12–Mavzu: Metallarni qirqib ishlash asoslari. Mexanikaviy ishlov berish asoslari. Qirqib ishlashning sanoatdagi tutgan o‘rni. Usullari. Reja

2.Tokarlik keskichning element va qismlari . 

Keskich ikki qismdan tuzilgan : bosh qismi – qirqish tig‘lari joylashgan ;  

o‘zag- tanasi – keskich ushlagichga joylashtirilib maxkamlashga xizmat qiladi. Rasm.da 

elementlari ko‘rsatilgan  

Tokarlik keskichlarining turlari ko‘p .  

---

 

  

Keskich elementlari.I- ish qismi (kallagi); II – tanasi ;1- olinadigan yuza ; 2- asosiy orqa 

yuza  ;3-  asosiy  qirqish  tig‘i  ;  4-  keskich  cho‘qqisi  ;  5-  yordamchi  orqa  yuza  ;  6-  yordamchi 

qirqish tig‘i ; 

Ishlanayotgan zagatovkada kesilayotgan davrda quyidagi yuzalarni tarif  etadilar. 

 

                   

 

Tokarlik  keskichlari  :  a-  dagal  yonadigan  utuvchi  keskich;    b-toza  yonadigan  utuvchi 

keskich; v-to‘g‘ri chapaqay  keskich;  g-to‘g‘ri unaqay  keskich; d-egik chapaqay keskich; d-egik 

unaqay  keskich . 

Ishlanilayotgan  –  yo‘nilayotgan  yuzadan  metall  qatlami  kesiladi  bu  qatlam  qiytim 

deyiladi.  

Ishlangan- yo‘nilgan yuza, qaysiqi, qiytim olib tashlangandan so‘ng hosil bo‘ladi .  

Keskich – yo‘nilayotgan yuzasi keskichning asosiy qirqish vositasida hosil bo‘ladi .  

Keskichning  bosh  qismi  quyidagi  yuzalardan  tashkil  topgan:  oldingi,    asosiy  orqa, 

yordamchi orqa. Oldingi yuza- metall qirindi sirpanib tushadigan yuza .  

Asosiy orqa yuza - keskichning kesish yuzasiga qaragan yuzasi.  .  

Yordamchi orqa yuza - ishlangan yuzaga qaragan.  

Oldingi  va  asosiy  orqa  yuzalarning  kesishgan  chizig‘i  keskichning  asosiy  qirqish  tig‘ini 

tashkil  qiladi.  Oldingi  va  yordamchi  orqa  yuzalarning  kesishgan  chizig‘i-yordamchi  qirqish 

tig‘ini, tashkil qiladi. Keskichning cho‘qqisi - asosiy va yordamchi qirqish tig‘larining uchratgan 

nuqtasidir.  

Keskich geometriyasini aniqlash uchun quyidagi tekisliklar mavjud.  

Asosiy  tekislik  -  keskichning  uzunasiga  va    ko‘ndalang  surilishiga  parallel  bo‘lgan 

tekislik.  

Kesish tekisligi - asosiy qirqish tig‘idan o‘tib, kesish yuzasiga  urunma.  

Asosiy kesuvchi tekislik - asosiy qirquvchi tig‘ning asosiy tekislikdagi iziga tik.  

Yordamchi kesuvchi tekislik - yordamchi qirqish tig‘ining asosiy tekisligidagi iziga tik.  

---