12-ma'ruza. O'Zbekistonning quruq issiq iqlim sharoitida issiqlikga chidamliligi. Binoning issiqlik energetik samaradorligini baholash. Reja

Binoning o'ziga xos termal xarakteristikasi q_уд, Вт/(m³·⁰С), formula bilan aniqlanadi
q_уд = (К_т^tr· S_об^огр)/ V, (12.28)
bu yerda К_т^tr – formulada bo'lgani kabi (5.23);
S_об^огр - formulada bo'lgani kabi (5.19);
V - umumiy o'lchamlardan hisoblangan binoning hajmi, m³.
Binoning issiqlik energiyasi samaradorligi toifasi bino foydalanishga topshirilgandan keyin kamida bir yil o'tgach, to'liq miqyosdagi issiqlik muhandislik sinovlari ma'lumotlariga ko'ra belgilanadi. Mezon - isitish uchun haqiqiy o'ziga xos energiya iste'molining hisoblanganidan og'ish darajasi. Binoning issiqlik energiyasining samaradorligi toifasi 12.11-jadvalga muvofiq belgilanadi.
12.11-jadval
Binoning issiqlik energiyasi samaradorligi (IES) toifalari

IES binolari	Yiliga hisoblangan solishtirma energiya sarfidan chetlanish,%
1 – pasaytirilgan	Plyus 11 dan plyus 1ga
2 – normal	0 dan minus 9 gacha
3 – ko’paytirilgan	Minus 10 va undan past

Shu bilan birga, shuni ta'kidlash kerakki, quruq issiq iqlimi bo'lgan hududlar uchun yozda konditsionerlik va shamollatish tizimlari uchun energiya xarajatlarini kamaytirish juda muhimdir. Bundan tashqari, qishda isitish uchun ko'mir yoki gaz, yozda esa elektr energiyasi iste'mol qilinishi va [27] da ko'rsatilganidek, ular turli xil kaloriya qiymatiga ega bo'lishi ham muhimdir. Shunday qilib, iste'molchi (konditsioner tizimlari) ko'mirdan yakuniy energiya birligini olish uchun birlamchi energiyaning 1,02 birligi, tabiiy gazdan - 1,06, elektr energiyasidan - 3,73 birlik sarflanadi [27]. Bu farq tabiiy muhitdan energiya manbasini olish va oxirgi energiyani iste'molchiga etkazib berish xarajatlaridagi farq bilan izohlanadi. Shunday qilib, quruq issiq iqlimi bo'lgan hududlar uchun yozda konditsioner tizimlari uchun energiya iste'moli qishga qaraganda yuqori bo'lishi mumkin. Bundan tashqari, yozda energiya tizimlariga yuk ko'proq bo'ladi, chunki qizib ketish davrining davomiyligi isitish mavsumiga qaraganda 1,8-2,2 baravar qisqa.
Nazorat savollari
1.Binoning issiqlik energiyasi samaradorligi toifasi qanday tayinlangan?
2. Binoning o'ziga xos issiqlik ko'rsatkichlari qanday aniqlanadi?
3. Isitish uchun issiqlik energiyasining solishtirma sarfi qanday aniqlanadi?
4. Etkazish issiqlik uzatish koeffitsienti nima?
5. Issiqlik uzatishning o'tkazish koeffitsienti qanday aniqlanadi?
6. Kompaktlik ko'rsatkichi qanday aniqlanadi?
7. Tuzilmalarning issiqlik barqarorligi nimaga bog'liq?
8. Binoning issiqlik va energiya samaradorligini qanday mezonlarga ko'ra aniqlash mumkin?