12- маъруза: Чорвачиликда технологик жараёнларни автоматлаштириш • режа: • Автоматик бошқарув элементлари

Технологик жараёнларни автоматик бошқариш 
• Автоматлашганлик даражасига караб, технологик 
жараёнларни автоматик бошқариш: 
• а) автоматлашган бошқариш; 
• б) автоматик бошқариш бўлиши мумкин. 
• а) автоматлаштирилган бошқаришда, бошқариш 
функциясининг бир қисми одам томонидан ва бир 
қисми автоматик қурилма томонидан ба-жарилади. 
• б) автоматик бошқаришда эса бошқаришнинг тўлиқ 
функцияси автоматик қурилма томонидан 
бажарилади. 
• Шунинг учун бошқариш тизимлари, 
автоматлаштирилган бошқариш ва автоматик 
бошқариш тизимиларига бўлинади.

---

Автоматлаштирилган бошқариш тизими 
•
Ҳозирги замон автоматлаштирилган бошқариш тизими: 
•
а) ишлаб чиқаришни автоматлаштирилган бошқариш тизими (ИЧАБТ); 
•
б) технологик жараёнларни автоматлаштирилган бошқариш ти­зими (ТЖАБТ); 
•
в) технологик жараённи автоматик бошқариш тизими (ГЖни АБТ) каби турларга 
бўлинади. 
•
(
ИЧАБТ) - одам машина тизими бўлиб, ҳар хил сферадаги бошқариш тизимида 
информация тўплаш, қайта ишлашни оптимизация қилиш (ташкилий - 
иқтисодий, хўжалик - режа, соҳа, регион, комплекс, корхоналар), яъни ишлаб 
чиқаришнинг бирор соҳасини тўлиқ бошқаришни ўз ичига олади. 
•
(
ТЖАБТ) - одам машина тизими бўлиб, технологик ишлаб чиқаришда назорат, 
информация тўплаш, қайта ишлаш ва ҳоказоларни ўз ичига олади. ТЖАБТ 
бўлиб, завод, фабрика, цех, омбор ва ҳоказолар бўлиши мумкин). 
•
(ТЖниАБТ) - одамнинг иштирокисиз автоматик бошқарувчи қурилмаларнинг 
йиғиндиси бўлиб, объектни автоматик бошқаришни амалга оширади.

---

Автоматик бошқариш даражаси 
• Технологик ишлаб чиқариш жараёнлари автоматик 
бошқариш даражасига караб: 
• а) қисман автоматлаштирилган (алоҳида оператор); 
• б) комплекс автоматлаштирилган (маълум линияси); 
• в) тўлқ автоматлаштирилган бўлиши мумкин. 
• Қишлоқ хўжалигида мустақил равишда чорвачилик, 
дехкончилик, паррандачилик, маҳсулотларини 
етиштириш, уларни дастлабки ва қайта ишлаш, 
техникаларга хизмат кўрсатиш ва таъмирлаш каби 
тузилиш ва структураси билан бир - биридан фарқ 
қиладиган мустақил соҳаларга бўлиш қабул қилинган. 

---

Мех. ва авт.асосий кўрсаткичлари 
• Қишлоқ хўжалигининг механизациялашганлик 
ва автоматлашганлик даражаси 3 та асосий 
кўрсаткич билан баҳоланади: 
• - жараёнларни механизациялаштирилган 
меҳнат билан камраш даражаси; 
• - умумий меҳнат харажатларида 
механизациялашган меҳнатнинг даражаси; 
• - ишлаб чиқариш жараёнларининг 
механизациялашганлик ва 
автоматлаштирилганлик даражаси. 

---

Информацион параметрлар бўйича автоматик 
бошқариш тизими структурасининг схемаси