12-laboratoriya mashg‘uloti. Kombinatsiyalashgan fototermoelektrik qurilmaning ish jarayonini o‘rganish. Ishdan maqsad

12.2-jadval


Ishni bajarish tartibi:
Tajriba ishi ochiq havoda tabiiy sharoitda olib boriladi. Dastlab qurilmaning FEB qismining janub tomonga orientatsiyalab gorizontga qiya holatdagi optimal burchagi tanlanadi va o‘lchanadi. Kombinatsiyalashgan gibrid foto-termoelektrik qurilmaning parametrlarini o‘lchashdan oldin reflektorlar qo‘llanilishiga e‘tibor qaratiladi. Dastlab har 10 daqiqada atrof muhit harorati, quyosh nurlanishi oqim zichligi, shamol tezligi va qurilmaning FEB qismining generatsiya toki, kuchlanishi, 3 ta termojuftlik (mis-konstantan), 1 ta xromel-alyumel termojuftlik yordamida FEB orqa himoya qismining (Tedlar) harorati,
TEG ning issiqlik-EYUK, generatsiya toki, sovutish rezervuariga kirayotgan t₁ ( ⁰C) va chiqayotgan issiqlik tashuvchining harorati t₂ (⁰C) ham o‘lchanib 12.3-12.4- jadval to‘ldiriladi.
12.3-jadval

12.4-jadval

Qurilmaning FEB qismining harorati 3 ta termojuftlik (miskonstantan), 1 ta xromel alyumel termojuftlik yordamida o‘lchanadi (12.4-rasm). O‘lchash vaqtida termojuftlikning bir uchi namunaga yopishtirib qo‘yiladi, ikkinchisi esa 0 ⁰C haroratda ushlab turiladi, bunda muz solingan konteynerdan foydalanish mumkin.

1.QE ning ishchi sohasida; 2. QE ning orqa tomonida.
12.4-rasm. Kombinatsiyalashgan foto-termoelektrik qurilmasining FEB qismining orqa tomonida termojuftliklarning joylashishi.
Chiqish klemmalari orqali potensiometr yoki millivoltmetr yordamida uning kuchlanishi o‘lchanadi, so‘ngra maxsus mis-konstantan yoki xromel-alyumel uchun graudirovka jadvalidan foydalanib haroratning ⁰C dagi qiymati aniqlanadi.


Hisobotlarni tayyorlash.
1. Berilgan laboratoriya ishiga zarur bo‘lgan ma‘lumotlarni ko‘rib chiqish.
2. Ishning nomi va uning maqsadi.
3. Kombinatsiyalashgan gibrid foto-termoelektrik qurilmasining issiqlik balans tenglamasi, issiqlikning uzatilishi, eksperiment natijalari haqida talabaning fikri yoziladi.
4. Tajriba natijalari bo‘yicha 12.3-12.4 jadvalni to‘ldiring.
5. Xulosa yozish.
Nazorat savollari:
1. Fotoelektrik va termoelektrik batareyalarni birktirish g‘oyasi birinchi kim tomonidan taklif qilingan?
2. Termoelektrik o‘zgartirgichlar nima? Ular qanday sinflarga bo‘linadi?
3. Zebeek va Pelte effekti haqida nimalarni bilasiz? Bu jarayonlarning mohiyatini tushuntiring?
4. Kombinatsiyalashgan gibrid foto-termoelektrik qurilmasining ish jarayonini batafsil yozing.