12-маъруза: Тизимни тавсифлашда кибернетик ёндашув

Расмда субъект ўзига Х муҳитнинг ва У объектнинг таъсирини сезади. Субъект муҳитнинг Х ҳолатини ўзгартириб билмаса, унда у объектнинг У ҳолатини бошқара олади. Бунинг учун субъект махсус ташкил этилган U таъсирни ташкил қилади. Бу бошқариш демакдир.

Бошқаришни таҳлили қуйидаги 3 та нарсани алоҳида ажратади-муҳит, объект ва субъект, улар ўртасида эса бошқарув амалга ошади.

X- муҳитнинг ҳолати

Y- объект ҳолати

U-субъект томонидан кўрсатилаётган таъсир (бошқарув)

Объектнинг Y ҳолати- субъектнинг эҳтиёжи ҳолатига таъсир кўрсатади.

Субъектнинг эҳтиёж ҳолатига объектнинг Y ҳолати таъсир этади.

Субъектнинг эҳтиёжи қуйидагига тенг:

бу ерда ai – субъектнинг i-чи эҳтиёж ҳолати бўлиб, манфий бўлмаган сон билан ифодаланади ва бу эҳтиёжнинг долзарблиги ва мавжудлиги билан характерланади.

бу ерда ai – субъектнинг i-чи эҳтиёж ҳолати бўлиб, манфий бўлмаган сон билан ифодаланади ва бу эҳтиёжнинг долзарблиги ва мавжудлиги билан характерланади.

Суъект ўзининг ҳаракатини қуришда ўз эҳтиёжларини минималлаштиришга ҳаракат қилади, яъни кўп марталик оптимизация масаласини ечади:

(1.1)

Бу ерда R — субъект ресурслари. Бу боғланиш ноъмалум бўлган, лекин муҳитни Х ҳолатининг ва субъектнинг U ҳаракати орасидаги мавжуд эҳтиёжлик алоқасини ифодалайди.

Айтайлик, - (1.1) масаланинг ечими бўлсин, яъни А эҳтиёжларини минималлаштирувчи субъектнинг оптимал ҳаракати бўлсин. ни топишга имкон берадиган (1.1) масалани ечиш усули бошқарув алгоритми деб аталади.

Айтайлик, - (1.1) масаланинг ечими бўлсин, яъни А эҳтиёжларини минималлаштирувчи субъектнинг оптимал ҳаракати бўлсин. ни топишга имкон берадиган (1.1) масалани ечиш усули бошқарув алгоритми деб аталади.

Бу ерда  —алгоритм бўлиб, x -муҳитнинг ҳолати ва эҳтиёж Аt бўйича бошқаришни синтезлаш имконини беради.

t – субъектнинг фаолият вақти

Субъектнинг эҳтиёжларининг ўзгариши нафақат муҳит ёки объект таъсирида, балки субъектнинг ҳаёт фаолиятини акс этган ҳолда мустақил равишда ҳам ўзгаради ва t-индекс билан белгиланади.