12-13–amaliyot. Ko‘p o‘lchovli optimallashtirish. Maqsadli funksiyaning grafik ifodasi. Funsiya gradientini aniqlash

Kombinatsiyalangan modellash. 

Kombinatsiyalangan  modellash  (tahliliy-imitatsion)  tizimlarning  tahlili  va 

sintezida  tahliliy  va  imitatsion  modellashning  fazilatlarini  birlashtirishga  imkon 

beradi.  Kombinatsiyalangan  modellarni  quriщda  ob’ektning  ishlash  jarayonini 

tashkil  etuvchi    nimjarayon  uchun  dastlabki  dekompozitsiya  o‘tkaziladi  va  ular 

uchun  imkon  bo‘lganda  tahliliy  modellar  ishlatiladi,  qolgan  nimjarayonlar  uchun 

esa  imitatsion  modellar  quriladi.  Bunday  kombinatsiyalangan  yondashuv  tadqiqot 

qilishda  faqat  tahliliy  va  imitatsion  modellashdan  alohida  foydalanish  imkoni 

bo‘lmaganda tizimlarning sifatli yangi sinflarini qamrab olishga imkon beradi.      

 

Real modellash. 

Real  modellashda  yoki  real  ob’ektda  butunlayin,  yoki  uning  qismida  turli 

xarakteristikalarni  tadqiq  qilish  imkonidan  foydalaniladi.  Bunday  tadqiqotlar 

nafaqat  normal  rejimlarda  ishlayotgan  ob’ektlarda  o‘tkazilishi  mumkin,  balki 

tadqiqotchini qiziqtirayotgan xarakteristikalarni baholash uchun maxsus rejimlarni 

tashkillashtirishda  (o‘zgaruvchilar  va  parametrlarning  boshqa  qiymatlarida, 

vaqtning  boshqa  masshtabida  va  h.k.)  ham  amalga  oshirilishi  mumkin.  Real 

modellash  eng  monand  bo‘lgan  modellash  hisoblanadi,  lekin  real  ob’ektlarning 

xossalarini  hisobga  olganda  uning  imkoniyatlari  chegaralangan  bo‘lib  qoladi. 

Masalan,  korxonaning  ABT  (Avtomatik  boshqarish  tizimlari)  ni  real  modellash 

uchun,  birinchidan,  shunday  ABTni  yaratish,  ikkinchidan  esa,  boshqariladigan 

ob’ektda  tajribalar  o‘tkazish,  ya’ni  butun  korxonada  tajribalar  o‘tkazish  talab 

qilinadi,  lekin  ko‘p  hollarda  buning  imkoni  yo‘q.  Real  modellashning  turli 

xilliligini ko‘rib chiqamiz. 

Modellashda  kibernetik  modellash  o‘ziga  xos  o‘ringa  ega.  Kibernetik 

modelashtirishda    modellarda  bo‘lib  o‘tayotgan  fizik  jarayonlarning  ob’ektda 

bo‘lib  o‘tayotgan  jarayonlarga  bevosita  o‘xshashligi  bo‘lmaydi.  Bu  holda 

qandaydir  funksiyani  eks  ettirishga  intilinadi  va  real  ob’ekt  «qora  quti»  sifatida 

qaraladi, unda qator kirishlar va chiqishlar bo‘lib, ular orasidagi  ba’zi bir aloqalar 

modellashtiriladi.  Kibernetik  modellardan  foydalanganda  ko‘pincha  tashqi 

muhitning ta’sirlaridagi ob’ektning xulq taraflari tahlil qilinadi. 

Shunday qilib, kibirnetik modellar asosida boshqarishning ba’zi bir axborot 

jarayonlarini  aks  ettirish  yotadi,  bu  real  ob’ektning  xulqini  baholashga  imkon 

---

beradi.  Bu  holda  imitatsion  modelni  qurish  uchun  real  ob’ektning    tadqiq 

qilinayotgan  funksiyasini  ajratish  kerak  va  bu  funksiyani  kirishlar  va  chiqishlar 

orasidagi    ayrim  aloqa  operatorlari  ko‘rinishida  mutlaq  boshqa  matematik 

bog‘lanishlar bazasida va, tabiiy, jarayonning boshqa fizikaviy amalga oshiriladi.