12- ma'ruza: Kasb tanlashga yo‘llashning psixologik mohiyati Reja

Pedagogik  jarayon  -  ta'lim  masalalari,  uning  taraqqiyotini  hal  qilishga 

qaratilgan,  maxsus  tashkil  etilgan  pedagog  va  tarbiyalanuvchilarning  maqsadli 

o'zaro munosabatlari. 

Pedagogik  jarayon  tamoyillari  -  pedagogik  faoliyatni  tashkil  etishning 

asosiy talablari bo'lib, u pedagogik jarayonning yo'nalishini ko'rsatadi va uning 

qonuniyatlarini ochib beradi. 

  Pedagogik ixtisoslik - ta'lim natijasi o'laroq bilim, malaka va ko'nikmalar 

majmuidan iborat bir kasbiy guruh doirasidagi faoliyat turi. 

  Pedagogik  ixtisoslashish  -  pedagogik  ixtisoslik  doirasidagi  faoliyatning 

bir turi. 

  Pedagogik  malaka  -  muayyan  toifadagi  vazifalarni  hal  qilish 

imkoniyatiga  ega  bo'lgan  mutaxassisning  kasbiy  pedagogik  tayyorgarligi 

darajasi va turi. 

  Pedagogik  masala  -  pedagogik  jarayonning  asosiy  birligi,  o'ziga  xos 

tizimidir.  U  voqelikni  bilish  va  qayta  yaratish zaruriyati bilan bog'lik  tafakkur 

qilinadigan  pedagogik  vaziyatdir.  Ta'lim  qatnashchilarining  ma'lum  bir 

maqsadini ko'zlagan ta'lim va tarbiyadagi moddiylashtirilgan vaziyatdir. 

 Pedagogik  takt  -  shaxslar  faoliyatinish  turli  doiralarida  ular  bilan 

muloqotda  bo'lishning  pedagogik  tamoyili,  o'lchovi,  talabalar  bilan  ularning 

shaxsiy  xususiyatlarini  xisobga  olgan  holda  to'g'ri  muloqotda  bo'la  olish 

malakasi. 

 

---

  Pedagogik texnika –  

1)  har  bir  ta'lim  oluvchiga  va  jamoaga  pedagogik  ta'sir  o'tkazishning 

samarali qo'llash uchun zarur bo'lgan malaka va ko’nikmalar majmuasi; 

2)  har  bir  ta'lim  oluvchi  va  jamoaning  faolligini  pedagogik  jihatdan 

ta'minlash uchun zarur bo'lgan malaka va ko’nikmalar. 

  Pedagogik  tizim  -  shaxsni  rivojlantirish  va  yaxlit  pedagogik  jarayonni 

birlashtirgan ta'limning o'zaro bog'langan tashkiliy tuzilmasi. 

 Pedagogik  o’yin  -  bilim  olishga  qaratilgan  va  ma'lum  bir  pedagogik 

natijani  ko'zlagan  hamda  ta'lim  jarayonida  muayyan  maqsadni  amalga 

oshiruvchi faoliyat turi.  

 Professiografiya - kasblar va ularning bir – biridan farqlanuvchi ixtisoslar 

tomonidan  inson  oldiga  qo'yiladigan  talablarni  bayon  qilish  majmuasi 

tushuniladi. 

 Psixika  –  yuksak  darajada  tashkil  topgan  materiya,  miyaning  funksiyasi 

bo'lib,  uning  mohiyati  tuyg'ular,  idrok,  tasavvur,  fikrlar,  iroda  va  boshqalar 

ko'rinishida aks ettirishdan iborat. 

 Psixik  jarayonlar  –  u  yoki  bu  psixik  mahsuli  va  natijalarni  (psixik 

obrazlar, holatlar, tushunchalar, hissiyot va h.k.) hosil qiluvchi, shakllantiruvchi 

va rivojlantiruvchi jarayon. 

 Psixologiya  –  odamning  ob'ektiv  borliqni  sezgi,  idrok,  tafakkur,  tuyg'u-

hissiyot va boshqa psixik holatlar orqali aks ettirish jarayonini o'rganadigan fan. 

 Psixik  holatlar  –  psixik  hayot  shakllari,  diqqat,  hissiyot,  iroda 

jarayonlariga  aytiladi.  Psixik  holat  (xushchaqchaqlik,  ruhlanish,  siqilish, 

ziyraklik, qat'iylik, tirishoqlik v.b.) shaxslarda ma'lum darajada barqaror bo'lib, 

ularning muayyan xususiyatiga ham aylanib qoladi. 

 Psixodiagnostika  –  shaxsning  individual-psixologik  xususiyatlarini 

aniqlovchi va o'lchashni ishlab chiquvchi psixologiya usuli. 

 Psixologiya  metodlari  –  psixik  hodisalarni  va  ularning  qonuniyatlarini 

ilmiy tomondan o'rganishning asosiy yo'l-yo'riq va usullari. 

 Psixokorreksiya  –  shaxsning  psixik  rivojlanishidagi  kamchiliklarni 

tuzatish usullarini qo'llash jarayoni. 

 Psixologik  xizmat  –  psixologiyani  amaliyotda  qo'llash  tizimi.  U  turli 

sohalarda diagnostika, konsultasiya, ekspertiza vazifalarini bajaradi.