11,1 Obyektga mo‘ljallangan yondashuv tarixi

12.1 0‘zgaruvchilar va konstantalar
0‘zgaruvchilar. O'zgaruvchi nomi ostiga chizish belgisi yoki lotin harfidan boshlanuvchi lotin harflari, arab raqamlari va ostiga chizish belgilari ketma-ketligi ya’ni identifikatordir.
0‘zgaruvchilarning quyidagi turlari mavjud: char (simvol), bool (mantiqiy). short (qisqa butun), int (butun), long (uzun butun), float (ha­qiqiy), double (ikkilangan haqiqiy).
Butun sonlar ta’riflanganda qurilgan turlar oldiga unsigned (ishorasiz) ta’rifi qo'shilishi mumkin. Ishorali, ya’ni signed turidagi sonlarning eng katta razryadi son ishorasini ko'rsatish uchun ishlatilsa, unsigned (ishora­siz) turdagi sonlarda bu razryadli sonni tasvirlash uchun ishlatiladi
0‘zgaruvchilar ta'rifining sodda shakli:
;
o‘zgaruvchilarni ta’riflashda boshlang‘ich qiymatlarini ko‘rsatish mum­kin.
=;
Bu usul initsializatsiya deyiladi.
Misollar:
float pi=3.14, cc = 1.3456;
unsigned int year = 1499; Konstantalar. Konstanta - bu o‘zgartirish mumkin bo‘lmagan qiymat- dir. Konstantalarning butun, simvolli, haqiqiy va mantiqiy turlari mavjud.
Butun sonlar o'nlik, sakkizlik yoki o‘n oltilik sanoq sistemalarida be- rilishi mumkin:

• 
  o‘nlik konstantalar o‘nlik raqamlar ketma-ketligidan iborat boiib, birinchi raqami 0 boiishi kerak emas (masalan: 8, 0, 192345);
  

• 
  sakkizlik konstantalar 0 bilan boshlanuvchi sakkizlik raqamlardan iborat ketma-ketlikdir (masalan: 016 - o‘nlik qiymati 14, 01);
  

• 
  o’n oltilik konstantalar - Ox yoki OX bilan boshlanuvchi o'n oltilik raqamlar ketma-ketligidir (masalan: OxA. 0X00F).
  

Simvolli konstanta - apostrifga olingan bitta (masalan: 'g¹, 'r', '6') yoki bir nechta (masalan: — '\ri, '\0xF5') simvol. Slesh 'V simvolidan boshlangan simvollar eskeyp yoki boshqaruvchi simvollar deyiiadi.
Haqiqiy konstanta ikki ko'rinishda boiishi mumkin: fiksirlangan nuqta- li (masalan: 5.7, .0001, 41.) va suzuvchi nuqtali (masalan: 0.5e5, .lle-5).
Mantiqiy konstantalar true(rost) va false(yolg‘on) qiymatlardan iborat. Ichki ko’rinishi false — 0, ixtiyoriy boshqa qiymat true deb qaraladi.