12-ma’ruza JavaScript massivlar va obyektlar

JavaScript massivlar va obyektlar.

Muallif: Gulyamov J.N

Fan: Web texnologiyalar

Reja:

• Obyektlarni yaratish
• Obyekt xossalari
• Massiv tushunchasi
• Massiv bilan islash metodlari

Obyektlar – murakkab tip hisoblanib, o’zida bir nechta sodda o’zgatuvchilarni, funksiyalarni saqlashi mumkin. Boshqacha aytganda obyekt bu – bir nechta elementlar (son, satr, obyekt) to’plami bo’lib, har bir element o’z nomiga va qiymatiga ega bo’ladi. Bu elementlar obyektning atributlari (xossalari) ni tashkil qiladi.

Obyektlar – murakkab tip hisoblanib, o’zida bir nechta sodda o’zgatuvchilarni, funksiyalarni saqlashi mumkin. Boshqacha aytganda obyekt bu – bir nechta elementlar (son, satr, obyekt) to’plami bo’lib, har bir element o’z nomiga va qiymatiga ega bo’ladi. Bu elementlar obyektning atributlari (xossalari) ni tashkil qiladi.

Misol.

var empty = {} // bo’sh obyekt. Xossalari mavjud emas

var point = { x : 0, y : 0 };

var circle = { x : point.x, y : point.y, radius : 5 };

var book{

year:2020,

publisher:’Toshkent’,

page : 200,

name:’Javascript’ };

Obyektlarni yaratish

Obyektlarni yaratishda new kalit so’zidan foydalaniladi.

var arr = new Array(); //bo’sh massiv yaratildi

var d = new Date(); //joriy sana va vaqt obyekti yaratildi

var r = new RegExp(‘javascript’, ‘i’); // muntazam ifoda obyekti yaratildi

Obyekt xossalari

var book = new Object();

//obyektga xossa o’rnatamiz

book.title = “Javascrpit”;

book.chapter1 = new Object();

book.chapter1.title = “Javascrpit asoslari”;

book.chapter1.page = 20;

book.chapter2 = {title:”Bishqaruv operatorlari”, page:30}

// obyekt xossalariga murojaat

alert(book.title + “ ” + book.chapter1.title + “ ” + book.chapter2.title);

Obyekt xossalari o’chirish

Obyekt xossalari o’chirish

delete book.chapter2;

Obyekt xossalariga massiv elementlariga murojaat kabi bo’lishi mumkin:

object .property;

obyekt[“property”];

Massivlar

Javascriptda massivlar – turli elementlar to’plami tushuniladi. Massivda har bir element o’z joyiga – indeksiga ega. Index tartibi 0 qiymatidan boshlanadi.

var empty = []; //bo’sh massiv

var arr = [2,3,4,5]; //4 ta elementdan iborat massiv

var mics = [1, true, ‘salom’]; // 3 ta turli elementdan iborat massiv

Massiv o’z navbatida obyektlardan ham tashkil topshi mumkin

var b = [[1, {x:1, y:1}], [2, {x:2, y:2}]];

var count = [1, ,3]; //massivning 2-elementi aniqlanmagan

var undefs = [, , ,]; //massivning hech bir elementi aniqlanmagan

Massivni ARRAY() konstuktori yordamida yaratish usullari

• var a1 = new Array(); // bo’sh massiv
• var a2 = new Array(1,2,3,’testing’);
• var a3 = new Array(10); //uzunligi aniqlangan bo’sh massiv

Massivni o’qish va yozish

value = a[0];

a[1] = 3,14;

i = 2;

a[i] = 3; a[i+1] = “hello”;

a[a[i]] = a[0];

Ko’p o’lchovli massivlar

2 o’lchovli massivga misol.

//massivni yaratish

var matrix = new Array(10);

for(var i = 0; i

matrix[i] = new Array(10); // har bir qatorda 10 tadan ustun

//massivni to’ldirish

for(row=0; row

for(col=0; col

matrix[row][col] = row * col;

}

}

var a = matrix[5][7] //35

Massiv metodlari

Array sinfi taklif qilayotgan metodlar yordamida massiv elementlari ustida quyidagi amallarni bajarish mumkin:

Array.join – massiv elementlarini satrga aylantirib, bitta satrga birlashtiradi

var a = [1,2,3]; var s = a.join(); // s == “1,2,3”;

Array.reverse – massiv elementlarini teskari tartibda joylashtiradi

var a = [1,2,3]; a.reverse(); // a[0] = 3; a[1] = 2; a[2] = 1;

Array.sort() – massiv elementlarini tartiblash (agar metod bo’sj qavs bilan qo’llansa, u holda elementlar o’sish tartibida joylashtiriladi)

var a = new Array(‘banana’, ‘cherry’, ‘apple’);

a.sort();

var s = a.join() // s==“apple, banana, cherry”

Sonli qiymatli massivni o’sish tartibida joylashtirsh uchun

Sonli qiymatli massivni o’sish tartibida joylashtirsh uchun

var a = [4,10,2,5];

a.sort(); // alfavit tartibida  [10, 2, 4, 5]

a.sort(function(a,b){

return a – b;

}); // 2, 4 ,5 ,10

Array.concat – massivlarni birlashtirib, yangi massiv hosil qiladi

var a = [1,2,3];

a.concat(4,5) // [1,2,3,4,5]

a.concat([6,7,], [7,8]); // [1,2,3,4,5,6,7,8]

a.concate[4,[5,[6,7]]] // [1,2,3,4,5,[6,7],8]

Array.slice() – ostki massivni shakllantiradi

var a = [1,2,3,4,5];

a.slice(0,3); // [1,2,3]

a.slice(3) // [4,5]

Array.push() – massivni oxiriga bir yoki bir nechta elementlarni qo’shadi

Array.push() – massivni oxiriga bir yoki bir nechta elementlarni qo’shadi

var stack = [];

stack.push(1,2) // [1,2]

Array.pop() – massivning oxirgi elementini o’chiradi

stack.pop() // [1]

Array.unshift() – massivga chap tomondan yangi element qo’shadi

stack.unshift(5) // [5,1]

Array.shift() – massivning birinchi elementini o’chiradi

stack.shift(); // [1]

toString() va toLocateString() metodlari

[1,2,3].toString() // ‘1,2,3’

Nazorat savollari

• Obyektlarni yaratish
• Obyekt xossalari
• Massiv tushunchasi
• Massiv bilan islash metodlari: join, reverse, sort, concat, slice, push(), pop()unsift(), shift)