12-mavzu. Nutq va adabiy me`yor. Reja: Kasbiy nutq

Grammatik normaga rioya qilish deganda, gap tuzish qoidalaridan to'g'ri 

foydalanish,  o'zak  va  qo'shimchalarni  qo'shishda  xatoga  yo'l  qo'ymaslik,  kelishik 

qushimchalarini  o'z  o'rnida  qo'ullash,  ega  va  kesimning  mosligi,  ikkinchi  darajali 

bo'laklarning ularga bog'lanish qonuniyatlari tushuniladi. 

Nutqning  madaniyligini  ta‘min  etadigan  to‘g‘rilik  ,  aniqlik  mantiqiylik 

ifodalilik boylik soflik jo‘yalilik kabi bir qator kommunikativ sifatlar mavjud. Ana 

shu kommunikativ sifatlarning barchasini o‘zida mujassamlashtirgan nutq madaniy 

hisoblanadi.  Har  qanday  nutqning  asosiy  maqsadi  muayyan  axborotni  tinglovchi 

(o‘quvchi)ga  etkazish,  shu  yo‘l  bilan  unga  ta‘sir  qilishdan  iborat  bo‘lib,  mazkur 

sifatlarning jami nutqning ta‘sirchanligini yo'zaga keltiradi. 

Alabiy  me‘yor  til  unsurlaridan  til  sistemasi  qonuniyatlariga  uyg‘un,  jamiyat 

taraqqiyotinin  muayyan  davrida  barqarorlashgan  ijtimoiy-nutqiy  amaliyot  va 

an‘anaga muvofiq holda foydalanish qoidalaridir. Adabiy me‘yorning shakllanishi 

va rivojlanishida jamiyatdagi nutq: amaliyot va, ayniqsa, atolii yozuvchilar — so'z 

ustalari hal qiluvchi rol o‘ynaydi. Xuddi shu amaliyotda barqarorlashgan so'z (yoki 

boshqa lisoniy birlik)ni qo‘llash doimiy qoida shaklini oladi. 

O‘zbek adabiy tilida, asosan, quyidagi me‘yorlar farqlanadi:  

1)leksik (so'z qo‘llash me‘yorlar;