120. Бадиий гимнастикада ифодалилик

2.3.Tipik mashqlarni bajarish texnikasi

Bu bo‘limda to‘rtta asosiy guruhga aloqador tipik harakatlar tavsiflanadi.

Tekis uloqtirish va aylantirishlar. Aytib o‘tilganidek halqani aylantirsh; to‘g‘riga, yonga, yuqoriga, bir qo‘llab, ikki qo‘llab va qo‘ldan qo‘lga berish yo‘li bilan bajariladi. Bu turdagi harakatda halqani yuzgi tekis qilib qaratib qo‘ldan qo‘lga beriladi (73– rasm). Bu mashq asosiy harakat bo‘lib buyumning markazida qiya tasvirlanganda, atrofiga yaqinligida halqa esa gimnastikachi kaftida sirpanib chiqadi. Kaft halqani aylantirishda atrofi bo‘ylab harakatlanadi.

Halqani mustaxkam saqlab turish uchun uning aylanish tezligi yuqori bo‘lishi talab etiladi, berilgan kattaligidan kam bulmasligi kerak. Halqani etarlicha aylantirishda energiya kuchi buyumni kaftga itaradi (yoki tanaga) va harakatlar mustaxkamlashadi xattoki o‘q markazi og‘irlik markazidan baland joylashganida ham, halqani uzatishlar qo‘llarni tutashtirmasdan amalga oshirish kerak. U halqaning pastki yuzasida yuz beradi (72- rasm).

Halqani gorizontal tekislikda aylantirish unchalik mustaxkam emas. Mustaxkamlikni oshirish uchun aylantirishda yuqori tezlik kerak, lekin uni oshishida buyumni yoqotish xafi ortadi. Halqani aylantirmasdan uloqtirish ko‘p ishlatiladi. Ular qo‘l va oyoqlarda (10 - rasmda ko‘rsatilgandek bu turdagi mashqlar halqani itarish bilan uloqtirish) bajariladi.

Bir nechta fazalarga bo‘linadi. Dastlab gimnastikachi halqani elkasiga olib o‘tadi, tizzalarni bukish bir vaqtni o‘zida bajariladi. Tizzalarni bukishdan keyin itarilish harakatlarni bajariladi, bu jarayonda gimnastikachi buyumga yuqoriga yo‘nalish beradi yoki to‘g‘ri tepaga. Oyoqlarni bukish va qo‘llarni faol harakati buyumni yuqoriga uchishni ta’minlaydi.

73 - rasm.

Muskul nomlari: 1 – yelkani ikkiboshli muskuli. 2 - yelkani uchboshli muskuli. 3 – qo‘l panja egiluvchanligi 4 - qo‘l panja yoyuvchanligi 5 - deltasimon muskullarning oldingi qismi 6 - deltasimon muskullarning o‘rta qismi 7 - sonning to‘rtboshli muskuli 8 - ikrooyoqli muskul.

Ilishlar boshdan yuqoridan, tana orqa qismida, tana oldida amalga oshirish mumkin. 73-rasm halqani tanani oldingi qismida ilish kuzatiladi. Ilish amalda to‘g‘ri qo‘lda ketma-ket, pastga-ortga silkitishlar harakati bo‘ylab amalga oshiriladi.