12-mavzu. O‘zbekiston va jahon hamjamiyati Reja

O‘zbekistonning tinchliksevar tashqi siyosati va uning jahon 

hamjamiyati tomonidan tan olinishi 

Tariximizning  ana  shu  o‘tgan  davrini  aniqrog‘i  30  yillik  mustaqil 

taraqqiyotimiz    sarhisob  qilinar  ekan,  tashqi  siyosat  va  diplomatik  xizmatni 

shakllantirish borasida amalga oshirilgan keng ko‘lamli ishlarni ham alohida qayd 

qilish lozim. 

Ta’kidlash  joizki,  mustaqillik  davrigacha  respublika  Tashqi  ishlar  vazirlgi 

apparatida  bor  yo‘g‘i  10-15  nafar  xodim  bo‘lib,  ular  nomigagina  vazifasi 

hisoblangan  ishlar,  ya’ni  protokol  majburiyatlari  va  turli  tadbirlar,    asosan  chet 

ellik  mehmonlarni  qabul  qilish  bilan  shug‘ullanardi,  xolos.  O‘sha  davrda  tashqi 

ishlar vaziri lavozimida ishlagan bir amaldor ayni paytda kommunal sohasini ham 

boshqarganining o‘ziyoq bu masalaga qanday yuzaki qaralganini ko‘rsatib turibdi. 

Istiqlolning birinchi kunlaridan boshlab o‘ta  muhim tashqi siyosiy  masalalarni 

hal qilishga,  davlatlararo  siyosiy  va  iqtisodiy  muno-sabatlar  sohasida  eng  maqbul 

yo‘llarni topishga to‘g‘ri keldi. 

G‘oyat  qisqa  fursatda  bu  sohada  Tashqi  ishlar  vazirligi,  Tashqi  iqtisodiy 

aloqalar qo‘mitasi,  keyinchalik  esa,  Tashqi iqtisodiy  alo-qalar  vazirligi va boshqa 

qator davlat  boshqaruv organlari  tuzildi, diplomatik kadrlarni tayyorlash  va qayta 

tayyorlash tizimi yaratildi. 

Mustaqillikka  qadar  yurtimizda  birorta  ham  xorijiy  davlat  elchi-xonasi  yo‘q 

edi. Hozirgi vaqtda chet ellarda mamlakatimizning 48 ta diplomatik vakolatxonasi 

---

bor.  O‘zbekistonda  esa  86  ta  elchixona  va  savdo  vakolatxonasi  akkreditatsiya 

qilingan. 

         Mamlakatimizning qulay geosiyosiy o‘rni, uning birinchi navbatda o‘z milliy 

manfaatlarini  inobatga  olgan  holda  olib  borayotgan,  har  tomonlama  chuqur 

o‘ylangan,  mustaqil  va  izchil  tashqi  siyosati  davlatimizning  jahon  hamjamiyati 

tomonidan  e’tirof  etilishi,  xalqaro  maydonda  obro‘-e’tiborining  ortib  borishini 

ta’minladi. 

       Keyingi  davrlarda  o‘ziga  obro‘  topmoqchi  bo‘lgan  «ko‘r  vektorlik  siyosati» 

olib  borish  degan  turli  qarash  va  yondashuvlar  haqida  chiqishlar  bo‘lmoqda. 

Bugungi  kunda  mamlakatimiz  olib  borayotgan  tashqi  siyosatning  tag-tomirida 

hech  kimga  sir  bo‘lmagan  bir  sir  turibdi  -  O‘zbekiston  manfaati  va  yana  bir  bor 

O‘zbekiston manfaati. Bizning bu sohadagi barcha qadam va harakatlarimiz faqat 

ana shu ezgu maqsadni amalga oshirishga qaratilgan, desam, ayni haqiqat bo‘ladi. 

Hozirgi 

kunda 

O‘zbekiston  Birlashgan  Millatlar  Tashkiloti,  Islom 

Konferensiyasi  tashkiloti,  Yevropada  xavfsizlik  va  hamkorlik  tashkiloti, 

Yevroosiyo  iqtisodiy  hamjamiyati,  SHanxay  hamkorlik  tashkiloti,  Mustaqil 

Davlatlar  Hamdo‘stligi  kabi  nuruzli  xalqaro  tashkilotlar  va  qator  ixtisoslashgan 

xalqaro  tuzilmalar  ishida  faol  ishtirok  etib,  mintaqaviy  xavfsizlikni  ta’minlash, 

Markaziy Osiyoda yadro qurolidan holi hudud barpo etish, narkotik moddalarning 

noqonuniy  aylanishi  bilan  bog‘liq,  shuningdek  xalqaro  hamjamiyat  oldida  turgan 

boshqa dolzarb muammolarni hal etish ishiga salmoqli hissa qo‘shmoqda. 

Jahon  amaliyotidan  ma’lumki,  har  bir  mustaqil  davlat,  ayniq-sa,  mustaqil 

taraqqiyot  yo‘liga  kirgan  mamlakatlar,  hech  qachon  o‘z  qobig‘iga  o‘ralib 

rivojlanmagan.  Aksincha,  mustaqil  rivojlanish  yo‘lini  tanlashi  bilanoq  jahon 

hamjamiyatiga  qo‘shilish  orqali  o‘z  taqdirini  belgilagan.  SHuning  uchun  ham 

O‘zbekiston  mustaqil  davlat  maqomiga  ega  bo‘lgach  jahon  hamjamiyatiga 

qo‘shilish  yo‘lini  tutdi.  Bu  borada  mamlakatda  olib  borilgan  amaliy  ishlarni 

tasavvur  qilishdan  oldin  XXI  asr  arafasidagi  ijtimoiy-siyosiy  jarayon  va  xalqaro 

vaziyatga qisqagina nazar tashlash lozim. 

Ma’lumki, ilgari jahonda ikki qarama-qarshi sistema - SSSR va AQSH yetakchi 

bo‘lgan  g‘oyaviy  jihatdan  qarama-qarshi  ikki  tizim,  ikki  blok  mavjud  edi. 

Dunyoning  xavfsizlik  tizimi  ham  xuddi  shu  ikki  blokning  o‘zaro  muxoliflik 

muvozanatiga asoslangan edi. 

1991-yilda  Sovet  Ittifoqi  tarqalib  ketgach,  yangi  -  g‘oyat  mu-rakkab  va  qaltis 

bir davr yuzaga keldi. Uning asosiy belgilari quyi-dagilardan iborat edi.