқтаи назардан).
• Ушбу талабларни бажариш имзонинг қуйидаги хусусиятларига асосланади:
• имзо аутентик, яъни унинг ёрдамида ҳужжат олувчига у имзо қўювчига тегишлилигини исботлаш мумкин;

имзо қалбаки эмас; яъни ҳужжатда афтографи бўлган кишигина ушбу ҳужжатга имзо қўйиши мумкинлиги исбот ҳисобланади;

• имзо қалбаки эмас; яъни ҳужжатда афтографи бўлган кишигина ушбу ҳужжатга имзо қўйиши мумкинлиги исбот ҳисобланади;
• имзо кўчирилмайди, яъни ҳужжатнинг бир қисми ҳисобланади ва шунинг учун уни бошқа ҳужжатга кўчириш иложи йўқ;
• имзоли ҳужжат ўзгармас ҳисобланади;
• имзо шак-шубҳасиз;
• имзо намунасига эга бўлган ҳар қандай киши ҳужжат имзо эгаси томонидан имзоланганига ишонч ҳосил қилиши мумкин.

Имзо ва Муҳр

• Имзо – ҳужжатнинг ҳақиқийлигини ва юборган физик шахсга тегишли эканлигини тасдиқлайдиган инсоннинг физиологик хусусияти.
• Муҳр – ҳужжатнинг ҳақиқийлигини ва бирор бир юридик шахсга тегишли эканлигини тасдиқловчи исботдир.

• Электрон рақамли имзо(ЭРИ) - электрон ҳужжатдаги мазкур ахборотни электрон рақамли имзонинг ёпиқ калитидан фойдаланган ҳолда махсус ўзгартириш натижасида ҳосил қилинган ҳамда электрон рақамли имзонинг очиқ калити ёрдамида электрон ҳужжатдаги ахборотда хатолик йўқлигини аниқлаш ва ЭРИ ёпиқ калитининг эгасини идентификация қилиш имкониятини берадиган имзо.